دهانتان را باز کنید و نگاهی به زبانتان بیندازید. شاید عجیب به نظر برسد، اما زبان شما می تواند موارد زیادی درباره سلامت شما بازگو کند. برای مثال زبان سیاه و پرزدار ممکن است بیانگر بهداشت بد دهانی یا دیابت باشد.
بنابراین زیر دوش رفتید، آینه را پاک کنید، دهانتان را باز و زبانتان را معاینه کنید. ممکن است از دیدن آنچه که می یابید شگفت زده شوید. زبان شما می تواند بازگوکننده وجود شماری از بیماری ها باشد که به اشکال متفاوت از لکه های سفید گرفته تا برآمدگی های سرخ خودشان را روی زبان نشان می دهند.
سفید شدن زبان(وجود لکه های سفید)
لکه های سفید مایل به کرم می تواند نشانه یک عفونت قارچی باشد. البته در دوران نقاهت برخی از بیماریها و استفاده از داروها و برهم خوردن توازن باکتری ها در دهان نیز می تواند اتفاق افتد. این لکه ها همچنین می تواند دلیل بیماری به نام لیچن پلانوس (lichen planus) باشد که یک بیماری خودایمنی می باشد. دامنه علل این نوع لکه ها بسیار گسترده است و حتی ممکن است از علائم سرطان زبان نیز باشند، بهتر است به محض مشاهده این علائم روی زبانتان با پزشک خود مشورت کنید.
زبان به رنگ قرمز توت فرنگی
این ظاهر زبان ممکن است به علت کمبود ویتامین باشد. زبان به رنگ سرخ درخشان و روشن ممکن است نشانه ای از کمبود آهن یا ویتامین 12 B باشد. ویتامین 12 B و آهن برای بالغ شدن پاپیلاها یا جوانه های چشایی زبان (برآمدگی های کوچک در سطح زبان) ضروری هستند. اگر شما دچار کمبود این مواد باشید، جوانه های چشایی تان را از دست می دهید، درنتیجه زبان ظاهر بسیار صاف و درخشانی پیدا می کند. از بین رفتن جوانه های چشایی در موارد شدید ممکن است باعث درد هنگام مصرف مایعات داغ یا غذاهای تند شود.
افراد گیاهخوار، به خصوص به کمبود ویتامین 12 B حساس هستند چراکه این ویتامین عمدتا در گوشت ها یافت می شود. اگر متوجه شدید که زبان به رنگ قرمز توت فرنگی درآمده و گیاهخوار هستید، از پزشکتان بخواهید مکمل ویتامین برایتان تجویز کند. از طرف دیگر، کمبودهای عمده ویتامین می تواند با بیماری های خودایمنی در دستگاه گوارش هم همراه باشد که به نوبه خود ممکن است جذب ویتامین ها را مختل کند.
زبان با پرزهای قهوه ای یا سیاه
این شکل زبان می تواند به معنای آن باشد که شما بهداشت دهانی خوبی ندارید. زبان پوشیده شده با پرزهای تیره ممکن است ظاهری ناخوشایند داشته باشد، اما پزشکان می گویند لازم نیست بیش ازحد نگران باشید.
پاپیلاها یا جوانه های چشایی در تمام طول عمر ما رشد می کنند. در شرایط معمول جویدن و نوشیدن باعث ریزش آنها می شود و جلوی رشد بیش از حد آنها را می گیرد.
اما گاهی این جوانه ها بیش ازاندازه رشد می کنند و جایگاه باکتری ها می شوند یا درنتیجه تاثیر غذا تغییر رنگ می دهند. این مساله ممکن است باعث بوی بد دهان یا ناهنجاری های چشایی شود.
معمولا زبان پرزدار در افرادی که سیگار می کشند، قهوه و چای سیاه می نوشند یا بهداشت دهانی بدی دارند، دیده می شود. برطرف کردن عامل زمینه ساز و مسواک زدن زبان یا استفاده از پاک کننده مخصوص زبان ممکن است تنها کار لازم باشد.
احساس سوزش
احساس سوزش ممکن است پس از دوران یائسگی یا به علت استفاده از خمیردندان نامناسب ایجاد شود. اگر در زبانتان احساس سوزش دارید، انگار که زبانتان تاول زده است، اما در ظاهر زبانتان موردی مشاهده نمی شود، ممکن است تغییرات هورمونی علت این قضیه باشد. گرچه نشانگان سوزش زبان ممکن است در هر کسی بروز کند (تا ۱۵ درصد افراد دچار آن می شوند)، زنان با احتمال 7 برابر بیشتر نسبت به مردان ممکن است به آن مبتلا شوند. در برخی از افراد علت سوزش زبان مشخص نمی شود و در بعضی افراد ادامه می یابد و در برخی دیگر به خودی خود رفع می شود.
ناهموارهای سطح زبان
این ناهمواری ها که اصطلاحا به آنها «زبان جغرافیایی» می گویند، مشکلی ایجاد نمی کنند. این وضعیت بی ضرر بین 1 تا ۱۴ درصد افراد مشاهده می شود. گرچه علت این وضعیت دقیقا معلوم نیست، ممکن است مربوط به جوانه های چشایی باشد. جوانه های چشایی گاهی به طور تصادفی تحلیل می روند. این جوانه ها همچنین ممکن است باززایی پیدا کنند. به این ترتیب برخی از قسمت های زبان فرورفته و برخی از قسمت ها برآمده می شود. زبان جغرافیایی به طورمعمول به درمان یا بررسی نیاز ندارد، اما اگر دردناک شود، پزشک ممکن است ضمادهای کورتونی ضدالتهابی یا دهانشویه آنتی هیستامینی برای درمان تجویز کند.
زخم های دردناک
زخم های دردناک ممکن است در مواقع استرس بروز کنند. بسیاری از افراد تجربه ناخوشایند آفت های دهانی دردناک را داشته اند. این نواحی برآمده و دردناک ممکن است روی زبان یا داخل گونه دیده شوند. آنها معمولا در 5-4 روز اول بیشترین درد را دارند و درنهایت در طول 2 هفته ناپدید می شوند.
علت بروز آفت های دهانی دقیقا معلوم نیست، اما ممکن است ویروس ها در ایجاد آن نقش داشته باشند. افرادی که دچار استرس یا اندوه هستند بیشتر دچار زخم های دهانی می شوند. خبر خوب این است که این زخم ها به همسرتان منتقل نمی شوند. البته باید مطمئن شوید که دچار تبخال نیستید که یک ویروس بسیار مسری آن را ایجاد می کند و معمولا روی لب ها ظاهر می شود.
زبان کاملا صاف
در شرایط عادی برجستگی های ظریفی روی زبان وجود دارد که همان پرزهای زبان می باشند ولی به سبب کاهش پرزها دراثر برخی اختلالات، سطح زبان کاملا صاف، قرمز و براق به نظر میرسد. گاهی نیز فقط بخشی هایی از زبان صاف و بخش های دیگر برآمده به نظر می رسند که به آن زبان جغرافیایی (Geographic tongue) میگویند. این امر می تواند در اثر کمبود برخی مواد مغذی از جمله آهن، اسید فولیک و یا ویتامین B باشد. البته برخی از انواع عفونت، بیماری سلیاک (celiac) یا پسوریازیس میتواند باعث بروز این عارضه شود.
ترک خوردگی سطح زبان
یکی دیگر از بیماریهای زبان وجود شیارهایی بر روی آن است. این شیارها می توانند مرتبط با سندرم داون (Down syndrome)، پسوریازیس و سندرم سوگرن (Sjögren’s syndrome) ارتباط داشته باشند. البته این ترکها می توانند در اثر پیری هم به وجود بیایند. در طب سنتی اعتقاد بر این است که این شیارها در اثر حرارت بالا و عدم کارکرد صحیح کبد است. نکته ای که در این میان باید مورد توجه قرار گیرد، این است که وجود این شیارها در سطح زبان سبب فعالیت بهتر باکتری ها در دهان خواهد شد و احتمال ابتلا به عفونت های دهانی افزایش خواهد یافت. بنابراین باید همواره دهان خود را تمیز نگه دارید و روی سطح زبان را با مسواک تمیز کنید و برای درمان این مشکل نیز با پزشک مشورت کنید.
سرطان دهان
برخی از انواع اختلالات به وجود آمده برای زبان می تواند علامتی از سرطان دهان باشد. زخم هایی که درمان نمی شوند، توده ها، درد زبان و مشکل در جویدن و یا بلعیدن غذا همه از علائمی است که باید با دقت بیشتری بررسی شوند تا اگر علامتی از بروز سرطان باشند بتوان سریعتر روند درمان را شروع کرد و از پیشرفت آن جلوگیری به عمل آورد.
ماکروگلوزیا
ماکروگلوزیا یا بزرگی زبان، یکی دیگر از بیماریهای زبان است،
و زمانی اتفاق می افتد که که زبان نسبت به بقیه دهان خیلی بزرگ است.این نوع بیماری ممکن است مادرزادی باشد،و یا در اثر کم کاری تیروئید، عفونت یا آلرژی به وجود آمده باشد.
برون ریزی زبان
برون ریزی زبان گاهی به زبان حالت سفید و پنیری می دهد. این اختلال ممکن است در اثر بروز عفونت و خصوصا ابتلا به قارچ کاندیدا رخ دهد. همچنین ابتلا به برخی از انواع ویروس ها نیز می تواند سبب بروز این حالت در زبان شود.
زبان با نوک قرمز
نوک قرمز زبان نشان دهنده کم کاری قلب است. با توجه به این واقعیت، نوک قرمز زبان بدون هیچ نشانه ای از بیماری ممکن است آشفتگی عاطفی را نشان می دهد.
بیماریهای زبان
- بیماریهای زبان سبب ایجاد تغییراتی در ظاهر زبان می شوند که در حقیقت نشان دهنده بیماریهایی در بدن ما باشند.
- بنابراین از این تغییرات می توان به عنوان سرنخی از سلامتی نام برد.
- عفونت، استرس، عوارض داروها و حتی پیری می توانند علائم خود را روی زبان شما نشان دهند.
- با دانستن نشانه های بالا شما می توانید منشا این تغییرات را راحت تر پیدا کنید
درمان زخم و درد زبان چیست؟
