۱۱ نکته درمورد بارداری دوقلو از زمان لقاح تا زایمان

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، بهتر است قبل از اقدام کردن برای بارداری برای مشاوره و معاینات قبل از بارداری به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت بالینی مادر مورد بررسی قرار گیرد. به این ترتیب اگر مادر دچار مشکلاتی مانند کم خونی یا کمبود ویتامین است، قبل از بارداری می تواند آن ها را رفع یا کنترل کند. برخی از خانمها مایل به دوقولوزایی هستند یا به دلایل مختلفی شانس دوقلوزایی در آن ها بالا است. اگر به داشتن فرزند دوقلو علاقه دارید یا اکنون که در حال مطالعه این مطلب هستید دوقلو باردارید، به شما پیشنهاد می کنیم با ما همراه باشید.

بر اساس بررسی های مایو کلینیک (یکی از معتبرترین مراکز و دانشگاه های علوم پزشکی جهان که در ایالات متحده آمریکا و در شهر روچستر ایالت مینه سوتا قرار دارد) در ایالات متحده حدود ۳ مورد از هر ۱۰۰ مورد بارداری، بارداری دوقلو یا سه قلو است و بر اساس گزارش های فراوان، موارد بارداری دوقلو روبه افزایش است. پس بهتر است که آمادگی داشته باشید و از ویژگی ها و خطرات احتمالی آن آگاه باشید.

۱. احتمال بارداری دوقلو در دههٔ ۳۰ و ۴۰ زندگی بیشتر است

دکتر عبدالله الخان (Abdulla Al-Khan)، مدیر و رئیس بخش پزشکی و جراحی مادر و جنین در مرکز پزشکی دانشگاه هکنساک (Hackensack) ایالت نیوجرسی امریکا می گوید، همهٔ ما این را شنیده ایم که با بالا رفتن سن، باردار شدن نیز مشکل تر می شود، ولی بالا رفتن سن موجب افزایش احتمال بارداری دوقلو نیز می شود. او می گوید: «وقتی ۲۵ ساله هستید یا وارد دههٔ ۳۰ یا ۴۰ زندگی خود شده اید، چرخهٔ تخمک گذاری دیگر منظم نیست. اگر چرخهٔ تخمک گذاری شما منظم نباشد و تخمک گذاری کنید، ممکن است که هم زمان دو تخمک آزاد کنید.» و این یعنی بارداری دوقلو بدون استفاده از فناوری های کمکی باروری!

۲. در بارداری دوقلو به فولیک اسید بیشتری نیاز داریم

دکتر مانجو مونگا (Manju Monga)، استاد Berel Held و مدیر بخش پزشکی مادر و جنین مرکز علوم بهداشتی دانشگاه تگزاس در شهر هیوستون (Houston) می گوید، زنانی که دوقلو باردار هستند، برای پیشگیری از نقص های مادرزادی به فولیک اسید بیشتری نیاز دارند. مونگا که خود نیز دوقلو دارد می گوید: «در موارد بارداری دوقلو ۱ میلی گرم اسید فولیک در روز را توصیه می کنیم؛ در حالی که میزان اسید فولیک توصیه شده برای بارداری های تک قلو ۰٫۴ میلی گرم در روز است.» اسید فولیک موجب کاهش خطر بروز نقص های مادرزادی مربوط به لولهٔ عصبی (neural tube) مانند اسپینا بیفیدا (spina bifida، نقص مادرزادی ناشی از بسته نشدنِ کامل لولهٔ عصبی جنین) می شود.

۳. زنانی که دوقلو باردار هستند زمان بیشتری را در مطب متخصص زنان و زایمان سپری می کنند

دکتر مونگا می گوید، بارداری دوقلو در مقایسه با بارداری های تک قلو به نظارت و کنترل بیشتری نیاز دارد. او می گوید: «معمولا برای کنترل رشد جنین در بارداری دوقلو سونوگرافی های بیشتری را انجام می دهیم، در حالی که در بارداری تک قلو انجام یک آناتومی اسکن (anatomy scan) و یک سونوگرافی رشد (growth scan) کافی است.»

به گفتهٔ دکتر الخان انجام آزمایش های بیشتر، خطرات بیشتری را نیز ایجاد می کند. برای نمونه، در بارداری دوقلو احتمال سقط جنین پس از انجام آمنیوسنتز (amniocentesis، تکنیک پزشکی تشخیص قبل از تولد که در آن مقدار کمی از مایع آمنیون گرفته می شود و از نظر ژنتیکی بررسی می شود) بیشتر است. «بدن مادر دو بار سوراخ می شود، پس اگر خطر سقط جنین در بارداری های تک قلو یک از هر ۱۰۰۰ مورد است، این خطر برای موارد بارداری دوقلو به یک از هر ۵۰۰ مورد افزایش پیدا می کند.»

۴. تهوع بامدادی در بارداری دوقلو می تواند بدتر باشد

دکتر الخان می گوید: «یکی از مواردی که از دلایل بدیهی ایجاد حالت تهوع بامدادی (Morning sickness، حالت تهوع در زنان باردار که معمولا صبح ها ایجاد می شود) است، وجود سطح بالایی از هورمون اچ سی جی یا گنادوتروپین جفتی انسان (human chorionic gonadotropin) است و ما می دانیم که سطح این هورمون در بارداری دوقلو بالاتر است، بنابراین در سه ماههٔ اول بارداریِ زنانی که دوقلو باردار هستند، حالت تهوع و استفراغ بیشتری رخ می دهد.» ولی خبر خوب این است که در بیشتر موارد (حتی در بارداری دوقلو) در طول ۱۲ تا ۱۴ هفتهٔ اول بارداری، تهوع بامدادی برطرف می شود.

مونگا می گوید، مشکل فقط این نیست. مادرانی که دوقلو باردار هستند، نسبت به مادرانی که یک جنین را حمل می کنند، از کمردرد، مشکلات خواب و سوزش سر دل بیشتری شکایت می کنند. به علاوه نرخ کم خونی دوران بارداری (maternal anemia) و خون ریزی پس از زایمان (postpartum hemorrhage) نیز در مادرانی که دوقلو باردار هستند، بالاتر است.

۵. لکه بینی در بارداری دوقلو رایج تر است

دکتر الخان می گوید: «لکه بینی در بارداری در سه ماههٔ اول می تواند به معنی سقط جنین باشد و سقط جنین در مادرانی که دوقلو، سه قلو و چهارقلو باردار هستند، شایع تر است. بنابراین در بارداری های چندقلو لکه بینی بیشتری در سه ماههٔ اول بارداری رخ می دهد.»

ولی دیدن یک لکهٔ کوچک حتی در بارداری دوقلو نیز دلیلی برای نگرانی نیست. «دیدن یک لکهٔ کوچک در شرایطی که دردی وجود ندارد، نگران کننده نیست، ولی احساس درد، خروج لخته های خون از بدن و خون ریزی فعال، نشان می دهد که اتفاقی رخ داده است و باید به پزشک مراجعه کنید.»

۶. در بارداری دوقلو لگد زدن جنین را زودتر حس نمی کنید

دکتر الخان می گوید: «به طور کلی، وقتی دوقلو باردار می شوید، حرکت های جنین در هفته های ۱۸ تا ۲۰ بارداری بیشتر قابل تشخیص می شود و همین حالت در مورد بارداری های تک قلو نیز صدق می کند.» درواقع اینکه هر زن چه زمانی حرکت های جنین را حس می کند، به این مسئله بستگی دارد که آیا قبلا باردار شده است یا خیر. «اگر قبلا باردار شده باشید می دانید که حرکت جنین چیست، ولی اگر برای اولین بار باردار شده باشید، نمی توانید جنبش و حرکت های جنین را از فعالیت های دستگاه گوارش خود تشخیص بدهید.»

۷. مادرانی که دوقلو باردار هستند، نسبت به مادرانی که یک جنین را حمل می کنند، افزایش وزن بیشتری دارند

دکتر الخان می گوید: «در بارداری دوقلو، وزن مادر افزایش بیشتری پیدا می کند، چون دو جنین، دو جفت و مایع آمنیوتیک (amniotic fluid) بیشتری وجود دارد. در بارداری دوقلو به کالری بیشتری نیز نیاز دارید.»

مونگا می گوید هنوز فرمول دقیقی برای محاسبهٔ افزایش وزن در بارداری دوقلو وجود ندارد. «میانگین افزایش وزن در بارداری تک قلو ۲۵ پوند (۱۱٫۳۵ کیلوگرم) و ۳۰ تا ۳۵ پوند (۱۳٫۶۲ تا ۱۵٫۸۹ کیلوگرم) در بارداری دوقلو است. نباید افزایش وزن مادرانی که دوقلو باردار هستند، بیشتر از ۴۰ پوند (۱۸٫۱۶ کیلوگرم) یا کمتر از ۱۵ پوند (۶٫۸۱ کیلوگرم) باشد.»

بر اساس دستورالعمل های مؤسسهٔ پزشکی آمریکا (IOM) افزایش وزن مطلوب برای زنانی که دوقلو باردار هستند، به صورت زیر است:

• زنان دارای وزن طبیعی باید ۳۷ تا ۵۴ پوند (۱۶٫۷۹۸ تا ۲۴٫۵۱۶ کیلوگرم) افزایش وزن داشته باشند.
• زنان دارای اضافه وزن باید ۳۱ تا ۵۰ پوند (۱۴٫۰۷۴ تا ۲۲٫۷ کیلوگرم) افزایش وزن داشته باشند.
• زنان چاق باید ۲۵ تا ۴۲ پوند (۱۱٫۳۵ تا ۱۹٫۰۶۸ کیلوگرم) افزایش وزن داشته باشند.

ولی مؤسسهٔ پزشکی آمریکا درمورد اینکه دقیقا چقدر باید افزایش وزن داشته باشید، توصیه می کند که با پزشک خود مشورت کنید، چون هر بارداری ویژگی ها و شرایط خاص خود را دارد.

۸. خطر ابتلابه دیابتِ بارداری در بارداری دوقلو بیشتر است

مونگا می گوید: «در بارداری دوقلو خطر دیابت بارداری بیشتر است.» او می گوید بزرگ ترین خطر ناشی از دیابت بارداری، داشتن نوزادان بزرگ تر و نیاز به انجام عمل سزارین است.

«درست است که در بارداری دوقلو ابتلابه دیابت بارداری رایج تر است، ولی بیماری های مرتبط با آن شیوع کمتری دارد، چون نوزادان دوقلو، نوزادان بزرگی نیستند.»

مونگا می گوید احتمال ابتلابه دیابت نوع ۲ در مراحل بعدی زندگی مادرانی که دچار دیابت بارداری می شوند، بیشتر است.

۹. خطر ابتلابه پره اکلامپسی (preeclampsia) در بارداری دوقلو بالاتر است

مونگا می گوید: «مردم واقعا نمی دانند چه عاملی موجب شروع پره اکلامپسی (از عوارض دوران بارداری) می شود، ولی می دانیم که این مشکل در بارداری های دوقلو بیشتر اتفاق می افتد.» نشانه های پره اکلامپسی شامل فشارخون بالا، پروتئین در ادرار و گاهی تورم در پاها و دست هاست. پره اکلامپسی پیش زمینهٔ بیماری جدی تر و بالقوه مرگ بار اکلامپسی (eclampsia) است.

۱۰. ممکن است که در بارداری دوقلو زایمان زودتر از موعد باشد

به گفتهٔ دکتر الخان بیشتر مادرانی که دوقلو باردار هستند، در هفتهٔ ۳۶ تا ۳۷ زایمان می کنند و حتی ممکن است که بعضی زودتر از هفتهٔ ۳۶ نیز زایمان کنند، در حالی که معمولا در بارداری تک قلو زایمان در هفتهٔ ۴۰ انجام می شود. «به طور کلی، اگر دوقلوها پس از هفتهٔ ۳۴ متولد شوند، نگرانی زیادی وجود ندارد، ولی به هر حال این کودکان، هنوز هم کودکانی نارس هستند.» او می گوید: «خطر زایمان زودرس در دوقلوها و میزان مشکلات تنفسی نیز در آنها بیشتر است.» دوقلوها در نتیجهٔ تولد زودهنگام در زمان تولد وزن کمی دارند و این کودکان معمولا نسبت به کودکانی که با وزن بیشتر از ۵٫۵ پوند (۲٫۵ کیلوگرم) متولد می شوند، مشکلات سلامتی بیشتری دارند.

او می گوید متأسفانه شواهدی وجود ندارد که نشان بدهد در بارداری دوقلو استراحت در بستر به تنهایی از زایمان زودرس جلوگیری می کند و اثربخشی استفاده از دارو برای پیشگیری از زایمان زودرس نیز اثبات نشده است. «جلوگیری از زایمان زودرس در بارداری های چندقلو کار بسیار دشواری است.»

۱۱. عمل سزارین در بارداری دوقلو رایج تر است

دکتر الخان می گوید: «بدون شک احتمال نیاز به عمل سزارین در بارداری دوقلو بیشتر است. احتمال قرار گرفتن کودک در وضع کفل (breech position، وضعیتی که در آن به جای سر، پای کودک در کانال زایمان قرار می گیرد) نیز در دوقلوها بیشتر از تک قلوها است.» معمولا وقتی کودک در وضع کفل قرار می گیرد، باید از عمل سزارین استفاده کنیم.