طلا با گذشت زمان در کنار محصولاتی مانند عطر، مواد بهداشتی و همچنین عرق بدن، درخشش خود را از دست میدهد. استفادۀ مداوم از قطعات طلا هم باعث کدر شدن و سایش آنها میشود؛ بنابراین لازم است حتما هر چند وقت یک بار تمیز شوند تا درخشش خود را دوباره به دست بیاورند.
اینکه برخی از طلاها سیاه می‌شوند به خاطر وجود فلزات دیگر است. به جز طلای خالص موجود در جواهرات، بقیه آلیاژها با اکسیژن هوا، سولفور و رطوبت وارد واکنش شیمیایی می‌شوند و این باعث میشود تا طلای شما بعد از مدتی سیاه و کدر شود. طلای 24 عیار که همان طلای خالص است، بسیار نرم بوده و نمی‌توان به راحتی از آن مصنوعات ساخت. به همین خاطر، طلای 24 عیار را با فلزات ارزشمند دیگری همچون مس و نقره ترکیب می‌کنند تا به سفتی موردنظر برسد و بتوان از آن جواهر یا هر مصنوعی از جنس طلا ساخت.
یعنی در واقع سیاه و کدر شدن مصنوعات طلا به خاطر این نیست که طلای آنها اصل نیست، بلکه به خاطر وجود مقدار زیادی فلزات دیگر غیر از طلا در آنهاست. هر چه عیار طلایی که می‌خرید بالاتر باشد، امکان سیاه شدن آن کمتر خواهد بود. اگر فلز مس به کار رفته در ساخت طلا، کیفیت پایینی داشته باشد یا درصد مس بیشتر از نقره باشد، احتمال اینکه طلا سیاه شود زیاد است. این امر در فصل‌های گرم سال بیشتر مشاهده میشود. چون بدن انسان عرق می‌کند و نمک موجود در آن با مس موجود در طلا واکنش نشان داده و رد سیاه یا سبز از خود بر جا می‌گذارد.
به چندین روش مختلف می‌توان طلا و جواهرات را تمیز و براق کرد. البته روش برق انداختن جواهرات با طلا کمی متفاوت است. چون سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی بافت حساسی دارند و ممکن است با مواد اسیدی یا قلیایی آسیب ببینند؛ بنابراین، به غیر از روش تمیز کردن طلا با مایع ظرفشویی، بقیه موارد که در زیر آموزش داده‌ایم را برای جواهرات و سنگ‌های قیمتی به کار نگیرید.
تمیز کردن طلا با سرکه را ما به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌کنیم. چون سرکه حالت اسیدی دارد و باعث خورندگی طلا میشود. اما یک دستورالعمل عمومی برای از بین بردن سیاهی طلا با سرکه وجود دارد که در ادامه نوشته‌ایم:
1- دو قاشق چایخوری نمک را درون نصف لیوان سرکۀ سفید بریزید و هم بزنید.
2- طلا را درون این محلول قرار دهید تا چند دقیقه بماند. سپس آن را از درون سرکه بیرون بیاورید و بررسی کنید که آیا سیاهی‌ها از بین رفته یا خیر.
3- اگر از بین رفته بود طلا را زیر آب ولرم آبکشی کنید. سپس آن در فضای اتاق بگذارید تا خودش خشک شود.
1- برای پاک کردن هر نوع سیاهی از روی طلا می‌توانید چند قطره مایع ظرفشویی ملایم که فسفات ندارد را درون آب ولرم بریزید و هم بزنید. یک کاسۀ کوچک را با 1 تا 2 پیمانه آب ولرم (240 تا 470 میلی‌لیتر) پر کنید. چند قطره مایع ظرفشویی بریزید و حدود 10 تا 15 ثانیه هم بزنید تا کاملا ترکیب شوند. حتما حواستان باشد که مایع ظرفشویی نباید «فسفات» داشته باشد وگرنه سطح طلا را می‌خورد.
2- طلا را به مدت 15 دقیقا درون کاسه قرار دهید تا خیس بخورد. این کار باعث میشود تا هر نوع کثیفی یا سیاهی از سطح طلا جدا و پاک شود. پس از 15 دقیقه آن را با دستمال تمیز کنید.
3- با مسواک بسیار نرم سطح طلا را برس بکشید. اگر سیاهی‌ها با دستمال پاک نشدند، مسواک نرم را به محلول آب و مایع ظرفشویی آغشته کنید. آن را روی جاهایی که سیاه و کدر شده بکشید. فقط حواستان باشد که خیلی فشار نیاورید تا سطح طلا خراش برندارد.
4- طلا را زیر آب شیر، آبکشی کنید تا مایع ظرفشوئی از سطح آن کاملا شسته و تمیز و براق شود. برای اطمینان از نیفتادن طلا از دست و گیر نکردن آن در چاه سینک، توصیه می‌کنیم حتما یک آبکش یا سبد با سوراخ‌ها بسیار ریز درون سینک بگذارید و سپس طلا را زیر شیر بشویید.
5- پس از شستن طلا، آن را با دستمال نرم و بدون پرز (مثل دستمال عینک یا دستمال‌های جیر مخصوص جواهرات) خشک کنید. سپس طلا را در معرض هوا قرار دهید و بگذارید یک شب تا صبح بماند تا کاملا خشک شود.
در آخر می‌توانید با دستمال مخصوص برق انداختن جواهرات سطح آن را دستمال بکشید تا درخشش طلا به آن بازگردد.
1- دو پیمانه (470 میلی‌لیتر) آب را درون قابلمه یا شیرجوش بزرگ بجوشانید. داخل یک تابه پیرکس یا ظرف شیشه‌ای، یک لایه فویل آلومینیومی قرار دهید. فویل را فشار دهید تا کاملا روی سطح پیرکس ثابت شود. لبه‌های فویل را به سمت بیرون لبه‌های ظرف تا کنید.
2- حواستان باشد که سمت براق فویل آلومینیومی باید رو به بالا باشد. همچنین مراقب باشید که ظرف شیشه‌ای حتما پیرکس باشد، زیرا در ادامه باید آن را روی حرارت قرار دهید و اگر در برابر گرما مقاوم نباشد، خواهد شکست.
3- برای تمیز کردن طلا با جوش شیرین طلایی که سیاه و کدر شده را درون پیرکس روی فویل بگذارید. پودر جوش‌شیرین را روی آن بپاشید. حدود 1 تا 1.5 قاشق غذاخوری جوش‌شیرین (حدود 14 تا 21 گرم) باید روی هر قطعه طلایی که سیاه شده بریزید.
4- حدود 2 پیمانه (470 میلی‌لیتر) آب جوش را درون پیرکس، روی آلومینیوم بریزید و بگذارید 5 دقیقه به حال خود باقی بماند. باید طلا درون محلول آب جوش و جوش‌شیرین غرق شود. لازم نیست هیچ ماده دیگری اضافه کنید. ورقه آلومینیومی باعث میشود تا جوش‌شیرین و آب داغ با هم وارد واکنش شیمیایی شوند.
5- طلا را با چنگال یا انبر آشپزی بردارید و زیر شیر آب سرد بگیرید. همچنین می‌توانید یک کاسه را پر از آب سرد کنید و طلا را درون آن بیندازید و اجازه دهید حداقل 45 ثانیه یا 1 دقیقه در آب بماند تا مطمئن شوید که محلول جوش‌شیرین روی سطح آن باقی نمانده است.
6- قطعه طلایی که با جوش‌شیرین تمیز کرده‌اید را با کمک یک دستمال بدون پرز و نرم خشک کنید. طلا را درون دستمال بگذارید و همۀ قسمت‌های آن را با انگشتان دست و دستمال خشک کنید تا مطمئن شوید هیچ ماده‌ای روی سطح آن باقی نمانده است. پس از خشک کردن طلا با دستمال 5 تا 10 دقیقه هم آن را در معرض هوای آزاد بگذارید تا مطمئن شوید رطوبتی باقی نمانده است.
توجه داشته باشید این روش برای جواهراتی که سنگ‌های قیمتی روی آنها کار شده به هیچ وجه مناسب نیست. جوش‌شیرین به بافت، استحکام و درخشش سنگ‌های جواهر آسیب جدی وارد می‌کند. پس فقط طلاهایی که سنگ و نگین ندارند را با جوش‌شیرین تمیز و براق کنید.
توجه داشته باشید که آمونیاک می‌تواند باعث حساس شدن پوست و خارش و سوزش آن شود؛ بنابراین هنگام انجام مراحل زیر حتما دستکش به‌دست داشته باشید.
1- داخل یک کاسه شیشه‌ای یک پیمانه (240 میلی لیتر) آب ولرم بریزید و یک قاشق چایخوری (4.9 میلی لیتر) مایع ظرفشویی/صابون ظرفشویی به آن اضافه کنید.
2- نصف قاشق چایخوری (2.5 میلی لیتر) آمونیاک به محلول آب و صابون اضافه کنید و با یک اسفنج آن را هم بزنید. حواستان باشد که آمونیاک بوی بسیار تند و زننده‌ای دارد و بهتر است این کار را در یک فضای باز در خانه انجام دهید؛ مثلا در بالکن یا کنار پنجره که هوا در جریان باشد. اگر امکان باز کردن پنجره را ندارید، حداقل ماسک بزنید تا گاز آمونیاک وارد ریه‌هایتان نشود.
3- قطعه طلایی که سیاه شده و می‌خواهید براقش کنید را درون کاسه بیندارید و اجازه دهید 10 ثانیه بماند. برای اینکه طلا را در محلول آمونیاک بیندازید، توصیه می‌کنیم آن را چند سانتی‌متر بالاتر از کاسه بگیرید و سپس به آرامی درون محلول پرت کنید. مراقب باشید محلول آمونیاک به بیرون نپاشد. پس از 10 ثانیه با یک انبر، طلا را بیرون بیاورید. مطمئن شوید که همه جای قطعۀ طلای موردنظر به طور کامل در محلول آمونیاک قرار داشته.
4- با کمک مسواک، جاهایی که سیاه و کدر شده را برس بکشید. این کار را حتما در بالای کاسه انجام دهید تا محلول آمونیاک روی جاهای دیگر چکه نکند. حتما در طول این کار دستکش به دست داشته باشید. در غیر این صورت پوستتان آسیب خواهد دید.
5- پس از مسواک زدن قطعه طلا را حدود 30 تا 45 ثانیه زیر آب سرد بگیرید تا همه مواد از سطح آن پاک شود. سپس آن را با کمک حوله یا دستمال نرم، خشک کنید.
طلای شسته شده با آمونیاک را با کمک اسفنج و مایع ظرفشویی دوباره بشویید تا مطمئن شوید که هیچ‌گونه آمونیاکی روی سطح طلا باقی نمانده است.
در بالا تمامی روش‌های تمیز کردن طلا را برایتان نوشته‌ایم. اما اغلب این روش‌ها برای تمیز کردن جواهرات که دارای سنگ‌های قیمتی هستند، مناسب نیستند. بهترین روش تمیز کردن جواهرات چیست؟ کارهای زیر را به ترتیب انجام دهید:
برای تمیز کردن طلایی که نگین و سنگ قیمتی روی آن سوار شده به روش زیر عمل کنید:
1- مقداری کمی محلول آب ولرم و پودر صابون درست کنید.
2- یک دستمال نخی و بدون پرز را درون محلول خیس کنید. آب اضافه آن را بگیرید. سپس با استفاده از آن سطح طلا و نگین را تمیز کنید. این کار را آرام انجام دهید تا به سنگ آسیبی وارد نشود.
3- پس از شستن جواهر با محلول صابون، یک دستمال دیگر بردارید و کمی آن را نم‌دار کنید، سپس روی سطح انگشتر و نگین بکشید تا صابون شسته شود.
4- در آخر انگشتر را کنار بگذارید تا در هوای آزاد خشک شود. حتما جواهر را خشک کنید. چون ماندن آب و رطوبت روی آن باعث ترک خوردن گوهر میشود.
نکته: حواستان باشد که اگر از سنگ‌های قیمتی نظیر اوپال، زمرد و تانزانیت در زیورآلات شما به کاربرده شده، آنها را خیس نکنید و مسواک نزنید.
– زیورآلات طلا به راحتی گردوخاک را به خود جذب می‌کنند. به همین دلیل، اگر به طور مرتب از زیورآلات خود استفاده نمی‌کنید، بهتر است آنها را در یک جعبه در بسته نگهداری کنید تا خاک نگیرند.
– کلر درون آب استخرهای شنا از دشمنان اصلی طلا و جواهر شماست؛ بنابراین برای حفظ درخشندگی طلا بهتر است هنگام شنا طلاهای خود را در بیاورید.
– با استفاده از یک خمیر دندان و مسواک هم می‌توانید به راحتی زیورآلات خود را براق کنید و از درخشندگی آن لذت ببرید. کمی خمیردندان روی طلا بریزید. با مسواک بسیار نرم روی آن بکشید. سپس طلا را زیر آب بشوئید و با دستمال بدون پرز خشک کنید.
– پس از استفاده از طلاهایتان، آنها را در یک کیسه‌ی نرم و ضد لک یا کیف جواهرات خود قرار دهید و در جای خشک و بدون رطوبت نگه‌دارید.
– خوب است بدانید که از فروشگاه‌های طلا و جواهر می‌توانید محلول مخصوص شست‌وشوی جواهرات گران‌قیمت را خریداری کنید.
در این مطلب نحوه تمیز و براق کردن طلا و برق انداختن جواهرات را آموزش دادیم. امیدواریم که موردتوجهتان قرار گرفته باشد و بتوانید با رعایت این نکات همیشه درخشندگی طلاهای خود را حفظ کنید
