بیدار شدن با چشم های متورم و پف کرده اتفاق ناامید کننده ای است، مخصوصا اگر بخواهید سر کار بروید و برایتان مهم است که به نظر سر حال و شاداب برسید و یا از اینکه با آرایش پف چشم را بپوشانید خسته شده اید. بد تر از آن این است که پف چشم با حلقه سیاه دور چشم، قرمزی، پف زیر چشم یا التهاب چشم همراه باشد. این وضعیت روی ظاهر شما تاثیر می گذارد و ممکن است از اعتماد به نفستان بکاهد.
چرا چشم ها پف می کنند؟
خیلی چیزها در پف کردن چشم موثر است، اما علت زمینه ای آن تجمع مایعات است. به دلایل نامشخص مایعات، اطراف چشم و بافت پوستی مجاور آن جمع می شوند. این بافت یکی از نازک ترین بافت های پوستی بدن است و هر تورمی در آن به راحتی مشاهده می شود و به سختی می توان آن را مخفی کرد.
بعضی از علل این احتباس مایعات نسبتا بی ضرر هستند و به مشکلات جدی جسمی ارتباط پیدا نمی کنند؛ عللی مثل خواب ناکافی یا مصرف غذاهای پر سدیم. از طرفی پف چشم می تواند نشانه ای از مشکلی باشد که نیاز به بررسی پزشکی دارد، به عنوان مثال عفونت.
حساسیت و آلرژی
پوست اطراف چشم بسیار نازک است، به همین علت از حساسیت بالایی برخوردار است. وقتی پوست این قسمت از چشم با مواد آلرژی زای (آلرژن) معلق در هوا مثل گرده گل، گرد و غبار و شوره موجود در موی حیوانات در تماس قرار می گیرد، دچار تورم می شود. علاوه بر این آلرژن هایی که از طریق بینی به چشم ها می رسند نیز عامل پف چشم می گردند.
گاهی اوقات حفره های سینوسی که پشت چشم قرار دارند در اثر تنفس مواد آلرژی زا دچار التهاب می شوند. اگر علت پف چشم ها در شما آلرژی است احتمالا چشم هایتان دچار خارش و آبریزش هم می شوند، حتی ممکن است خشکی و پوسته شدن پوست، خصوصا در ناحیه پلک ها دیده شود.
برای کاهش پف چشم ناشی از آلرژی از قطره های چشمی بدون نسخه یا از سرم چشمی سالین استفاده کنید، با این کار چشم ها را از آلرژن ها پاک می کنید. در پوست های حساس پمادهای روغنی نه تنها به عنوان حد فاصل بین پوست و آلرژن عمل می کنند بلکه قرمزی و التهاب را نیز کم می کنند. برای کاهش فشار وارد بر سینوس ها که موجب پف چشم می شود نیز استفاده از اسپری های بینی موثر است.
مصرف گاه به گاه این دارو ها ایرادی ندارد، اما مصرف مداوم آنها برای روزهای طولانی کار خوبی نیست. مصرف قطره های چشمی بدون نسخه و اسپری های بینی برای مدت زیاد، ایجاد وابستگی کرده و مشکل را بدتر می کند. باید از پزشک بپرسید کدام دارو ایمن تر است و تا چه مدت می توان آنها را استفاده کرد. حتی می توانید با پزشک در مورد داروهای نسخه ای نیز مشورت کنید.
نمی توان بطور کامل از مواد آلرژی زا دور بود اما می توانید مدت زمان بیرون ماندن در فضای باز را کاهش داده و بیشتر در خانه بمانید، خصوصا در بهار و تابستان که گیاهان و درختان گرده های بیشتری آزاد می کنند و علائم آلرژی وخیم تر می شود. پنجره ها را ببندید، وقتی داخل منزل می شوید لباس خود را عوض کنید و از فیلترهای تهویه هوا استفاده کنید تا شوره بدن حیوانات خانگی به حداقل برسد.
بیماری چشم صورتی
اگر دچار عارضه چشم صورتی -ورم ملتحمه- شده اید، باید بدانید که عارضه ای فوق العاه مسری است و معمولا غشای مخاطی پوشش چشم ها را دچار تورم، ترشح و رنگ صورتی مایل به قرمز می کند.
ورم ملتحمه دارای انواع باکتریایی و ویروسی است. نوع ویروسی با آبریزش و ترشحات شفاف شناخته می شود و نسبتا خفیف است اما نوع باکتریایی چشم صورتی با ترشحات فراوان سبز مایل به زرد شناخته می شود.
اگر دچار عارضه چشم صورتی ویروسی شوید، علائمتان شبیه سرماخوردگی خواهد بود. در چنین مواردی ممکن است ورم ملتحمه با نوعی عفونت تنفسی فوقانی مرتبط باشد. اغلب اوقات عارضه چشم صورتی با یک چشم شروع می شود و به چشم دیگر انتقال می یابد.
نوع سوم ورم ملتحمه که باعث پف چشم می شود، ورم ملتحمه ناشی از آلرژی است که هر دو چشم را همزمان درگیر می کند و منجر به ترشحات آبکی و خارش گوشه های چشم می شود. اگر همراه این علائم دچار آبریزش بینی و عطسه نیز هستید احتمالا دچار عارضه چشم صورتی ناشی از آلرژی شده اید.
چشم صورتی با علائم هشدار دهنده چندانی بروز نمی کند، اما وقتی علائم را مشاهده کردید باید از روش های مراقبت ویژه استفاده کنید. اگر به نظر باکتریایی می آید با پزشک درباره مصرف قطره های نسخه ای آنتی باکتریال مشورت کنید تا سریعتر بهبود پیدا کنید.
ورم ملتحمه باکتریایی به خودی خود پس از 5 تا 10 روز از بین می رود، در صورتی که ورم ملتحمه ناشی از آلرژی را باید با قطره های آنتی هیستامین و اجتناب از آلرژن ها درمان کرد. اگر متوجه تغییراتی در دید خود شدید یا رنگ و پف چشم از بین نرفت به پزشک مراجعه کنید.
گریه کردن
چرا بعد از گریه چشم ها پف می کند؟ جالب است بدانید اشک هایی که بعد از یک اتفاق احساسی می ریزید بیش از بقیه اشک ها (مثل اشک هایی که برای پاک شدن چشم از شر گرد و غبار ریخته می شود) آب دارند و نمک آنها کمتر است. در نتیجه اشک به سمت بافت آکولار چشم برمی گردد، یعنی جایی که نمک بیشتری دارد و همین امر باعث پف چشم می شود.
تصور بر این است که گریه کردن (ناشی از یک وضعیت احساسی) باعث تغییرات هورمونی شده و اندکی ترکیبات اشک را نیز تغییر می دهد. اشکهای ناشی از گریه های احساسی مقدار بیشتری هورمون استرس دارند. به همین خاطر حتی اگر سعی کنید اشک ها را پاک کنید یا از فرو ریختن آنها جلوگیری کنید، باز هم چشم هایتان پف می کند.
برای رفع پف چشم بعد از گریه حزن انگیز از کمپرس سرد روی چشم ها به مدت چند دقیقه استفاده کنید. اگر می خواهید دیگران متوجه گریه کردن شما نشوند از اسپری آب سرد یا کانسیلر دور چشم استفاده کنید، البته متاسفانه کانسیلر آنقدرها هم نمی تواند پف چشم را مخفی کند.
مصرف زیاد سدیم
رابطه مصرف سدیم و پف چشم واضح و روشن است. سدیم باعث احتباس زیاد آب در بدن می شود و این احتباس دراطراف چشم ها نیز دیده می شود. سدیم اصلی ترین ماده معدنی موجود در نمک است، بنابراین غذاهای پر نمک مثل چیپس و سوسیس و کالباس مقصران اصلی تورم هستند. به خاطر داشته باشید که تمام محصولات کارخانه ای مثل نان ها، سوپ ها و غذا های منجمد و آماده دارای مقدار فراوانی نمک پنهان هستند.
افرادی که از غذا های محتوی مونو سدیم گلوتامات استفاده می کنند نیز دچار احتباس مایعات می شوند. مونو سدیم گلوتامات یک طعم دهنده است که به برخی محصولات افزوده می شود. با وجود اینکه سدیم این ماده، از نمک تصفیه شده کمتر است اما باز هم سدیم عمده ترین ماده تشکیل دهنده آن است و باعث احتباس آب و پف دور چشم می شود.
برای خلاصی از پف مصرف سدیم را کاهش دهید. چه اندازه نمک مجاز است؟ این اندازه از فردی به فرد دیگر متغیر است اما مرکز کنترل بیماری توصیه می کنند بزرگسالان کمتر از 2300 میلی گرم در روز نمک مصرف کنند.
مصرف شیرین کننده های مصنوعی
شیرین کننده های مصنوعی مثل ساخارین و آسپارتام، مانند شکر معمولی در بدن و در اطراف چشم ایجاد التهاب می کنند. التهاب وقتی ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن تعداد زیادی گلبول سفید آزاد می کند؛ مکانیسمی دفاعی برای مبارزه با ارگانیسم های خارجی چون باکتری ها و ویروس ها. وقتی سیستم ایمنی چنین کاری انجام می دهد اغلب اوقات اثراتی جانبی مانند درد مفاصل، خستگی و آسیب عروق عصبی را به همراه دارد.
مصرف شیرین کننده های مصنوعی نیز به این تورم مربوط است و در پس آن تورم چشم را نیز در پی دارد. مصرف نوشیدنی های گاز دار و محصولاتی که شیرین کننده های مصنوعی دارند را محدود کرده یا بالکل قطع کنید. همچنین با مصرف خوراکی هایی که با التهابات می جنگند مثل انواع توت ها، گوجه فرنگی و زنجبیل می توانید پف چشم را کاهش دهید.