تردیدی نیست که پروسه ی سالخوردگی طبیعتاً تغییراتی در مغز ایجاد می کند که با کُند شدن عملکرد ادراکی همراه است: بعضی از قسمت های مغز کوچک می شود، ارتباط میان نورون ها ممکن است کاهش بیابد، جریان خون در مغز ممکن است کمتر شود و التهاب می تواند افزایش بیابد. اما برخی از عادت های روزمره می توانند پروسه ی پیری مغز را سرعت بدهند و شما راهکار هایی برای پیشگیری از این اتفاق دارید.
سلامت مغز
هرچند محققان، نسخه ای خاص و واحد برای سلامت ادراکی مغز ارائه نداده اند، اما مطالعات زیادی نشان داده یک سری از عادت ها و الگو ها که به طور کلی سالم اند می توانند برای عملکرد ادراکی مغز نیز مفید باشند. به عبارتی دیگر، فعالیت بدنی، کنترل ریسک فاکتور های بیماری های قلبی، خواب کافی و ... همگی برای سلامتی مفیدند و می توانند به سلامت مغز نیز کمک کنند. فعالیت های دیگر مانند داشتن فعالیت های اجتماعی، درمان افسردگی و اجتناب از مصرف دخانیات نیز می تواند برای سلامت مغز مفید باشد.
یادداشت های روزانه ندارید
خواندن و نوشتن دو تا از بهترین کار هایی هستند که می توانید برای حفظ سلامت مغزتان و فعال نگه داشتن آن انجام بدهید. نوشتن یادداشت های روزانه، هر دوی این فواید را دارد. طی یک پژوهش معلوم شد افرادی که در طول زندگی خود، یادداشت های روزانه داشتند، ۵۳ درصد کمتر از بقیه در معرض زوال عقل و فراموشی بودند. فواید یادداشت های روزانه برای مغز هم از جنبه ی خود ِ حرکتِ نوشتن مطرح است که مغز را درگیر می کند و هم از جهت الگوی مکررِ یادآوری اطلاعات، سازمان دهی آن ها و بازگویی خاطرات.
مراقب سلامت شنوایی تان نیستید
از دست دادن قدرت شنوایی با زوال عقل و پیری مغز ارتباط دارد. در بررسی ها معلوم شد افرادی که شنوایی خود را از دست داده بودند، به میزان قابل توجهی در معرض ابتلا به زوال عقل قرار داشتند. در این افراد، اختلال شنوایی به اندازه ی ۳۰ تا ۴۰ درصد موجب تسریع افت عملکرد ادراکی شده بود. احتمالی که دانشمندان مطرح کرده اند این است که سختی و فشار ناشی از تلاش برای شنیدن می تواند مغز را خسته و فرسوده کند یا اینکه افت شنوایی می تواند منجر به گوشه گیری و تنهایی افراد شود که از ریسک فاکتور های زوال عقل است.
مراقب سلامت قلبتان نیستید
سلامت قلب با سلامت مغز مستقیماً ارتباط دارد. ما می دانیم چیزی که برای قلب خوب است برای مغز نیز خوب است. اگر قلب شما تحت فشار و استرس باشد و مغزتان خون کافی دریافت نکند، مغز زود پیر خواهد شد. تحقیقات نشان می دهد افراد میانسالی که ریسک فاکتور های قلبی و عروقی دارند، مثلاً فشارخون بالا یا دیابت، بیشتر احتمال دارد با افزایش سن به زوال عقل مبتلا شوند.
هنگام موتورسواری یا دوچرخه سواری کلاه ایمنی نمی گذارید
پژوهش ها نشان می دهند شدت یک ضربه به مغز و سن وقوع این حادثه می تواند بر ریسک زوال عقل در سال های بعدی زندگی اثر بگذارد. طبق مطالعات، افرادی که سابقه ی ضربه به سر را دارند، ۲۴ درصد بیشتر از بقیه در معرض زوال عقل هستند. چیزی که عجیب است اینکه حتی یک ضربه ی خفیف به سر نیز با افزایش قابل توجه ریسک زوال عقل ارتباط دارد. همچنین طبق یافته ها اگر شما در دهه بیست زندگی خود دچار ضربه ای به سر شوید، ریسک ابتلا به زوال عقل در دهه ۵۰ زندگی تان حدود ۶۰ درصد می شود؛ بنابراین این هم دلیلی دیگر برای لزوم استفاده از کلاه ایمنی.
روی کاناپه لم دادن را به ورزش کردن ترجیح می دهید
زمانی که چیز جدیدی یاد می گیرید، ارتباط های تازه ای در مغزتان ایجاد می کنید و این مانند داشتن سرمایه ی بیشتر در حساب بازنشستگی است. وقتی که به سنین پیری می رسید می توانید روی این ارتباط های مغزی (یا همان پس اندازی که دارید) حساب کنید.
یکجانشینی ریسک فاکتوری برای زوال عقل است. اما حتی اگر شما هر یک ساعت از جایتان بلند شوید، باز هم به ورزش کردن نیاز دارید، البته اگر می خواهید از مغزتان در برابر پیری محافظت کنید. در مطالعه ای محققان، سطح فیتنس چند خانم را با بررسی عملکردشان روی دوچرخه های ثابت ارزیابی کردند و معلوم شد زنانی که از فیتنس و سلامتی بیشتری در قلب و عروق خود برخوردار بودند، ۸۸ درصد کمتر مستعد ابتلا به زوال عقل بودند. ضمناً این مطالعه نشان داد علائم زوال عقل در گروهی که فیتنس بالایی داشتند، ۱۱ سال دیرتر ظاهر شده بود.
اهل بازی های فکری نیستید
وقتی پای نجات مغز به میان می آید، عضله ی ذهنتان نیز می تواند از ورزش منظم سود ببرد. مطالعه ای که توسط انجمن آلزایمر صورت گرفت نشان می دهد افراد سالمندی که در برنامه ی کامپیوتری مربوط به تمرین های ادراکی به نام «سرعت پردازش» شرکت داشتند، توانسته بودند ریسک زوال عقل را تا ۲۹ درصد کاهش دهند. شواهد علمی قابل قبولی وجود دارد که نشان می دهد تمرینات ادراکی شناختی، مثلاً پردازش اطلاعات یا پردازش حافظه، افت ادراک را دست کم دو سال به تأخیر می اندازد؛ بنابراین به چالش کشیدن مغز و ذهن با بازی های فکری، جدول سودوکو، پازل و...، می تواند برای سلامت مغزتان مفید باشد.
علاقه ای به یاد گرفتن چیز های جدید ندارید
افرادی که اهل یادگرفتن و آموزش دیدن هستند، کمتر دچار زوال عقل می شوند. یکی از بهترین شاخص هایی که نشان می دهد چه کسی در برابر بیماری آلزایمر و زوال عقل ناشی از افزایش سن ایمن است این می باشد که چقدر تحصیل کرده و آموزش دیده است. زمانی که چیز جدیدی یاد می گیرید، ارتباط های تازه ای در مغزتان ایجاد می کنید و این مانند داشتن سرمایه ی بیشتر در حساب بازنشستگی تان است. وقتی که به سنین پیری می رسید می توانید روی این ارتباط های مغزی (یا همان پس اندازی که دارید) حساب کنید.
از جوانی به فکر سلامت ذهنی تان نیستید
افراد جوان، فرصت های بسیار زیادی برای محافظت از مغزشان در برابر زوال عقل در سال های بعدی زندگی خود دارند؛ از انواع و اقسام ورزش ها گرفته تا آموزش هایی که می بینند. سلامت مغز چیزی نیست که با رسیدن به ۶۵ سالگی تازه به آن فکر کنید، بلکه باید از همان سال های جوانی به فکرش باشید.
ارتباط کمی با دوستان قدیمی و اقوامتان دارید
حفظ سلامت مغز و عملکرد آن، زمانی که با دوستان و اقوام ارتباط خوبی دارید بسیار راحت تر است. محققان دریافتند افراد سالمندی که ارتباط های اجتماعی و دوستانه ی قوی تر و بیشتری دارند، ۴۷ درصد کمتر از بقیه دچار افت عملکرد ادراکی می شوند. ارتباط اجتماعی، راهی بسیار خوب برای تسکین استرس و اجتناب از تنهایی است که هر دو می توانند تأثیرات مخربی بر مغز بگذارند.
اهل ریلکسیشن نیستید
تأثیر استرس بر مغز ترسناک است. در میان افرادی که در حال حاضر دچار اختلال عملکرد ادراکی خفیفی هستند، آن هایی که اضطراب دارند، سریع تر ممکن است دچار افت عملکرد ادراکی شوند. محققان دریافته اند احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر در افرادی که اضطراب خفیف دارند ۳۳ درصد، در افرادی که اضطراب متوسط دارند ۷۸ درصد و در افرادی که اضطراب شدید دارند ۱۳۵ درصد افزایش می یابد.
معمولاً شب ها کمتر از ۷ ساعت می خوابید
هر چه شب ها کمتر بخوابید، مغزتان زودتر پیر می شود. محققان دریافته اند افرادی که کمتر می خوابند، علائم فیزیکی اختلال و علائم افت عملکرد ادراکی را در مغز خود دارند. خواب زیاد نیز می تواند به ضرر مغز باشد؛ بنابراین بهتر است به توصیه ی ۷ ساعت خواب شبانه عمل کنید.
غذا های ناسالم می خورید
حتماً می دانید که شما همان چیزی هستید که می خورید. هر چه رژیم غذایی تان سالم تر باشد، عملکرد مغزتان نیز بهتر خواهد بود. رژیم غذایی مغزدوست می تواند تا ۵۳ درصد از ابتلا به آلزایمر پیشگیری کند. رژیم غذایی مغزدوست یعنی روزانه دست کم سه وعده سالاد سبزیجات یا میوه بخورید. سبزیجات برگ دار، مغز ها و دانه ها، انواع توت، بنشن و حبوبات، ماهی، بوقلمون و چربی های سالم مانند روغن زیتون دوست دار مغزتان هستند.
سیگار می کشید
اگر می خواهید هر کاری از دستتان برمی آید انجام دهید تا آلزایمر نگیرید پس سیگار را برای همیشه کنار بگذارید. سیگار کشیدن، ریسک ابتلا به آلزایمر را دو برابر می کند.
کنار اتوبان یا بزرگراه های شلوغ زندگی می کنید
بزرگراه ها هوای بسیار آلوده ای دارند و تحقیقات نشان می دهد این اصلاً برای مغز خوب نیست. مطالعه ای نشان می دهد افرادی که کنار بزرگراه ها زندگی می کنند در معرض ذرات آلاینده ی ریزی هستند که در هوا معلق اند و این آلاینده ها سبب تغییرات ساختاری در مغز می شوند که از شاخص های اختلال ادراکی محسوب می شوند و به مغز آسیب می زنند. هر چه شما نزدیک تر به جاده های شلوغ زندگی کنید، مدت زمان طولانی تری در معرض آلودگی خواهید بود و ریسک زوال عقلتان بالاتر می رود.
4 سال پیش