به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا: همایش ملی «بحران کرونا و چالش های فلسفه ی سیاسی-اجتماعی غرب» روز سه شنبه، 12 اسفندماه 1399، به صورت حضوری و مجازی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
سخنران اول همایش؛ دکتر فرهاد زیویار، عضو هیأت علمی پژوهشگاه و مسئول همایش، با اشاره به آثار متعددی که شیوع ویروس کرونا بر زندگی بشر گذاشته است، گفت: اکنون که بیش از یک سال از این بلای عالم گیر می گذرد یک ایستگاه تاریخی و آزمونی بزرگ و پیچیده برای نسل حاضر و ستم دیده است. ظاهراً این آزمون پردامنه و طویل المدت کمتر کسی یا چیزی را از قلم می اندازد. البته پرطمطراق ها و دانه درشت ها سخت تر از صافی آن عبور می کنند. همان طورکه پیش تر مطرح شد، وزن و حجم تمام «کرونا ویروسی» که عالم و آدم را تا به امروز به خود مبتلا کرده، آن قدر ناچیز است که بیشتر از چند گرم نیست امّا جمعیتی که به آن مبتلا شدند پس از یک سال از مرز صد میلیون نفر عبور کرده اند که از این میان دو تا سه درصد این آمار جان خودشان را از دست داده اند.
وی ادامه داد: صرف نظر از نظام غیرعادلانه قدرت جهانی و فقدان عدالت در توزیع امکانات و تجهیزات پزشکی با توجه به تحریم های ظالمانه، ابتلاء و تلفات مادی و غیرمادی این ویروس عجیب و غریب، امکانات و سازوکارهای اجتماعی دانه درشت ها را بیشتر نشانه گرفته است و اگر چه تلفات انسانی آن برای همه ی آحاد بشر تأثر برانگیز است امّا از حیث مقام و مرتبت با فقیر و فقرا کمتر دست به گریبان شده است. به عبارتی هر کس بامش بیشتر و داعیه و سفره هایش رنگین تر و عریض و طویل تر، در اعلان جنگ کرونا زورآزمایی سخت تری باید بکند کما اینکه مرتبت و نسبت تلفات و خسارات این ویروس، اروپا و امریکا را با فاصله از آسیا و آفریقا پیش انداخته است.
وی ادامه داد: اعداد و ارقام و رویارویی ها و دوگانه های به وجود آمده هم حکایت از این قضیه دارد: دوگانه ی سلامت و اخلاق / دوگانه ی سلامت، اقتصاد و معیشت / دوگانه ی سلامت و کارآمدی در حکمرانی یا چالش های بنیادی: سبک زندگی، امکانات و فضای کالبدی نهادهای عریض و طویل اقتصادی، رفاهی، آموزشی، ورزشی، تفریحی، چالش های سیاست و متدهای متداول آن، چالش های کارآمدی و ناکارآمدی تکنیک و تکنولوژی، چالش های کارآمدی و ناکارآمدی و آسیب های فضای مجازی با شمولیت گسترده ی آن، همه ی این ها این نکته را متبادر می کند که ایستگاه تاریخی کرونا نقطه عطفی در بنیاد و نهادمندی و سازه های سیاسی ـ اجتماعی قدرتمندترهای جهان معاصر به شمار می آید و آزمون بیش از یک سال و طولانی مدت آن، به صورت قاعده مند سفره ی این ها را بیشتر تهدید کرده است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه افزود: توانایی مدیریتی، فلسفه ی اجتماعی و نمایش اخلاق عمومی در نوع توجه به حقوق همگان در توزیع و امکان بهره گیری از تجهیزات پزشکی وحتی منفعت گرایی در نگاه به سالمندان و افرادی که عواید چندانی برای جامعه ندارند به تعبیر مقام «معظم رهبری» شکست خورده قلمداد می گردد و این در حالی است که بنیاد فکری و سازوکارهای نظام جمهوری اسلامی طوری طراحی شده است که تلاش و مقابله با این بلیه، نه تنها جهاد به شمار می آید بلکه تفاوتی بین پیر و جوان قایل نمی شود و حتی اگر هم اولویتی قایل باشد ضعیف ترها و پیرها رجحان پیدا می کنند و برای مرتبت جان باختگان این جبهه هم شهادت در نظر گرفته می شود.
دکتر زیویار، در پایان سخنانش گفت: این همایش ملی آثار و پژوهش های خود را در همین راستا با محور نقد فلسفه ی سیاسی ـ اجتماعی غرب، مناسبات اجتماعی، کارآمدی دولت ها و نهادهای آن در مواجهه با این بحران برگزار کرده است. امیدواریم که گامی هر چند کوچک در این راه برداشته شده باشد.
شباهت جوامع در آسیب پذیری درخصوص بحران کرونا
دکتر یحیی فوزی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه و دبیر کمیته علمی همایش، سخنران بعدی مراسم بود که به ارائه ی گزارشی از فعالیت ها، نحوه ی اجرا و محورهای همایش مزبور پرداخت و بیان کرد: ۴۰ اثر به این همایش ارسال شده بود که مورد داوری و ارزیابی قرار گرفته اند.
وی در ادامه گفت: بحران کرونا که با اپیدمی ویروس کرونا جهان امروز را در برگرفته است پدیده ای چندلایه و چندوجهی است که برای فهم ابعاد و پیامدهای آن نیازمند شناخت این لایه های مختلف است تا بتوان شناخت درستی از آن به دست آورد.
فوزی ادامه داد: اگر با رویکردی تحلیل لایه ای، پدیده ی بحران کرونا را مورد بررسی قرار دهیم، می توان این پدیده را پدیده ای هرمی تصور کرد که سطح بالا و قله ی آن ماهیتی بهداشتی و پزشکی دارد که علت آن یک ویروس جهش یافته یا جهش داده شده است که با سرعت در جهان در حال گسترش بوده و بخش مهمی از مردم جهان را از ترس مرگ به پناهگاه برده و زندگی روزمره ی مردم را دچار چالش های جدی کرده است و هرروز جان تعدادی از افراد را می گیرد.
وی گفت: در سطح و لایه ی میانی و تحلیل بحران کرونا، شاهد ابعاد فراپزشکی هم چون ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، روان شناسی، فرهنگی و حقوقی هستیم که دراین رابطه می توان به این موارد اشاره کرد: ابعاد اقتصادی بحران کرونا هم چون کاهش رشد اقتصادی، گسترش فقر، بیکاری، شکاف طبقاتی، تعطیلی کارگاه های تولید و خدماتی و… . ابعاد سیاسی بحران و چالش های جدید سیاسی امنیتی و نظام اجرائی و تصمیم گیری درجوامع و نقش و میزان موفقیت مدل های مختلف حکومتی در مهار بحران و حل مشکلات به طوری که برخی بحران کرونا را آزمونی برای شناسائی توان مندی اشکال و مدل های مختلف حکومتی در بحران دانسته اند. هم چنین در ابعاد اجتماعی گسترش شکاف طبقاتی و اجتماعی و در عرصه ی فرهنگی و ابعاد دینی و مذهبی بحران که موجب تحول رویکردها به ماهیت شرور در ادیان و نوع مواجهه ی مناسب با آن ها شده است.
فوزی افزود: ابعاد روحی و روانی بحران نیز وجه دیگر آن است که از یک سو نقش عوامل روانی در شکل گیری و تقویت بحران و از سوی دیگر چگونگی حل بحران های روحی-روانی و راه های برون رفت از ناشی از بحران است. به همین ترتیب باید به ابعاد حقوقی، مدیریتی و هنری و… اشاره کرد که هریک ابعاد گسترده و قابل مطالعه ای دارند و درمجموع نشان می دهد، همان طور که در ظاهر و درسطح اول، نقش علوم پزشکی از اهمیت برخوردار است، در سطح دوم، نقش علوم انسانی بسیار پررنگ است و این سطح دوم پدیده، عمدتاً ماهیتی علوم انسانی و اجتماعی دارد.
وی در ادامه به لایه ی سوم بحران کرونا اشاره کرد و گفت: بحران کروناویروس، لایه ی سومی نیز دارد که می توان آن را به چالش کشیدن تمدن غالب برجهان دانست و وجه تأثیرگذار تمدنی بحران کرونا را نشان می دهد. دراین عرصه گفتمان ها و اسطوره های مسلط بر نظم موجود جهانی، زیر سؤال رفته و حفره ها وخلاءهای آن آشکار شده و گفتمان غالب درعرصه ی تمدن بشری را به چالش کشیده است، به عبارت دیگر بحران کرونا نشان داد که بسیاری از سخت افزارها، نرم افزارها، نظام ها و ساختارهای اجتماعی تمدنی موجود با اشکالات و ایرادات مختلفی در گذار بشر امروز از بحران مواجهند. این ساختارها و نظام های جدید که عمدتاً محصول غلبه ی تمدن غربی برجهان امروز از طریق پروژه یا پروسه ی جهانی شدن است و نوع نظام های سیاسی اجتماعی و سبک زندگی یک سانی درجهان را با تأثیرپذیری از تجربه ی غرب توصیه می کرد که منجر به آن شد تا آسیب پذیری جوامع درخصوص بحران به یکدیگر شباهت زیادی پیدا کند. بحران کرونا گفتمان نئولیبرالیستی و مدرنیستی در غرب و حتی گفتمان شبه مدرنیستی در بخشی از جوامع درحال توسعه که بر اسطوره هایی هم چون دولت حداقلی، فردگرائی و آزادی اقتصادی سودمحور، به حاشیه راندن عدالت اجتماعی و تأکید بر داروینیسم اجتماعی و نوعی سبک زندگی مبتنی براین اسطوره ها بنا شده اند را به شدت به چالش کشید و توانایی آن ها در کاهش و رفع رنج بشر در دوران بحران را با سؤالات جدی مواجه ساخت.
فوزی در توضیح این بحث به یک مثال اشاره کرد و گفت: بحران کرونا نشان داد که کارآمدی نظام های سیاسی در مواجهه با بحران تنها تحت تأثیر کوچک بودن یا دخالت حداقلی یا دموکراتیک بودن صوری مورد تأکید در کشورهای شبه مدرن و حتی برخی دموکراسی های غربی نیست، بلکه کیفیت دموکراسی و نوع ارتباط دولت و ملت و میزان کاهش شکاف بین دولت- ملت ها و مشروعیت مردمی دولت ها موجب همکاری گسترده تر مردم با دولت ها و کارآمدی بیشتر آن ها در مواجهه با بحران شده است. این امر ضرورت بازنگری در الگوهای سیاسی معطوف به کارآمدی و معطوف به ویژگی های جوامع مختلف را مورد تأکید قرار می دهد. هم چنین بحران کرونا نشان داد که اگر نظام اداری و اجتماعی، تقسیم کار و شکل محلی تری داشته باشد، موفق تر است. بحران کرونا نشان داده اگر الگوهای شهرنشینی و معماری متناسب با هویت، فرهنگ و نیازهای جوامع مختلف باشد و اگر تراکم این چنینی با الگوبرداری ناقص از معماری جوامع دیگر در شهرها نبود و فضای زیست مناسب تری را شاهد بودیم و اگر شهرها از معماری مناسب تری برخوردار بودند، آیا یک بیماری می توانست این چنین تبدیل به یک بحران شود یا ماندن در منازل کوچک و آپارتمان ها این قدر زجرآور می شد؟ اگر نظام اقتصادی عادلانه تری وجود داشت و شکاف فقیر و غنی به اندازه ی وضعیت کنونی نبود، آیا بیماری تبدیل به یک بحران برای جوامع می شد؟ اگر دین و توسعه روابط تعریف شده تر مبتنی بر نیازهای واقعی انسان، به هر دو را در تمدن مدرن داشتند؛ آیا افراط و تفریط های کنونی در مواجهه با بحران بین دین داران در جوامع وجود داشت که برخی آن را آخرالزمان بدانند و برخی آن را علامتی بر پایان نقش دین در جهان قلمداد کنند؟
وی ادامه داد: اگر تعریف مناسبی از معناداری و نوع مواجهه با مرگ و شیوه های عمیقی از اصلاح روحی و روانی بشر شکل گرفته بود، آیا چنین اضطرابی را در جوامع بشری درمواجهه با آن شاهدبودیم و اگر اخلاق اجتماعی از بنیادهای لازم وعمیق برخوردار بود آیا شاهد داروینیسم اجتماعی و طبقه بندی انسان ها براساس سن، رنگ و جنس در حمایت های لازم برای مقابله با کرونا درمورد آن ها دربرخی جوامع مدرن بودیم؟ براین اساس این مباحث بیان می کند که سطح عمیق تر تأثیرگذاری بحران کرونا را باید در زیر سؤال رفتن تقلید کورکورانه یا ناقص از نظامات اجتماعی اقتصادی و سیاسی و سبک زیست و زندگی متأثر از نظام تمدنی مسلط غربی و درحال گسترش درجهان امروز که توسط الگوهای توسعه در جوامع امروزین شکل گرفته، باید جست وجو کرد.
فوزی تأکید کرد: با توجه به این سه سطح از بحران یعنی سطح بهداشتی، سطح انسانی و اجتماعی، سطح تمدنی و سبک زندگی، برای برون رفت از آن نیز نیازمند فهم مناسب از این سه سطح و نوع ارتباط سطوح مختلف باهم هستیم تا بتوان چشم انداز مناسبی از پیامدهای آینده ی آن را مطرح ساخت. اما به صورت اجمال می توان در خصوص پیامدهای آینده این بحران توجه داشت؛ این بحران در سطح اول و لایه ی رویین، بحرانی پزشکی است درواقع بحران خارق العاده و خارج از تصور بشر نیست، بلکه ویروسی است که بشر آن را به خوبی می شناسد و مراکز مختلف ویروس شناسی در جهان بر روی خانواده ی آن مطالعات گسترده ای انجام داده اند و احتمالا ً در چارچوب روش شناسی های موجود به علل شکل گیری آن پی خواهند برد و دارو و واکسنی برای آن تهیه خواهند کرد و این ویروس سرکش بالاخره مهار خواهد شد، اما با حل و کاهش بحران درسطح اول، این بحران مرتفع نخواهد شد، بلکه سطح دوم این بحران، که ماهیتی اقتصادی-اجتماعی دارد، با شدت زیادی در سال های آینده تداوم خواهند داشت و منجر به تغییرات مهمی خواهند شد.
وی ادامه داد: گسترش رکود اقتصادی در جهان و تشدید شکاف فقیر و غنی، تشدید بحران بدهی ها، جوامع را به سمت چالش ها و شکاف های اجتماعی-اقتصادی مهمی سوق خواهند داد به طوری که نیازمند تغییر در رویکردهای گذشته برای کاهش بحران خواهند بود و اقتصادها درون گراتر خواهد شد. در عرصه ی سیاسی دولت ها به سمت نوعی ملی گرائی معطوف به ارتقاء کارآمدی دولت ها در مواجهه با بحران در چارچوب مرزهای سرزمینی به پیش خواهد رفت. جوامع دولت ها، سرمایه گذاری های بیشتری در عرصه ی رفاه اجتماعی و بهداشت و پژوهش های بنیادی تر در خصوص مسائل بیولوژیک به عنوان یک تهدید امنیتی-سیاسی انجام خواهند داد. زیرساخت های الکترونیک در جوامع تقویت و اسطوره های دولت حداقلی با تردیدهای جدی مواجه خواهد شد و در کوتاه مدت نوعی منطقه گرائی بر جهانی گرائی اولویت خواهد یافت و در عرصه های فرهنگی-دینی به خاطر مواجهه ی جدی تر بشر با مرگ و ترس؛ «مرگ» رویکرهای جدیدی نسبت به دین و معنویت در زندگی پیدا خواهد کرد و رویکردهای جدیدی به رابطه ی دین، اخلاق و معنویت در تمدن جدید شکل خواهد گرفت. اسطوره های دین زدا در تمدن مدرن کم رنگ تر خواهند شد.
فوزی در پایان سخنانش با اشاره به محورهای بحران کرونا در سطح سوم یعنی سطح تمدنی یادآور شد: کرونا در سطح سوم، تأثیرات عمیق تری دارد و تردیدهای جدیدی را حداقل در سطح متفکران و ایده پردازان درعرصه ی جهانی مطرح خواهد کرد. نقد الگوهای یکسان انگار غربی از توسعه در جوامع و نقد وضعیت الگوی تمدنی حاکم برجهان را تشدید کرده و الگوهای توسعه، شکل بومی تر، تاریخ مندتر و بافت مندتری به خود خواهند گرفت. این روند می تواند الگوهای موجود توسعه ی اقتصادی و اجتماعی متأثر از تقلید و پیروی از مؤلفه های مسلط برتمدن غربی را با سرعت بیشتری متحول کرده و توجه بیشتر به ابعاد انسانی توسعه مورد توجه قرار گیرد. توجه به الگوهای جدید مدیریتی و سیاسی و حکمرانی معطوف به بوم زیست کشورها به منظور تصمیم گیری های کارآمدتر و الگوهای اجرائی و مدیریتی در عرصه ی بحران، شتاب بیشتری خواهد گرفت. هم چنین الگوهای موجود شهرسازی و معماری و ارتباطات جمعی و جهانی شدن مورد نقادی قرارخواهد گرفت . درمجموع این تحولات می تواند در صورت اندیشه ورزی و استفاده ی مناسب اندیشمندان، رهبران و سیاست گذاران، زمینه ساز نوعی تغییر پارادایم در الگوهای توسعه ی ملی که بستر الگوهای توسعه ی مناسب تر برای زیست بشر و طبیعی تر با نیازهای واقعی جوامع و در نهایت تغییر در سخت افزار و نرم افزار تمدن مسلط یا درحال تسلط معاصر و زمینه برای تقویت و احیاء تمدن های منطقه ای را در افقی میان مدت و دراز مدت فراهم آورد.
کرونا نظریه خدامحوری علم را به چالش کشید
دکتر مجتبی زارعی، رئیس بسیج اساتید کشور نیز در این همایش با اشاره به مطالعات انجام شده ی آسیب شناختی و روان شناختی شیوع ویروس کرونا، فروپاشی تمدن معاصر را در دنباله ی شیوع ویروس، یادآور شد و محورهای بحثش را مطرح کرد.
وی در محور اول سخنانش گفت: با آمدن کرونا نظریه ی خدامحوری علم به چالش کشیده شد و ابهت علم از میان رفته و علم به کار بشر امروز نیامد. محور دوم، مسیر توسعه، خطی به هم ریخته است که همه ی کشورها و جوامع، مسیر مشخص شده ی توسعه را طی نمی کنند. محور سوم، تغییر گرایش از فردگرایی به خود محوری است. کانون فلسفه ی غرب، انسان بود که به ناآگاه پس از شیوع این ویروس، تغییر پیدا کرد. محور چهارم، این بود که پایان تاریخ را اعلام کرده بودند! اما دیگر امکان تولید آن اَبرانسان وجود ندارد. غرب، از موفقیت های شرق در مواجهه با کرونا سخنی به میان نمی آورد.
وی گفت: محور پنجم، به برساخته ی شرق اشاره دارد. وقتی از خلق وخوی شرقی ها و به ویژه ایرانیان صحبت می کردند، به خلقیات مذموم آنان اشاره می کردند ولی ای کاش! از رفتار مهربانانه و کمک های مؤمنانه ی آنان در مواجهه با کرونا، گزارش منتشر می کردند. درصورتی که وضع غرب در این دوران بدتر از قبل شده بود. محور ششم، این که در اوج جهانی شدن، محلی شدن اتفاق افتاده است. حتی اتحادیه ی اروپا در شرایط کنونی برای خود کشورهای اروپایی عضو اتحادیه نیز، سودمند و مفید نبود. محور آخر، فکر برای بهزیستی انسان امروز هست و وضعیت بشر به جایی نمی رسد، مگر این که برای بهزیستی و سعادت او فکر و چاره ای اندیشیده شود. همه ی این موارد به واسطه ی شیوع ویروس کرونا به ما یادآوری شده است.
ویروس کرونا ضعف های ما را به رخ کشید
دکتر موسی نجفی، عضو هیأت علمی و رئیس پژوهشکده ی سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی پژوهشگاه، عنوان سخنرانی خود را «کرونا و چالش در نظم نوین لیبرال دموکراسی در افق پایان تاریخ و طلیعه ی مجدد موعودگرایی» ارائه کرد و گفت: ویروس کرونا ضعف های ما را به رخ کشیده و نشان داده که شر مطلق نیست و شر نسبی است. ویروس کرونا هم با ما و هم با غرب نسبت خاص خودش را دارد، البته بحران غرب عمیق بوده و به بحران تمدنی مبدل شده است که کرونا هم این بحران را آشکارتر کرده است.
نجفی تأکید کرد: با بروز دوباره چهره ی «هابزی» غرب یعنی این که انسان گرگ انسان است؛ به خوبی می توان نوعی اقتدار مدنی را در محدویت های آزادی شاهد بود و این نقد و شکست «نظریه ی پایان تاریخ» است. «جان لاک» روی چهره ی انسان غربی هابز یک لایه آزادی کشیده بود که حالا با شیوع ویروس کرونا، انسان غربی از پشت نقاب آزادی لاکی، خارج شده و چهره ی هابزی خود را نشان داده است. این جاست که پایان ایده ی لیبرال دموکراسی نمایان شده است. صیانت ذات و صیانت جان، خط قرمز غرب بوده و در شرایط کنونی از آزادی هم مهم تر شده است. صحنه های خشنی که از وضعیت کشورهای غربی نشان داده می شود، چهره ی انسان مورد تعریف هابز را به نمایش گذاشته است. در ایران نیز مشکلات و مسائلی داریم، ولی شبکه های معاند و بیگانه از آن ها بحران می سازند. این که انسان توهم خداپنداری داشته در آینه ی کرونا شکست خورده و بشر متوجه می شود که واقعیت او در هستی عبودیت است. نظم نوین غرب فروپاشیده شده و اشتباه انسان محوری بودن غرب به اثبات رسیده است. پس، انسان در پناه حضرت حق و با بندگی خدا، به جایگاه خودش باید برگردد.
کرونا عرصه جدیدی از حیات دین داری را بروز داد
سخنران آخر نوبت صبح این همایش؛ حجه الاسلام والمسلمین دکتر حمید پارسانیا، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، بود که به پیامدهای مختلف کرونا در نظام سیاسی لیبرال دموکراسی اشاره کرد و گفت: هنگامی که کرونا فراگیر شد، با دو تجربه روبه رو بودیم؛ یکی از این ها آن است که غرب مطرح می کند و یکی آن چه در چین وجود دارد و گفتند این دو تجربه ممکن است پیامدهای سیاسی نیز داشته باشد. لذا مدل غربی و چینی را دیدیم و نحوه ی مواجهه ی دو نظام سیاسی را مشاهده کردیم. یکی لیبرال دموکراسی غربی است که در کانون آن آمریکاست و دیگری نیز برای چین است که میراث بخشی از نظام شرق است که با یک مدیریت سامان یافته، با این بیماری برخورد کرد.
وی گفت: به نظر می رسد که تجربه ی ایران به عنوان یک مدل سوم، قابل تأمل است و بنده این تجربه را در چند محور می توانم تقسیم کنم و می خواهم از موضع مواجهه با دین و دین داری مسئله را طرح کنم؛ انقلاب اسلامی، نماینده ی حیات فرهنگی جهان اسلام مطرح شده و این پدیده با انقلاب اسلامی ایران و با دین و دین داری ما مربوط است. اما در روزهای ابتدایی شیوع کرونا، برخی از دوستان مقالاتی را نوشتند و احساس خطر می کردند از این که کرونا به گونه ای دین داری و مناسک دینی را که هویت اجتماعی دارد، در معرض آسیب قرار دهد، چون این مناسک را نمی توان برگزار کرد و به این ترتیب هویت اجتماعی آسیب می بیند.
پارسانیا ادامه داد: نشستی در حوزه ی علمیه برگزار شد و نسبت به این مسئله احساس خطر کردند و مقاله هم نوشتند و خیلی ها حساس شدند که چه اثری می گذارد. این نظریه داده شد، اما تجربه ی یک سال گذشته نشان داد که برخلاف این که مساجد و مناسک اجتماعی در حیطه ی سنتی با چالش مواجه شدند، اما مناسک اجتماعی جدیدی به وجود آمد و کرونا عرصه ی جدیدی از حیات دین داری را بروز داد.
وی ادامه داد: چنان که چند دهه پس از جبهه نیز از برکات نهادهای آن زمان بهره بردیم، کرونا نیز توانست عرصه های جدید و نوعی مناسبات اجتماعی جدید مانند حوادث اجتماعی دیگری نظیر سیل و ... به وجود آورد که فرصت جدیدی بود و حرکت های اجتماعی با هویت دینی را به وجود آورد. ما در این یک سال، چند مقطع داشتیم؛ تجربه ی اول، همین تجربه ای است که شور مردم و فعالیت مردم را در حالتی که یک بهت زدگی اجتماعی گرفته بود، به حرکت هایی سوق داد، هرچند که نسبت به مناسک احساس خطر می شد. از طرفی هم نتوانستیم اقبال مردم که می توانست در چارچوب مناسک دینی معنادار شود را هدایت کنیم. مراکز محله ای که کانون فرماندهی کرونا باشند، می توانست از شور مردم استفاده کند، اما ستادی که برای این مسئله شکل گرفت، برنامه ای برای این بخش نداشت تا این که به محرم رسیدیم. پیش بینی می شد آسیب ها جدی شود و در تحقیقی که انجام شد، هیئات سه دسته شدند؛ بخشی از آن ها که جنبه های نواندیشانه داشتند، در مواجهه با کرونا، تعطیل شدند و در تعدادی از شهرها این اتفاق افتاد و برخی گفتند که تعطیل می کنند و هزینه ی این مناسک را به خدمات بهداشتی اختصاص می دهند.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین عنوان کرد: بخش دیگری از این ها در یک فضای سنتی، نوعاً با دستورالعمل ها مخالفت کردند و اهل رعایت نبودند و می گفتند که کرونا داخل مجالس عزاداری نمی شود! اما بخش دیگری که بخش اعظم جامعه بود، کسانی بودند که با نوعی رعایت به سوی نوآوری هایی رفتند و شکل های جالبی را ایجاد کردند. اگر تا قبل از آن مردم به سراغ خطیب می رفتند، این معادله جابه جا شد و فضاهای آزاد شکل گرفت و شکل های جدیدی به وجود آمد و هیأت هایی که با ابداع وارد شدند، مورد استقبال قرار گرفتند و در حاشیه این هیئات، خدمات عمومی و اجتماعی از این سنخ نیز فعال شدند. خدماتی که از ناحیه ی این هیئات جمع می شد نیز به مراتب بیشتر از آن کمک هایی بود که در هیئت های نوع اول انجام می شد.
به گفته روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پارسانیا در خاتمه سخنانش تصریح کرد: در مقطع سوم که پس از عاشورا بود، این حرکتی که خلاقیت مردم و مذهب را داشت، به خدمت گرفته نشد و مدیریت نداشت که در اتفاق های اجتماعی سامان دهی شود و در این مقطع، شاهد پیک بزرگی هستیم که پیش آمد. این چند مقطع و مدل و سطوح همکاری است که بین فرهنگ دینی و سامان دهی ها به این مسئله شکل گرفت. علاوه بر این، حضور بسیج نیز مجدداً شکل گرفت و ارتباط بسیج با مساجد را برای مقابله با کرونا فعال کرد و فعالیتی که بسیج داشت، حتی در محرم نیز مؤثر بود. این ها سرویس دادن به هیئات را در فعالیت های خود قرار دادند.
آخرین وضعیت کرونا در ایران؛ 8525 بیمار جدید شناسایی شد
