سیلوئت( شکل کلی لباس بدون جزئیات)
بیایید به زبان ساده آن را توضیح دهیم. به تصویر زیر نگاه کنید. اگر جزئیات را حذف کنید و بخواهید با یک شکل ساده آن را توصیف کنید چه می بینید؟
همان طور که مشخص است، طرح کلی این لباس یک شبیه ساعت شنی است. به این طرح کلی سیلوئت می گوییم؛ سایه یا شبحی که از چیزی به جا می ماند. بنابراین سیلوئت لباس به این معناست که وقتی یک لباس را می پوشید شکل کلی بدن شما به چه صورت نشان داده می شود. برای مثال، سیلوئت ای لاین سایه ای شبیه حرف A است و سیلوئت بل، سایه ای زنگوله شکل است.سیلوئت های مختلف لباس با هدف تأکید یا برجسته کردن بخش های مهمی از فرم بدن به کار می روند. برای مثال برخی سیلوئت ها مانند پیراهن های ای لاین یا لباس های پفی طوری طراحی شده اند که کمر را مشخص تر نشان می دهند و بنابراین برای چه اندامی خوب اند؟ درست است، اندام هایی مانند اندام سیب شکل که کمر مشخصی ندارند. این در حالی است که برخی دیگر مانند لباس امپایر یا لباس شیفت (سارافون یا لباس راسته کوتاه ساده ای که آستین ندارد) توجه را از روی کمر دور می کنند و بنابراین برای کمرهای خیلی باریک مناسب اند.طراح با کمک سیلوئت متوجه می شود که برای هر اندام چه نوع لباسی را باید طراحی کند. برای مثال، وقتی فردی با اندام گلابی شکل به او مراجعه می کند، طراح می داند که باید از سیلوئت هایی استفاده کند که قسمت سرشانه و سینه او را پهن تر نشان دهد و سراغ لباس هایی می رود که سیلوئت آنها این تعادل را برقرار کند.
تاریخچه انواع سیلوئت لباس
زنان امروزی برای انتخاب لباس معمولا به خانه های مد، خیاطی ها یا بوتیک ها مراجعه می کنند و لباسی که برایشان مناسب باشد می خرند؛ اما در گذشته زنان باید لباسی را می پوشیدند که جامعه می خواست. در دوران قرون وسطا و قبل از رنسانس، زنان یا مردان معمولی لباس را صرفا چیزی برای پوشاندن بدن می دانستند. همه لباس ها کاربردی بودند و اصول زیبایی شناختی در آنها نقشی نداشت. به تدریج، ایده های دوران قرون وسطا محو شدند و عصر آگاهی پدید آمد که تجلی هنر، علم و زیبایی بود. در اواخر قرون وسطا لباس زنان از همه طبقات جامعه مناسب تر و رنگارنگ تر شده بود. حالا تنها چیزی که ثروتمندان را از طبقه کارگر متمایز می کرد، استفاده از پارچه هایی مانند ابریشم، پنبه و خز بود نه خود لباس. در پایان دوران قرون وسطا، خیاطی به عنوان یک شغل متولد شد و «مد» را به عنوان یک مفهوم جا انداخت. بعد از آن بود که اصطلاح سیلوئت لباس شکل گرفت.یکی از اولین سیلوئت ها در سال های قبل از انقلاب فرانسه طراحی شد. در آن زمان لباس ها را از ابریشم های سنگین تهیه می کردند. زنان در این زمان زیر دامن هایشان ژپون های فنرداری می پوشیدند که دامن لباس را از دو طرف عریض نشان می داد و درعوض، پشت و جلوی دامن نسبتا صاف قرار می گرفت. این سیلوئت عجیب وغریب به نمادی از گسترش اختلاف طبقاتی تبدیل شد و کم کم شعله های آتش انقلاب فرانسه شعله ور کرد.
دوران سیلوئت امپایر
پس از انقلاب، آنهایی که دیگر نمی خواستند با بازماندگان سرنگونی اخیر ارتباطی داشته باشند، به مد ساده تر با تزئینات کمتر روی آوردند. سیلوئت امپایر که درباره آن صحبت خواهیم کرد در همین دوران طراحی شد. ژوزفین بناپارت، همسر امپراتور فرانسه این سبک را که از آثار هنری یونانی رومی الهام گرفته بود، رواج داد. امپایر نشان دهنده آزادی برای بسیاری از زنانی بود که دیگر نمی خواستند لباس های سنگین و ناراحت کننده بپوشند.
دوران سیلوئت بل
این سیلوئت سال ها مد بود تا اینکه زنان تصمیم گرفتند آن را با لباس های ساختاریافته تر ترکیب کنند. به این ترتیب حریرهای لطیف و کریشه جایشان را به پارچه هایی محکم تر مانند تافته و پارچه جناغی دادند و دامن های سنگین و حجیم جایگزین دامن های لَخت و روان شدند. در دهه ۱۸۳۰، سیلوئت امپایر که در آن خط کمر لباس زیر سینه قرار می گرفت، از مد رفت و کمر لباس ها دوباره در جای اصلی خودش قرار گرفت. در اروپا و آمریکا، مردم طبقه متوسط به سیلوئت های بل (زنگوله ای) و نیم تنه های محکم که به آنها کرست می گفتند علاقه مند شدند. کرست نیم تنه ای بود که بندها و روبان های محکمی داشت و در درزهای آنها از میله های محکمی استفاده شده بود که سینه را بالا نگه می داشت و به شدت به کمر فشار می آورد. آستین ها پفی بودند و دامن ها ژپون فنری داشتند.دامن های فنردار تا مدت ها بعد از دوران جنگ داخلی محبوب باقی ماندند. مشکل این دامن ها این بود که راه رفتن با آنها کمی سخت بود و گاهی با برخورد به شمع یا چراغ آتش می گرفتند. به کاربردن پارچه های سنگین در متراژ زیاد باعث می شد وزن این لباس ها خیلی زیاد باشد و خانم ها در هر شرایطی از باد شدید گرفته تا باران، با مشکل مواجه شوند.
دوران سیلوئت ساعت شنی
در دهه های بعد در اروپا و آمریکا، مخصوصا در دوران ویکتوریا، همچنان سیلوئت های تنگ و چسبان با دامن های حجیم مد بودند و حتی بدتر هم شد؛ در این دوران استفاده از فنرهای بیشتر و پارچه کرینولین که به شدت آهاردار و زمخت بود باعث شد لباس ها حجیم تر و محکم تر از سابق شوند. این سیلوئت ها تأکید بیشتری بر خط کمر داشتند.در این زمان جامعه به جایی رسیده بود که زنان باید هرکاری می کردند تا شکل ایدئال اندام یک زن را پیدا کنند. دور کمر باید ۴۰ سانتی متر می بود؛ برخی حتی باریک ترش می کردند. این امر بهای گزافی به همراه داشت. سال ها استفاده مکرر از کرست، به شکستگی دنده ها و قفسه سینه، آسیب دیدگی در بافت عضلات و حتی گاهی خفگی منجر می شد. تا اینکه در اواخر دوران ویکتوریا، زنان روشن فکر اصلاح طلب با این لباس های اصلاح کننده بدن آشکارا به مخالفت برخاستند. یک انجمن با عنوان «انجمن لباس های واقع بینانه» تأسیس شد تا با مدی که شکل بدن را تغییر می دهد، حرکات بدن را مختل می کند یا به هر طریقی به سلامتی آسیب می رساند مخالفت کند. یک نمونه بصری نمادین از این دوران سیلوئت ساعت شنی است.
آغاز قرن جدید و سیلوئت های راحت تر
در آغاز قرن جدید، سینه بندهای سالم محبوب شدند که هم راحت تر بودند و هم فشار قابل توجهی را از روی شکم حذف می کردند. به این ترتیب زنان از پوشیدن کرست های سفت و خطرناک دهه های قبل خلاص شدند.با شروع جنگ جهانی اول، همه چیز تغییر کرد. ازآنجاکه تعداد زنان شاغل در حال افزایش بود، باید لباس کاربردی تری مانند شلوار پارچه ای می پوشیدند. این بود که به جای کرست و فنر از لباس هایی که دارای زیپ های فلزی، دکمه ها و قلاب ها بودند استفاده کردند.در دهه ۱۹۲۰، یک بار دیگر مد زنان دچار تحول شدیدی شد و دوران فلاپر آغاز شد. فلاپر به زنان نسل جدید می گفتند که دامن های کوتاه تا روی زانو می پوشیدند و برای تکمیل آن، از جوراب های رنگارنگ استفاده می کردند. کمر این دامن ها دیگر روی خط کمر نبود و پایین تر روی باسن کوچک و استخوان لگن قرار داشت. این لباس نمادی از خروش زنان در دهه ۱۹۲۰ بود.در آن زمان، ابریشم مصنوعی به بازار آمد که مقرون به صرفه تر از ابریشم طبیعی بود و به این ترتیب زنان کم درآمد هم توانستند لباس ابریشمی بپوشند. از سوی دیگر، طراحان لباس های لوکس و سطح بالا را روی صحنه نمایش مد می فرستادند و فروشگاه های بزرگ با اقتباس از آن مدل ها لباس هایی ارزان تر تولید می کردند که همه بتوانند بخرند. همه این تحولات جدید به شکلی مؤثر صنعت مد را دموکراتیک کرد.
دوران سیلوئت های راسته
در دهه ۱۹۳۰، بسیاری از زنان خواهان ظاهری زنانه و پرزرق وبرق بودند. طراحان پاریسی لباس های شب با برش اریب (bias-cut) را به بازار ارائه کردند که منحنی های بدن را به زیبایی نشان می داد. این برش ها باعث می شد لباس نرم و کشسانی باشد و دامن فضای کافی داشته باشد که حرکت در آن به راحتی صورت گیرد. در این زمان زنان طبقه متوسط آمریکایی به شدت تحت تأثیر رکود بزرگ قرار داشتند؛ اما هالیوود این روند پرزرق وبرق را ترویج کرد. آنها هرچیزی را که زن در زندگی روزمره می خواست اما نمی توانست به آن دست یابد به تصویر می کشیدند.جیره بندی ناشی از جنگ جهانی دوم نیز محدودیت هایی را برای بودجه زنان طبقه متوسط ایجاد کرد. به این دلیل لباس ها برای کاهش مصرف پارچه باریک تر شدند و به این ترتیب سیلوئت های راسته و ساده بدون آستین شکل گرفتند. در این زمان لباس ها بیشتر کاربردی بودند و مخصوصا بالاتنه و دامن از هم جدا بود تا افراد بتوانند ترکیب دامن و بلوز را تغییر دهند و از ظاهر تکراری پرهیز کنند. برای مثال اگر دو دست لباس داشتند، می توانستند چهار ترکیب مختلف از آنها ایجاد کنند؛ انگار که چهار دست لباس دارند.از سوی دیگر، ظاهر یونیفرم نظامی تأثیر زیادی بر لباس های زنان گذاشته بود و بیشتر حالت کاربردی به لباس ها داده بود تا زنان در محیط کار راحت باشند. اکسسوری ها خطرناک بودند؛ زیرا زنان در طول جنگ برای کار به کارخانه ها می رفتند و ممکن بود زیورآلاتشان در دستگاه ها و ماشین آلات سنگین گیر کند. بااین حال تلاش بر این بود که ظاهر زنان به طور کامل مردانه نشود؛ به همین دلیل زنان از شلوارهایی با کمر بلند از آن نوعی که کاترین هپبورن (هنرپیشه آمریکایی) می پوشید استفاده کردند.
دوران سیلوئت های مدادی و دامن های کلوش
در روزهای پس از جنگ زنان مشتاق بودند دوباره به مدهای زنانه برگردند. حالا که جنگ تمام شده بود بسیاری از طراحان روی جوانان که درآمد بیشتری پیدا کرده بودند تمرکز کردند. دامن های کلوش دوباره مد شدند ولی طول آنها کوتاه تر از قبل بود. سیلوئت مدادی هم دوباره محبوب شده بودند. از سوی دیگر، زنانی که دوست داشتند کمرباریک به نظر برسند بدون اینکه کرست ببندند، از کمربند استفاده کردند. به این ترتیب کمربندها به جزء اصلی لباس ها شدند.
در دهه ۱۹۶۰ روند مد زنان تحت تأثیر جنبش های اجتماعی قرار گرفت. بسیاری از زنان ازجمله بانوی اول، ژاکلین کندی، می خواستند ترکیبی از مدهای مستقل و سنتی داشته باشند. به این ترتیب سیلوئت های براق با رنگ ها و الگوهای جسورانه مد شدند.
از اینجا به بعد، بسیاری از گرایش های مد از ایده های جنبش آزادی زنان و هنجارهای فرهنگی آنها در محل کار رشد کردند. حالا مد راهی برای نشان دادن اعتمادبه نفس و قدرت زنان بود و دهه ۱۹۸۰ روندهایی را ارائه کرد که زنان توانستند با زنانگی و جنسیت خود قدرت پیدا کنند. همین امر در دهه ۱۹۹۰ هم صدق می کرد.
انواع سیلوئت لباس و ویژگی های آنها
سیلوئت های مختلف لباس با هدف تأکید یا برجسته کردن بخش های مهمی از فرم بدن به کار می روند. برای مثال برخی سیلوئت ها مانند پیراهن های ای لاین یا لباس های پفی طوری طراحی شده اند که کمر را مشخص تر نشان می دهند و بنابراین برای چه اندامی خوب اند؟ درست است، اندام هایی مانند اندام سیب شکل که کمر مشخصی ندارند. این در حالی است که برخی دیگر مانند لباس امپایر یا لباس شیفت (سارافون یا لباس راسته کوتاه ساده ای که آستین ندارد) توجه را از روی کمر دور می کنند و بنابراین برای کمرهای خیلی باریک مناسب اند. حالا که با تاریخچه انواع سیلوئت لباس آشنا شدیم، بیایید ببینیم چند نوع سیلوئت لباس داریم.
ای لاین( سایه ای شبیه حرف A )
سیلوئت ای لاین (A-line) را اولین بار کریستین دیور، طراح مد معروف، ابداع کرد. ای لاین یکی از محبوب ترین انواع سیلوئت لباس است؛ زیرا تقریبا با همه فرم های بدن عالی به نظر می رسد. سیلوئت ای لاین در قسمت بالاتنه متناسب است و به تدریج به سمت پای دامن گشاد می شود. بنابراین کمر را مشخص می کند و باسن را عریض تر نشان می دهد. بلندی آن می تواند از بالای زانو تا مچ پا باشد. بااین حال بیشتر تا روی زانو معمول است و ماکسی آن چندان رایج نیست.سایه این لباس شکلی مثلثی شبیه حرف A ایجاد می کند. برای موقعیت های کژوال مناسب است؛ اما می توانید در موقعیت های نیمه رسمی هم آن را بپوشید.
پرنسسی(سایه ای فرشته وار)
سیلوئت پفی یا پرنسسی (Ball gown) تاحدودی به سیلوئت ای لاین شباهت دارد؛ زیرا بالاتنه آن متناسب است و دامن آن گشاد است. تفاوت آنها در این است که پرنسسی ها دامن پف دارتری دارند و برای لباس عروس مناسب ترند. سیلوئت پرنسسی با لایه های از تزئینات اضافی مانند تور، حلزونی، دانتل، رافل های چین دار و حریر شکلی شبیه پرنسس های دیزنی به شما می دهد. یکی از دلایل محبوبیت آن انعطاف پذیری آن است؛ زیرا برای هر اندامی تقریبا مناسب است. برای مثال خانم هایی که گلابی شکل هستند به خوبی می توانند زیر دامن پفی این لباس باسن را پنهان کنند.این سیلوئت مشخصا رسمی است و برای لباس عروس یا مهمانی های خاص به کار می رود.
امپایر( سایه ای کشیده و جذاب)
سیلوئت امپایر یک مشخصه واضح دارد و آن خط کمر است که دقیقا زیر سینه قرار می گیرد. این سیلوئت در قسمت سینه متناسب است و از آنجا به بعد گشاد می شود. ازآنجاکه کمر لباس بالاتر از کمر واقعی شما قرار می گیرد، پایین تنه تان بلندتر به نظر خواهد رسید. خانم هایی که می خواهند توجه را از کمر دور کنند این سیلوئت برایشان عالی است. سیلوئت امپایر رسمی است و در عروسی ها یا مجالس رسمی می توانید از این سبک استفاده کنید.
سیلوئت راسته( برای برجسته کردن خطوط منحنی اندام)
این سیلوئت که شیث (Sheath) نامیده می شود به طورکامل از بالا تا پایین متناسب است و هیچ جای آن گشاد نیست. به همین دلیل به راحتی بر انحناهای بدن تأکید می کند. اگر اندامتان ساعت شنی است، این سیلوئت مناسب شماست. معمولا برای اینکه راحت حرکت کنید آن را چاک دار درست می کنند. بلندی آن درست زیر زانو است و معمولا از ساق پا عبور نمی کند. بااین حال امروزه ماکسی آن هم موجود است. این سیلوئت برای موقعیت های رسمی و نیمه رسمی مناسب است.
شیفت( لباسی متناسب اما راحت)
سیلوئت شیفت چیزی شبیه سارافون است. لباسی راسته و معمولا بدون آستین که مستقیم از شانه به سمت پایین می آید ولی جعبه ای هم نیست؛ یعنی کمی در قسمت کمر، باسن و پای دامن انحنا دارد. به همین دلیل فضای کافی برای تنفس پوست ایجاد می کند.این سیلوئت بیشتر برای موقعیت های کژوال مناسب است.
ماهی( سایه ای زیبا شبیه پری دریایی)
سیلوئت ماهی یا پری دریایی که یکی از رایج ترین انواع سیلوئت لباس برای لباس عروس یا لباس مجلسی است، زیبایی فوق العاده ای دارد. این مدل تا حدود ۵ سانت بالای زانو چسبان است و از آنجا به بعد کاملا گشاد می شود؛ بنابراین اگر سایه آن را روی دیوار تماشا کنید، در قسمت پایین تنه شکلی شبیه ساعت شنی یا دم پری دریایی خواهد داشت.مدل ماهی همیشه ماکسی است و گاهی دنباله ای بسیار بلند برای آن در نظر می گیرند. زیپ بلندی هم دارد و باید آن را از پایین بپوشید، زیرا قسمت زانوی آن تنگ تر از آن است که از سینه رد شود. به خوبی روی منحنی های بدن تأکید می کند و اگر شانه های پهن تری نسبت به پایین تنه دارید، تعادل زیبایی در اندامتان برقرار خواهد کرد. این سیلوئت را ترومپت هم می نامند.مدل ماهی کاملا رسمی است و همیشه در هر مجلس رسمی مخصوصا عروسی ها، حتما یکی هست که این مدل را پوشیده باشد.
تِنت( سایه ای شبیه چادر)
یکی دیگر از انواع سیلوئت لباس، سیلوئت تنت (TENT) است. این مدل مانند سیلوئت ای لاین است، با این تفاوت که لبه های دامن آن چین دار و کمی گشادتر است. این لباس معمولا تا زانو است و از آن پایین تر نمی آید. بااین حال این بدان معنا نیست که اگر دوست داشته باشید نتوانید آن را میدی درست کنید.سبک آن کژوال است و برای مجالس رسمی مناسب نیست.
مدادی(باریک و کاملا متناسب)
سیلوئت مدادی برش های صاف و باریک دارد و کاملا متناسب است. هیچ قسمتی از آن گشاد نیست و البته مانند شیث چسبان هم نیست. می تواند کوتاه یا روی زانو باشد.بسته به طرحی که روی آن پیاده می شود می تواند رسمی، نیمه رسمی یا کژوال باشد.
زنگوله ای یا بل( سایه ای شبیه زنگوله)
این سیلوئت را گاهی مشابه مدل پرنسسی می دانند. تفاوت خاصی ندارند؛ فقط مدل بل می تواند ساده تر باشد و در آن از تور یا تزئینات اضافی استفاده نشده باشد. از سوی دیگر، مدل زنگوله ای می تواند کوتاه یا بلند باشد، درحالی که مدل پرنسسی معمولا میدی یا ماکسی است.قسمت بالاتنه این سیلوئت چسبان است ولی دامن پهن و کلوش دارد. سایه این سیلوئت روی دیوار شکلی شبیه زنگوله ایجاد می کند.برای مجالس رسمی و نیمه رسمی مناسب است.
تی شکل(سایه ای شبیه حرف T)
این سیلوئت آستین هایی کوتاه دارد و اگر دست هایتان را باز کنید، سایه روی دیوار حرف T ایجاد می کند. نمونه آن همین تی شرت هایی هستند که می پوشیم. کاملا کژوال است و برای مجالس رسمی مناسب نیست.
چارلستون(سیلوئت نمادین دوران فلاپر)
سیلوئت چارلستون در قسمت بالاتنه تقریبا متناسب است و لبه دامن آن شکلی مربعی دارد. کل لباس حالت شل دارد و بارزترین ویژگی آن خط کمرش است که به جای آنکه در قسمت گودی کمر قرار بگیرد روی باسن قرار دارد.بالاتنه چارلستون به اندازه سیلوئت بل تنگ نیست و کل لباس هم مانند سیلوئت مدادی باریک نیست. در دهه ۱۹۲۰ به این سیلوئت فلاپر می گفتند و سبکی نمادین داشت. مخصوص در آمریکا به شدت محبوب بود.این لباس هم مخصوص مجالس رسمی است.
ساعت شنی( برای اندام هایی با کمر مشخص)
این سیلوئت در قسمت کمر چسبان است و می تواند در این قسمت درز یا کمربند یا هر تزئین افقی دیگری داشته باشد. این سیلوئت کاملا برای افراد دارای کمری باریک مناسب است و روی انحنای بدن تأکید می کند.بسته به مدلی که روی آن پیاده می شود می توانید آن را در موقعیت های رسمی یا کژوال بپوشید.
نامتقارن( سایه ای با خطوط مورب)
این سیلوئت برشی اریب دارد و قسمت راست آن با چپ آن یکی نیست. اگر سایه آن را ببینید در قسمت دامن یا یقه خطوط مورب دارد. بیشتر اندام ها می توانند از این سیلوئت استفاده کنند.
بیشتر برای مجالس رسمی و غیررسمی مناسب است.
آیا میدانیددرونگراها چطور لباس می پوشند؟
