بوش سیلندر قطعه ای است که حالت استوانه ای شکل و توخالی دارد و در داخل حفره های موجود در بدنه سیلندر قرار گرفته است و پیستون ها در آن ها حرکت رفت و برگشتی انجام می دهند. ازآنجایی که بوش سیلندرها یکی از قطعات مهم خودرو محسوب می شوند که ممکن است هر کسی با آن آشنایی نداشته باشد؛ بنابراین در ادامه می خواهیم درباره علائم خرابی بوش سیلندر موتور دیزل و عوامل خرابی بوش سیلندر ترمز صحبت کنیم.
بوش سیلندر چیست؟
هر چند موضوع ما در اینجا بوش سیلندر است اما به طور کلی در ادبیات فنی، بوش به استوانه ای توخالی گفته می شود که به منظور افزایش دادن قطر داخلی، تسریع و تسهیل فرآیند تعمیر و البته برای روغن کاری و خنک کاری شدن هرچه بهتر در مسیرهای حرکت رفت و برگشتی مورد استفاده قرار می گیرد.به عنوان مثال در جلوبندی خودرو، محل اتصال طبق به شاسی را با استوانه ای کوچک پر می کنند که با استفاده از بلبرینگ های به کار گرفته شده در مقطع بیرونی اش باعث کاهش تنش دو فلز متصل به هم در زمان حرکت می شود. در داخل بعضی موتورها (که اصطلاحا در بازار به عنوان موتور های تر شناخته می شوند) هم دقیقا همین وسیله وجود دارد.
انواع بوش سیلندر کدام اند؟
بوش سیلندر قطعه ای است که در تمامی موتورها دیده می شود اما در بعضی از آن ها این قطعه به بدنه سیلندر متصل است و مستقیما خنک کاری نمی شود ولی در بعضی دیگر بوش یک قطعه مجزا است که میان آن و بدنه سیلندر توسط آب، خنک کاری می شود. در بعضی موتورها بوش با آب در تماس نیست و به آن بوش خشک گفته می شود. در مقابل در بعضی از موتور ها بوش مستقیما با آب در تماس است و خنک می شود که به آن بوش تر گفته می شود.
بوش سیلندر چه کاربردی دارد؟
بدون حضور بوش، یک سیلندر خیلی زود دچار فرسایش می شود و عملا قابل استفاده نخواهد بود.بوش سیلندر از ترکیب آلیاژهای زیر به روش ریخته گری گریز از مرکز تولید می شود:
- آهن
- سیلیکون
- منگنز
- نیکل
- کروم
سه وظیفه اصلی را می توان برای بوش در موتور خودرو برشمرد که عبارت اند از:
- شکل دهی به سطوح لغزنده:بوش با قرارگیری در دیواره داخلی سیلندر، نوعی سطح لغزنده برای رینگ های پیستون ایجاد می کند.در عین حال روغن روان کننده حرکت پیستون را درون خود نگه می دارد.به این ترتیب نتایج فوق العاده زیر را به همراه دارد:موجب سایش کمتر پیستون با سطح بوش می شود.میزان استفاده از روغن روان کننده در موتور را کاهش می دهد.
- انتقال حرارت:حرارت تولیدشده در فرآیند احتراق درون موتور از طریق پیستون و رینگ آن به بوش سیلندر منتقل می شود.سپس بوش این حرارت را در تماس با مایع خنک کننده به آن منتقل می کند وبه این ترتیب مانع از افزایش بی رویه دمای موتور می شود.
- آب بندی:حضور بوش سیلندر مانع از خارج شدن گازهای احتراق از درون موتور می شود.به این ترتیب نقش کلیدی در حفظ راندمان عملکرد موتور خودرو در گذر زمان ایفا می کند.
عوامل خرابی بوش سیلندر چیست؟
فشار آوردن بیش ازحد به موتور باعث نازک شدن فیلم روغن در یاتاقان ها می شود و به تبع آن شاتون خشک کار می کند. این مساله می تواند در نهایت باعث قفل شدن ناگهانی و شکستن آن ها شود که در اثر آن آسیب جدی به قسمت داخلی سیلندر وارد خواهد شد.از طرف دیگر از آنجا که در سیلندر های تر، بوش از بدنه جداست و جداگانه خنک می شوند، کیفیت و سلامت سیستم خنک کاری می تواند تاثیر مستقیم روی طول عمر قطعه بگذارد.
علائم خرابی بوش سیلندر
بوش سیلندر قطعه ای است که در تمامی موتور خودروها دیده می شود. در برخی از آن ها این قطعه به سیلندر اتصال دارد که به طور مستقیم خنک کاری نمی شود، اما برخی دیگر از آن ها مجزا هستند؛ بنابراین میان آن و بدنه سیلندر به وسیله آب خنک کاری صورت می گیرد.بررسی عوامل خرابی بوش سیلندر و دانستن نکات کلیدی برای رفع خرابی آن ها می تواند بسیار مؤثر باشد. ازجمله متداول ترین علائم خرابی بوش سیلندر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ایجاد حفره در بوش سیلندر
ایجاد حفره باعث نفوذ آب به درون سیلندر می شود این عیب ممکن است برای تمامی موتورهای دیزل که با پوش تر کار می کنند رخ دهد. بوسیله فشار احتراق و نیروهای جانبی اعمال شده توسط پیستون باعث شکل گیری حباب هایی در آب می شود که در نهایت باعث از بین رفتن لایه محافظ ایجاد شده توسط ضد یخ می شود و بوش سیلندر سوراخ می شود.
خوردگی حبابی
یکی دیگر از علائم خرابی بوش سیلندر که به خوردگی حبابی معروف است نتیجه تشکیل و برخورد حباب هایی از مایع خنک کننده هستند و در نهایت باعث آسیب دیدن سطح و به وجود آوردن حفره می شوند. علت وقوع این مسئله می تواند به دلیل مسائل زیر باشد:
- خوب نصب نشدن بوش سیلندر
- وجود سایش بین پیستون و بوش
- وجود لرزش اثر زیاد شدن فاصله بین پیستون و بوش
- نامناسب بودن اندازه پیستون و یا استفاده از پیستون های قبلاً یک بار استفاده شده اند
- وجود داشتن ایراد فنی در ترموستات که باعث نرسیدن بوش و پیستون این به دمای مناسب می شود
- ورود هوا به سیستم خنک کننده
- وجود داشتن نشتی در قسمت های مختلف سیستم خنک کننده مانند شلنگ های آب لوله ها و درپوش رادیاتور، کاهش سطح مایع خنک کننده و غیره است
- وجود املاح نمکی، آهکی و اسیدی درون آب بعنوان مایع خنک کننده
- نامناسب بودن ضدیخ
- وجود نداشتن ضد یخ میزان کافی باعث تشکیل حباب های بخار می شود
برای حل همه این مشکلات کاری که باید انجام دهید این است که سیستم خنک کننده موتور را به طور دائم تمیز نگه دارید و همیشه قبل از رانندگی خود سطح ضد یخ را کنترل کنید.
همچنین لازم است که هر دو سال یک بار ضد یخ را به طور کامل تعویض کنید. استفاده از نسبت ۵۰ تا ۶۰ درصد ضد یخ به همراه ۴۰ تا ۵۰ درصد آب لازم است. پس از اینکه چند ساعت به صورت پی درپی رانندگی کردید بهتر است قبل از خاموش کردن موتور و درآوردن سوئیچ اجازه دهید تا موتور حداقل یک دقیقه در شرایط ساکن روشن بماند سپس می توانید خودرو را خاموش کنید. این کار باعث می شود شوک حرارتی در موتور کاهش پیدا کرده و از کم شدن یک دفعه مایع خنک کننده سیستم خنک کننده جلوگیری کند.
گرد شدن لبه بالای بوش سیلندر
گرد شدن لبه بالای بوش سیلندر به صورتی است که قسمت لبه دار بوش به طور کامل از آن جدا می شود. این اتفاق به صورتی است که ترک از قسمت پایینی شروع شده و سپس در امتداد محور بوش ادامه پیدا می کند. علت وقوع این اتفاق می تواند وجود کثیفی جسم خارجی و یا چرک در محل نصب بوش بر روی سیلندر و یا موازی نبودن لبه بوش و سیلندر باشد.
خرابی بوش و شکست آن
خرابی بوش و شکسته آن با گریپاژ کردن و دفرمه شدن پیستون همراه با شکستن سطح درونی بوش سیلندر ایجاد می شود. به این صورت که سطح درونی بوش و در قسمت بالایی دچار ترک های عمیق می شود که قابل رؤیت هستند.علت به وجود آمدن این اتفاق می تواند مواردی مانند ورود آب به موتور در هنگام عبور ماشین از روی سطح آب، وجود نشتی در قسمت سر سیلندر به دلیل معلوم بودن آن و نشت آب و سایر مایعات دیگر به داخل و یا تجمع کردن سوخت در سیلندر هنگامی که ماشین خاموش است باشد. برای دچار نشدن به این مشکل نباید ماشین را از آبی که عمق نسبتاً زیادی دارد و احتمال ورود آب به داخل موتور زیاد از عبور دهید. همچنین بازدید از موتور و تعویض سوزن های پاشش سوخت باید انجام شود.
خرابی بوش و اثرات تیره
این اشکال بیشتر در قسمت داخلی و بالای بوش سیلندر به وجود می آید و به طوری است که خطوط پولیش کاری شده در این ناحیه به طور کامل از بین می رود؛ بنابراین هیچ گونه اثری از پولیش بر روی پیستون ها دیده نخواهد شد. علت وقوع این مشکل می تواند استفاده از روغن موتور بی کیفیت و نامناسب، ورود بیش ازحد روغن به داخل محفظه احتراق، وجود مشکل در دریچه ورودی روغن و یا روغن سوزی و جمع شدن روغن باشد.برای اینکه به این مشکل دچار نشوید باید از روغن هایی که توسط شرکت خودروسازی پیشنهاد می شود استفاده کنید و کیفیت سطحی رینگ پیستون را مرتباً بررسی کنید. میزان پولیش کاری باید در حد استاندارد اعمال شود و هر چند وقت یک بار دریچه ورودی را چک کنید و در صورت معیوب بودن و یا فرسوده شدن آن ها را تعویض کنید.
سایش و خرابی بوش
این عیب به صورت یک پوشش آینه مانند در سطح داخلی بوش سیلندر اتفاق می افتد. در نتیجه کیفیت بر آب بندی رینگ پیستون به خصوص در بوش های خشک می تواند تاثیر زیادی گذاشته و در نهایت بر روی آب بندی بودن بوش در مقابل گازها و روغن سوخته شده اثرات منفی باقی بگذارد. به طوری که مصرف روغن در موتور افزایش زیادی پیدا می کند. علت به وجود آمدن این مشکل می تواند موارد زیر باشد:
- پیچ های سر سیلندر با توالی استاندارد بسته نشده باشند
- از بین رفتن صافی سطح بین بلوکه سیلندر و سر سیلندر
- استفاده از پیچ های نامناسب برای سر سیلندر
- وجود داشتن جسم خارجی در محل تماس مایع خنک کننده و بلوک سیلندر در بوش های تر
برای اینکه به این مشکل دچار نشوید، لازم است تا از واشر سر سیلندر مناسب استفاده کنید و ترتیب و توالی بستن پیچ ها را طبق استانداردها و دستورالعمل های سازنده خودرو انجام دهید و هرچند وقت یک بار تمیزی و صاف بودن سطح محل تماس بلوک سیلندر با سر سیلندر را بررسی کنید.
وجود ترک بر روی بوش سیلندر
ترک ها به طور معمول عمودی هستند و در قسمت لبه پله ای و یا لبه پایینی به وجود می آیند. البته این نوع ترک ها بیشتر در بوش های خشک مشاهده می شود. به این صورت که از قسمت لبه بالایی و یا لبه پایینی بوش آغاز می شوند و امتداد پیدا می کنند. علت به وجود آمدن این مشکل می تواند نصب نادرست بوش به خصوص در قسمت لبه ها، وجود داشتن جسم خارجی در سطح لبه بوش و سیلندر، بی احتیاطی کردن در هنگام جابجایی، تعمیرات، حمل ونقل و نصب و استفاده نادرست از روغن باشد.
برای اینکه به این مشکل دچار نشوید بهتر است هنگام حمل ونقل نهایت دقت را داشته باشید و سطوحی که باید آب بندی شوند را همیشه تمیز نگه دارید. همچنین نباید وسایل سنگینی را بر روی بوش قرار دهید. در صورتی که خودروی شما تا به حال دچار تصادف و یا سقوط شده باشد بهتر است که بوش ها توسط ابزارآلات خاصی موردبررسی و اندازه گیری قرار بگیرند. همچنین به این نکته توجه داشته باشید که وجود ترک های کوچک باعث ترک برداشتن تدریجی و شکست بوش می شود.
بلوک سیلندر خودرو چیست و چه وظیفه ای دارد؟
