دمودكسDemodex يك جانور ريز انگلي (كوچكتر از يك ميلي متر) است كه مي تواند در مواردي باعث ايجاد بيماري پوستي به نام دموديكوز (Demodicosis) در سگ و گربه شود. دمودكس جانوري هم سلسله كنه هاست و در خانواده مايت ها (مثل ساركوپتس) طبقه بندي مي شود. بيماري دموديكوز در سگ ها بيشتر از گربه ها ديده مي شود اما گونه ايجادكننده بيماري در سگ و گربه متفاوت است.
علائم کنه دمودکس در سگ ها
دو نوع اصلی دمودیکوزیس وجود دارد:
- دمودیکوز موضعی : معمولا در توله سگ ها و سگ های جوان دیده می شود. در یک ناحیه خاص از حیوان، به عنوان مثال، صورت یا سر را تحت تاثیر قرار می دهد. لکه های ریزش مو، "سرهای سیاه" و کمی قرمزی پوست شایع ترین علائم هستند.
- دمودیکوز عمومی : هم در سگ های جوان و هم در سگ های مسن دیده می شود. کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت جدی تری است. علائم شامل خارش، عفونت های پوستی، ریزش موی گسترده، دلمه و زخم است.
علل کنه دمودکس در سگ ها
دلیل اینکه کنه های دمودکس روی اکثر سگ ها بدون ایجاد آسیب زندگی می کنند، در حالی که بقیه به شدت تحت تاثیر قرار می گیرند، نامشخص است. ممکن است مربوط به گونه دمودکس موجود یا پاسخ ایمنی سگ به کنه باشد. یک سیستم ایمنی با عملکرد طبیعی معمولاً تعداد کنه های Demodex را به خوبی کنترل می کند. بنابراین موارد دمودیکوز در سگ هایی با سیستم ایمنی سرکوب شده یا یک بیماری زمینه ای شایع تر است.
تشخیص کنه دمودکس در سگ ها
هدف یافتن کنه و شناسایی میکروسکوپی آن است. برای این کار از خراش دادن پوست و کندن مو استفاده می شود. هر عامل پیچیده ای مانند عفونت های پوستی نیز باید تشخیص داده شود. به طور معمول، یک سواب از ناحیه آسیب دیده گرفته می شود و به آزمایشگاه ارسال می شود. مهم است که به مدت 24 ساعت قبل از اینکه سگ شما توسط دامپزشک معاینه شود، از هیچ گونه مواد ضد باکتری یا کرم روی ناحیه آسیب دیده پوست استفاده نکنید. این مواد بر باکتری های موجود تأثیر می گذارند و بنابراین منجر به نتایج آزمایش اشتباه می شوند. اگر مشکوک به یک بیماری زمینه ای باشد، آزمایشات بیشتری مانند تجزیه و تحلیل خون و ادرار برای تعیین مشکل انجام خواهد شد.
درمان کنه دمودکس در سگ ها
جربی که ناشی از ضعف دستگاه ایمنی نباشد، خودبه خود یا به وسیلۀ دارو درمان می شود. اگر موهای سگ خیلی متراکم باشد، باید موهای اطراف منطقه ای که بر اثر جرب موهایش ریخته کوتاه کرد تا دارو به مناطق جرب زده برسد. شستن این مناطق با شامپوی بنزوئیل پروکساید (Benzoyl Peroxide) به درمان بیماری را سرعت می بخشد.
برای درمان جرب سرتاسری، تمام بدن باید با بنزوئیل پروکساید شسته شود و از داروهای ضد جرب، مثل آیورمکتین (Ivermectin)، استفاده شود. توجه داشته باشید که آیورمکتین برای سگ های نژادهای کولی، چه خالص باشند چه ترکیب کولی با هر نژاد دیگری، سمی و خطرناک است. نکتۀ مهم دیگر اینکه هر عفونت باکتریایی باید با داروی خاص خودش درمان شود. بنابراین خودتان به استفاده از دارو اقدام نکنید و حتما با دامپزشک مشورت کنید.گاهی بعضی داروهای ضد التهاب یا کورتیکواستروئید (Corticosteroid) سیستم ایمنی بدن سگ را اینقدر ضعیف می کند که دیگر جمعیت مایت ها کنترل نمی شود. در این شرایط باید استفاده از این داروها متوقف شود و همزمان از درمان هایی که برای جرب گفته شد آغاز شود.