واژه الماس (Adamas) در یونانی به معنی تسخیرناپذیر است. خواهیم دید الماس تنها کانی قیمتی است که فقط از یک عنصر موجود در طبیعت یعنی کربن ساخته شده است. الماس دارای شبکه اتمی بسیار فشرده ای است که باعث بوجود آمدن سختی زیاد یا بعبارتی سخت ترین ماده متبلور شده در کره زمین است.واژه الماس (Adamas) در یونانی به معنی تسخیرناپذیر است. خواهیم دید الماس تنها کانی قیمتی است که فقط از یک عنصر موجود در طبیعت یعنی کربن ساخته شده است. الماس دارای شبکه اتمی بسیار فشرده ای است که باعث بوجود آمدن سختی زیاد یا بعبارتی سخت ترین ماده متبلور شده در کره زمین است. فرمول شیمیایی الماس کربن خالص (C) می باشد ولی بررسی های دقیق نشان می دهد که 95/99 درصد آن کربن و بقیه آن ناخالصی های شیمیایی بوده که همین مقدار ناچیز می تواند بر رنگ الماس تاثیر گذار باشد.پر واضح است که وجود کربن شرط لازم برای تشکیل الماس است ولی کافی نسیت زیرا graphite هم از کربن تشکیل شده. نحوه قرار گرفتن اتم های کربن در کنار یک دیگر است که تفاوت الماس و گرافیت را نمایان می سازد. بعبارتی دیگر ساختار کریستال یک سنگ نقش مهمی در ماهیت آن خواهد داشت.
شرایط تشکیل الماس بسیار سخت و پیچیده است. شاید هنگامی که قطعه ای زیبا از جواهراتی که سنگهای الماس گرانبها روی آن نصب شده است و در پشت ویترین فروشگاه طلا و جواهر تلالو و درخشش فراوانی دارد را نظاره گر هستید به این فکر نیفتادید که چه مراحل سختی را پشت سر گذاشته تا به اینجا رسیده است. الماس در اعماق بیش از 150 کیلومتری زیر سطح زمین در حرارت و فشار بسیار بالایی شکل میگیرد. دانستن اطلاعاتی راجع به مراحل شکل گیری و استخراج الماس به شما کمک می کند که درک بهتری راجع به این که چرا سنگ الماس با کیفیت جواهر کمیاب و با ارزش است داشته باشید.
الماس چگونه بوجود می آید؟
الماس ها در روی سطح زمین تشکیل نمی شوند. آنها در دما و فشار بالایی که در بیش از صد مایلی اعماق زمین یافت تشکیل می شوند. کربن در حدود عمق ۱۲۰ تا ۲۰۰ کیلومتری در قسمت بالایی گوشته زمین، در درجه حرارت ۱۳۰۰-۹۰۰ سانتی گراد و در فشار بالا در حدود bar ۴۵۰۰۰ می تواند با کریستالیزه شدن، و به الماس تبدیل شود؛ در غیر این صورت، به گرافیت تبدیل می شود.بسیاری از الماس های کشف شده از طریق فوران های آتشفشانی با منشا عمیق بصورت مخروطی شکل سطح زمین حمل شده اند. به علت حرکات عمودی کوه زائی یا قاره رزائی این فوران ها در لایه گوشته آغاز شده و سر راه خود، تکه هایی از سنگ های گوشته را کنده و بدون ذوب کردن به سطح زمین منتقل می کنند.این فورانها حاوی سنگ الماس هایی هستند که در شرایط دما و فشار بالای لایه گوشته زمین ایجاد شده اند. انسانها سنگ الماس را از طریق استخراج سنگ های حاوی گزنولیت یا خاکها و رسوباتی که حاصل از هوازدگی سنگهای الماس دار هستند، به دست می آورند.
مشخصات الماس از نظر شیمیایی
الماس یک کانی متشکل از عنصر کربن با نظم ساختاری مکعبی تتراهدرال (Tetrahedral) است. اتم های کربن در گوشه ها و در مرکز این مکعب قرار گرفته اند. به دلیل ساختار پایدار اتم های آن و پیوند قوی کوالانسی دارای بالاترین سختی در کانی ها به مقدار 10 در مقیاس مو می باشد. این مشخصات الماس را برای استفاده در کاربردهای برشی و مقاومتی بسیار مناسب می سازد. ما فقط می توانیم با پودر الماس و یا چیزی مشابه خودش روی آن برش و یا خش بیاندازیم.
از خواص الماس می توان گفت این گوهر در برابر مواد شیمیایی حالت خنثی بوده و فقط اسید سولفوریک کروم دار در حرارت c 200 می تواند آن را به دی اکسید کربن تبدیل نماید! پایداری شیمیایی بی نظیر سنگ الماس در درما و فشارهای بسیار متغیر و هدایت الکتریسیته ضعیف از خصوصیات الماس می باشد. از دیگر مشخصات الماس می توان به فاکتورهایی نظیر وزن به قیراط، پاکی و طیف نوری، رنگ، تراش اشاره کرد که جهت ارزیابی و صدور شناسنامه یک سنگ جواهر الماس مورد استفاده قرار می گیرند و تاثیر مستقیم بر قیمت سنگ مورد نظر دارند
خواص متمایز الماس
- الماس در بین جامدات در دمای ۲۵ درجه بالاترین رسانایی گرمایی را دارد. (هدایت گرمایی آن ۵ برابر مس است)
- الماس مادهٔ نوری ایده آلی است که توانایی انتقال طیف نوری فروسرخ تا فرابنفش را دارا است.
- شاخص بازتابش بسیار بالایی دارد.
- خواص نیمه رسانایی قابل توجهی دارد. شکست الکتریکی آن بطور متوسط ۵۰ برابر نیمه رساناهای متداول است.
- در برابر تابش نوترونی به شدت مقاوم است.
- سخت ترین مادهٔ شناخته شده است.
- در مجاورت هوا روانی طبیعی فوق العاده ای دارد (مانند تفلون)
- استحکام و صلبیت بسیار بالایی دارد.