تقریباً هر زن بارداری متوجه تغییر حس بویایی خود در دوران بارداری خواهد شد. حدود دو سوم از زنان تغییرات بویایی در دوران بارداری را به خصوص در سه ماهه ی اول تجربه می کنند. هنوز مشخص نشده که چرا زنان در هنگام بارداری به بوهای خاص واکنش متفاوتی نشان می دهند. برخی مطالعات تغییرات در حس بویایی را به افزایش سطح هورمون بارداری در سه ماهه ی اول مرتبط دانسته است. به نظر می رسد حس بویایی با بیماری بارداری مرتبط باشد، به صورتی که بو محرکی برای آغاز تهوع فرد می شود.
چرا احساس بویایی در دوران بارداری قوی تر است؟
هنوز مشخص نشده است که چرا زنان در هنگام بارداری به بوهای خاص واکنش متفاوتی نشان می دهند. برخی مطالعات ؛ تغییرات در حس بویایی را به افزایش سطح هورمون بارداری در سه ماهه ی اول مرتبط دانسته اند . به نظر می رسد حس بویایی با بیماری بارداری مرتبط باشد ، به صورتی که بو عاملی محرک برای شروع تهوع بارداری می شود. برخی کارشناسان معتقدند که به همین دلیل زنان باردار با شدت بیشتر به بو واکنش نشان می دهند. برخی از مردم بر این باورند که در واقع یک مکانیسم حفاظتی برای جلوگیری از تنفس مواد مضر باعث این امر می شود.
بر اساس نتایج مطالعات، زنان به شدت به بوی الکل، سیگار و قهوه در اوایل حاملگی واکنش نشان می دهند. ثابت شده است که نیکوتین، الکل و کافئین بیش از حد می تواند در دوران بارداری مضر باشند . در حالی که این احساس بویایی برای شما بسیار زیاد است اما در واقعیت بو کاملا معمولی و ملایم است. در حقیقت شواهد محدودی وجود دارد مبنی بر این که حس بویایی شما تغییر می کند.
فواید تغییر حس بویایی در بارداری
یک سوال مهم این است که آیا این تغییر حس بويایی در بارداری به خصوص در ۳ ماهه اول، فوایدی برای خانم باردار و جنین وی از نظر دور ماندن از خطرها دارد یا نه؟
در یک مطالعه نشان داده شده است زنان مبتلا به فقدان حس بويایی مادرزادی دچار تهوع و استفراغ بارداری نمی شوند. به هر حال ناخوشایندتر بودن بوی حداقل یک ماده مضر یعنی «گاز طبیعی» در ۳ ماهه اول بارداری به اثبات رسیده است که بی تردید باعث دوری گزیدن مادر از این خطر بالقوه برای جنین می شود. به نظر می رسد اثر بارداری بر حس بويایی یک مساله مهم است و اثر قابل توجهی بر سلامت زنان دارد. در واقع درک بهتر حس بويایی در دوران بارداری ممکن است باعث درک بهتر وضعیت تغذیه ای مادر شود که اثر مهمی بر سلامت جنین و تهوع و استفراغ بارداری خواهد داشت؛ موضوعی که حدود سه چهارم زنان باردار را درگیر می کند و ممکن است به تغییرات حس بويایی مادر مربوط باشد.
یک مساله مهم دیگر این است که خوشایندترشدن برخی بوها در اواخر بارداری مثل بوی میوه ها می تواند باعث افزایش مصرف این مواد پر از ویتامین شود. امروزه اثبات شده است که حس چشایی جنین از زمان زندگی داخل رحمی تکامل می یابد. فرزندان مادرانی که طی بارداری و شیردهی به مقدار کافی میوه مصرف می کنند، بعدها تمایل بیشتری به مصرف میوه ها و سبزی ها دارند که آثار بسیار خوب آن بر سلامت کاملا مشخص است و همچنین میزان مصرف میوه در بچه هایی که مادرانشان به مصرف میوه در دوران بارداری و شیردهی تمایل نداشته اند یا از شیرخشک تغذیه شده اند، پایین است و این ممکن است باعث بروز چاقی، دیابت و... در آنها شود.
آیا بویی خاص باعث بیماری صبحگاهی می شود؟
به نظر می رسد حس بویایی با بیماری بارداری مرتبط است. حدود سه چهارم از زنان در دوران بارداری بیماری صبحگاهی را تجربه می کنند، و بسیاری می گویند بویی خاص محرک این امر است.استشمام بویی ناخوشایند عامل محرک است بطوری که دفعه بعد که بوی آن به مغز می رسد به طور خودکار با فرد ارتباط برقرار کرده و سبب حالت تهوع می شود.با این حال، بوی خاصی که برخی زنان به آن حساس هستند به نظر می رسد از دید زنی دیگر متفاوت باشد.جالب این جاست زنانی که بدون احساس بویایی ( شرایطی به نام آنوسمی ) متولد شده اند اغلب بیماری صبحگاهی ندارند.
دلیل آنکه نمی توان بوهای خاصی را تحمل کرد چیست؟
شاید متوجه این امر شده اید که دیگر نمی توانید بوی برخی چیزهایی را که قبلاً دوست داشتید تحمل کنید، مانند قهوه تازه یا عطر مورد علاقه خود. در حالی که شما نمی توانید حس بویایی قوی خود را کنترل کنید، چند کار وجود دارد که می توانید انجام دهید تا در برابر این احساس قوی مقابله کنید.
آیا می توانم از افزایش حس بویایی در دوران بارداری جلوگیری کنم؟
با عرض پوزش ، اما هیچ راهی برای آموزش بینی شما وجود ندارد تا در حالی که هورمون های شما افزایش می یابد بسیار حساس نباشد. این یکی از آن تجربه های مادر آینده است که باید منتظر ماههای بعدی (یا بعد از تولد کودک) باشید. آن را به عنوان یک ابر قدرت بارداری خود در نظر بگیرید (!) و بدانید که حس بویایی شما برای همیشه اینچنین نمی ماند.
چه زمانی حس بویایی به حالت طبیعی خود باز می گردد؟
برای بسیاری از خانمهای باردار در اوایل بارداری این حالت شروع به فروکش کردن می کند . اما اگر بهبودی در اوایل بارداری حاصل نشد، بلافاصله بعد از زایمان از بین خواهد رفت .
راه های کنترل حس بویایی در بارداری
- چند قطره از روغن گیاهی که بوی آن را دوست دارید را روی یک دستمال بچکانید و آن را در کیف خود نگه دارید و در صورت استشمام بوی قوی که نمی توانید از آن جلوگیری کنید آن را ببویید.
- اگر بویی در محل کار باعث اذیت شما می شود با مدیر خود صحبت کنید. طبق قانون، کارفرمای شما باید خطرات مربوط به سلامتی و امنیت را ارزیابی کند و در صورت امکان این موارد را کاهش دهد. در غیر این صورت به طور موقت به یک میز یا فضای کاری دیگر منتقل شوید.
- بوها می توانند به الیاف پارچه جذب شوند بنابراین ممکن است شستن چند باره لباس، حوله و ملافه تان مفید باشد.
- سعی کنید فقط غذاهایی را که می توانید بوی آن ها را تحمل کنید طبخ کنید یا پنجره های آشپزخانه را باز بگذارید تا از شر بوی آشپزی خلاص شوید!
- از محصولات تمیز کننده معطر برای توالت و حمام استفاده نکنید.
- تبدیل لوازم آرایش معطر به بدون بو
- دوری از افراد در حال سیگار کشیدن
- بو کردن عطرهای ملایم و طبیعی نعناع، لیمو، زنجبیل، و گیاهان دیگر
- زدن عطر مورد علاقه به لباس
- دوری از مواد شوینده و پاک کننده.