خارج کردن سپاه از فهرست گروه های تروریستی توسط ایالات متحده آمریکا عملاً اتفاق خواهد افتاد، و بحث بر سرِ انجام این کار نیست بلکه مسأله آمریکا، نحوه انجام این کار است.
ساعدنیوز: بنا بر اخبار منتشر شده از وین، به نظر می رسد که احیای برجام عملاً به نتیجه رسیده است و به زودی ما شاهد امضای توافق وین خواهیم بود. به نظر حضرتعالی، مسئولان سیاست خارجی کشورمان در دوران پسا-احیای-برجام باید چه مشی ای را اتخاذ کنند تا بیشترین منافع نصیب ملت ایران شود؟
دکتر حشمت الله فلاحت پیشه: به نام خدا؛ من معتقدم که توافق برای احیای برجام عملاً اتفاق افتاده است و این توافق برگشت ناپذیر است و به زودی با حل و فصل مسائل باقی مانده ما شاهد امضای این توافق خواهیم بود. موضوع اصلی باقیمانده نیز خارج کردن سپاه از فهرست گروه های تروریستی توسط ایالات متحده آمریکا است. به نظر من، این مسأله نیز عملاً اتفاق خواهد افتاد، و بحث بر سر انجام این کار نیست بلکه مسأله آمریکا، نحوه انجام این کار است. طبیعتاً طرف آمریکایی قول هایی را به متحدین خود در منطقه خصوصاً اسرائیل داده است و در تلاش است تا این کار را با ایجاد کمترین چالش با متحدینش در منطقه انجام دهد. برای طرف ایرانی نیز عدم خروج سپاه از فهرست گروه های تروریستی باعث می شود که به اهداف مورد نظرش از توافق احیای برجام نرسد و عملاً احیای برجام سود آنچنانی در پی نخواهد داشت.
من معتقدم که دو دلیل، چرایی عدم تأمین منافع مدنظر ایران در دوران پسا-احیای-برجام در صورت ادامه حضور سپاه در فهرست گروه های تروریستی آمریکا را تبیین می کند. دلیل اول این است که زیرساخت های دفاعی ایران عملاً در دست سپاه است و بخش اعظمی از سیاست های دفاعی جمهوری اسلامی ایران خواه در سطح ملی و خواه در سطح منطقه ای توسط سپاه اجرا می شود و علیرغم این که ایران بودجه دفاعی کمتری نسبت به سایر کشورهای منطقه دارد، بخش قابل توجهی از این بودجه نیز به سپاه اختصاص می یابد. اگر سپاه از لیست گروه های تروریستی خارج نشود، ایران نیز سنتکام را در فهرست گروه های تروریستی قرار خواهد داد و این مسأله باعث ادامه چالش بین طرفین خواهد شد و حوزه تنش می تواند حتی گسترش پیدا کند و این مسأله به سود هیچ یک از طرفین نیست.
نقش بنیادی سپاه در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران و اجرای ابرپروژه های عمرانی در دوران تحریم، باعث شده است که احیای برجام بدون خروج سپاه از لیست گروه های تروریستی بی معنا شود.
موضوع دیگر این است که در دوران تحریم، شرکت های ایرانی و بخش خصوصی خطر پروژه های بلندمدت را نمی پذیرفتند. ابرپروژه هایی مانند خط آهن تهران بغداد، پروژه های مربوط به توسعه شاهراه ها و دیگر پروژه های بزرگ؛ بخش خصوصی عملاً توان قبول ریسک این نوع پروژه ها را نداشت و در نهایت، قرارگاه خاتم مسئول اجرای این پروژه های ملی شد. قرارگاه خاتم به سپاه تعلق دارد و با دولت قراردادهای مختلفی دارد که تأمین مالی و تسویه بسیاری از پروژه ها به آزاد شدن منابع ایران موکول شده است و ادامه ماندن سپاه در فهرست گروه های تروریستی عملاً باعث تعطیلی بسیاری از این پروژه ها خواهد شد و برجام احیاء نخواهد شد. بنابراین، خارج کردن سپاه از لیست گروه های تروریستی توسط ایالات متحده آمریکا یکی از شروط احیای برجام است که انجام خواهد گرفت.
درباره رویکرد سیاست خارجی کشورمان در دوران پسا-احیای-برجام، من همیشه بر روی دو کلیدواژه تأکید کرده ام، که تأمین منافع حداکثری ملت ایران ارتباط وثیقی با تحقق این دو کلید واژه دارد؛ توسعه در داخل و تنش زدایی در خارج؛ امیدوارم بعد از احیای برجام، که عملاً زمینه آن فراهم شده است و همان طور که گفتم، امضای برجام برگشت ناپذیر شده است و این اتفاق خواهد افتاد، تنش زدایی در خارج و توسعه در داخل در دستور کار مدیران سیاسی قرار بگیرد. اگر این اتفاق بیفتد، من معتقدم که ما شاهد جهش در زندگی مردم ایران خواهیم. مردمی که در سال های تحریم رنج فرآوانی را متحمل شده اند. امروز در اوج بحران انرژی در جهان، و نیاز جهان به منابع انرژی جایگزین با تحریم های انجام شده بر علیه روسیه، ایران می تواند به یک بورس انرژی بِکر برای اروپا تبدیل شود. بسیاری از قراردادهایی که قبلاً بسته شده و بعد از خروج ترامپ از برجام، تعلیق شدند، میتوانند احیاء شوند.
دشمنان ایران و برخی گروه های نزدیک به ایران می توانند باعث صرف منابع آزاد شده ایران در تنش های جدید به جای تأمین منافع ملت ایران و توسعه کشور شوند.
حتی من معتقدم که دو طرف، زمینه های خوبی برای شکستن تابوهای اقتصادی خصوصاً با همکاری شرکت های آمریکایی و ایرانی در اختیار دارند. اگر چنین تعاملی میان شرکتهای ایرانی و آمریکایی شکل بگیرد، ما شاهد تداوم و پایداری هر چه بیشتر برجام هم خواهیم بود و تنش ها و چالش های میان دو طرف کاهش خواهد یافت. در این میان، دو گروه علاقمند به ورود ایران به تنش ها و چالش های جدید از نوع تنش و چالش داعش بعد از امضای برجام هستند. گروه اول، دشمنان ایران هستند که کمینگاه های جدیدی برای درگیر کردن ایران در چالش ها و تنش های جدید و صرف منابع آزاد شده ایران در این تنش ها به جای تأمین منافع ملت ایران و توسعه کشور ایجاد خواهند کرد. مسئولان کشورمان باید با کیاست و هوشمندی این کمینگاه ها را شناسایی و از درگیری در این چالش ها و هدررفتِ منابع کشور پیشگیری کنند. گروه دوم نیز گروه های نزدیک به ایران هستند که به نظر نان شان از طریق همین تنش ها و چالش ها تأمین می شود و هویت شان نیز بستگی به همین تنش ها دارد. این گروه ها می توانند با رفتارهای خلق الساعه، پای ایران را به بحران هایی باز کنند که توسعه کشور را دچار اختلال می کنند.
به نظر من ایران و متحدانش باید به مانند ترکیه، روسیه و چین، این چالش ها را از فاز نظامی به فاز سیاسی و اقتصادی انتقال دهند. این رویکرد می تواند زمینه تنش زدایی در خارج و توسعه در داخل را فراهم کند. به هر صورت، حاکم شدن آرامش در منطقه هم به نفع جمهوری اسلامی ایران است و هم به نفع آمریکا. بنابراین، من معتقدم که راهبرد مشترک وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی باید فعال شدن در برابر تنش های منطقه ای باشد. دنیا فراموش نمی کند که جمهوری اسلامی ایران در اوج تنش با آمریکا در پی بدعهدی ترامپ، بسیاری از تعهدات صلح آمیز خودش را حفظ کرد و حتی زیر نظر آژانس کاهش تعهداتش را در مقابل بدعهدی آمریکا انجام داد.
بنابراین، یک بار دیگر تأکید می کنم که تأمین حداکثری منافع ملت ایران در دوران پسا-احیای-برجام وابسته به توسعه در داخل و تنش زدایی در خارج است. دیروز دیدم که یک شخص محترمی در یک مصاحبه ای گفته است که "مردم ایران باید رنج تحریم ها را تحمل کنند"! به کار بردن این نوع ادبیات در دوران تحریم شاید معنایی داشت ولی امروز با گشایش هایی که صورت گرفته است، ادامه استفاده از این ادبیات، عین بی تدبیری است.
زمستان تحریم به پایان رسید
4 سال پیش