هدف همه کسانی که وارد بازار سرمایه می شوند افزایش دارایی هایشان است. به همین دلیل مفهوم ارزش برای سرمایه گذاران و فعالان این بازار اهمیت ویژه ای دارد. یکی از مواردی که کاربرد زیادی برای سرمایه گذاران دارد، مفهوم ارزش خالص دارایی (Net Asset Value) است. به ارزش خالص دارایی یک صندوق، اصطلاحا NAV نیز گفته می شود.
دارایی خالص یعنی چه؟
برخی اوقات، دارایی های خالص به ارزش خالص دارایی (NAV) اشاره می کند؛ با این حال، در بازار سهام NAV اغلب برای تعیین ارزش سهام فردی صندوق سرمایه گذاری مشترک و صندوق های مبادله ای یا ETF استفاده می شود. در مالکیت های انحصاری حقوق صاحبان دارایی برابر با ارزش خالص دارایی هاست که درمورد شرکت ها به عنوان حقوق صاحبان سهام گزارش شده است و برای افراد محاسبه ی ارزش خالص نامیده می شود. سازمان های غیرانتفاعی باید صورت وضعیت مالی خود را گزارش دهند که شامل ارزش خالص دارایی است. در این گزارش دارایی های خالص به ۲ دسته ی «با محدودیت اهداکننده» و «بدون محدودیت اهداکننده» تقسیم می شوند. این موضوع به تنظیم کنندگان کمک می کند که مطمئن شوند سازمان های غیرانتفاعی بر اساس دستورالعمل های تعیین شده فعالیت می کنند.
هر نهادی که دارایی و بدهی دارد، می تواند دارایی خالص را محاسبه کند. این محاسبه ی مفیدی برای بیش تر سازمان هاست، زیرا زمینه ی مهمی از سلامت کلی کسب وکارها را فراهم می کند. هرچه دارایی های خالص بیش تر باشند، وضعیت مالی کسب وکار بهتر است. بسته به نوع صنعت و نحوه ی استفاده از دارایی های خالص، ممکن است در زمینه های مختلف به آن اشاره شود، اما پس از در نظر گرفتن بدهی ها، ارزش پایه ی دارایی های یک واحد تجاری ذکر خواهد شد.
اهمیت دارایی خالص
حال که تا حدودی توضیح دادیم NAV چیست و چه مفهومی دارد، در ادامه به اهمیت دارایی های خالص می پردازیم. دارایی های خالص از آن جهت مهم اند که تفاوت بین دارایی های یک واحد تجاری و بدهی های آن را مشخص می کنند. شرکت هایی که دارایی خالص مثبت دارند، ممکن است از نظر مالی سالم باشند؛ برعکس، اگر دارایی های خالص یک شرکت منفی باشد، به طور قطع مشکلات مالی خواهد داشت. شرکتی که با وجود بدهی های سنگین، دارایی های بسیاری نیز دارد، می تواند آن ها را بفروشد تا تمام یا بخشی از بار بدهی خود را سبک کند. ممکن است مدیر مالی تصمیم بگیرد منابع را به مذاکره درباره ی بدهی، کاهش سود و مدیریت بهتر بدهی اختصاص دهد. در نهایت، دارایی های خالص منفی می توانند تعیین کنند که آیا باید درمورد ورشکستگی برنامه ریزی کرد یا خیر. در صورتی که راه حل های گفته شده مؤثر نباشند، بدترین سناریوی ممکن رقم خواهد خورد.
استفاده از NAV در شرکت های سرمایه گذاری
اصطلاح NAV در رابطه با ارزش گذاری و قیمت گذاری صندوق های سرمایه گذاری محبوبیت بیشتری دارد که با تقسیم اختلاف بین دارایی ها و بدهی ها بر تعداد سهام سرمایه گذاران حاصل می شود. ارزش خالص دارایی صندوق های سرمایه گذاری برای واحد هر سهم صندوق بیان می شود، زیرا استفاده از آن, معامله صندوق سهام را آسان تر می کند. اغلب NAV به ارزش دفتری یک کسب وکار نزدیک یا برابر با آن است. شرکت هایی که پیش بینی می شود رشد بالایی داشته باشند, به طور سنتی بیشتر از آنچه NAV نشان می دهد ارزش دارند. NAV اغلب برای یافتن سرمایه گذاری های زیر قیمت یا بالاتر از قیمت نسبت به ارزش بازار مقایسه می شود.
NAV و صندوق های سرمایه گذاری مشترک
صندوق با جمع آوری سرمایه از تعداد زیادی سرمایه گذار تشکیل می شود. سپس از پول جمع آوری شده برای سرمایه گذاری در سهامی متنوع و اوراق بهادار مالی متناسب با هدف صندوق استفاده می کند. هر سرمایه گذار به نسبت مقدار سرمایه گذاری، تعداد مشخصی از سهام صندوق را مالک خواهد بود و می تواند در آینده سهام صندوق خود را بفروشد و سود یا ضرر آن را کسب کند. به دلیل آنکه که خرید و فروش منظم سهام صندوق پس از راه اندازی صندوق شروع می شود، فرایندی برای قیمت گذاری سهام صندوق ضروری خواهد بود. این ساز و کار قیمت گذاری مبتنی بر NAV است.
در نتیجه، وقتی ارزش خالص دارایی در واحد سهم یا NAVPS یک صندوق سرمایه گذاری مشترک به روز می شود، قیمت آن هم تغییر خواهد کرد. برخلاف سهام که قیمت آن در هر ثانیه تغییر می کند، صندوق های سرمایه گذاری مشترک به صورت آنلاین معامله نمی شوند. در عوض، بر اساس روش قیمت گذاری پایان روز بعد و مبتنی بر دارایی ها و بدهی های آن ها قیمت گذاری می شوند. سرمایه گذاران صندوق ها اغلب عملکرد صندوق را بر اساس تفاوت های NAV خود بین دو تاریخ مختلف ارزیابی می کنند.
صندوق های سرمایه گذاری و محاسبه NAV آن
آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوق های سرمایه گذاری اهمیت زیادی دارد و می تواند یکی از ملاک های ارزیابی عملکرد صندوق ها در نظر گرفته شود. سرمایه گذاران با خرید واحدهای سرمایه گذاری در دارایی های صندوق سهیم می شوند، پس لازم است ارزش دارایی هایشان در صندوق را بدانند. مخصوصاً اگر ارزش این دارایی ها با توجه به شرایط بازار همواره در حال تغییر باشد؛ همان طور که می دانید بخشی از دارایی های صندوق های سرمایه گذاری به سهام شرکت ها اختصاص یافته که با نوسان روزانه سهام، افزایش یا کاهش می یابند. علاوه بر این، سود سهام تقسیم شده توسط شرکت ها نیز به منابع صندوق اضافه شده و ارزش دارایی های آن و به طبع آن، ارزش واحدهای خریداری شده را افزایش می دهد. ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز و بر اساس قیمت پایانی دارایی های آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق گزارش می شود.
NAV صدور چیست؟
به مبلغی که سرمایه گذاران برای خرید واحدهای جدید صندوق پرداخت می کنند، NAV صدور گفته می شود و اندکی بیش تر از ارزش خالص NAV هر واحد است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه گذاران جدید دریافت می شود.
NAV ابطال چیست؟
چنانچه سرمایه گذاری به پول نقد نیاز داشته باشد و قصد فروش واحدهایش را کند، قیمت واحدها به صورت NAV ابطال محاسبه می شود. قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی های سبد، تعیین می شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می گیرد؛ یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته می شود و از ارزش خالص هر واحد کسر می گردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است. بنابراین قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر اساس NAV تعیین شده و هم جهت با تغییرات آن نوسان می کند. در نهایت سود یا زیان هر سرمایه گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص می شود.
نحوه ی محاسبه NAV
در ادامه ی مطلب می خوانید فرمول محاسبه NAV چیست.
دارایی خالص = کل دارایی ها - کل بدهی ها
مثال: اگر شرکتی ادعا کند که دارای ۱۱۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی دارایی و ۶,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی بدهی در ترازنامه است، دارایی خالص ۵,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی خواهد بود.
۵,۰۰۰,۰۰۰ = ۶,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۱,۰۰۰,۰۰۰
در حالی که روش محاسبه ی دارایی های خالص را تمرین می کنید، در نظر بگیرید که ترازنامه ها ارزش دفتری را بیش از ارزش بازار منصفانه ذکر می کنند؛ بنابراین، ارزش کل دارایی های خالص ممکن است هنگام تبدیل به پول نقد برابر نباشد.
بیانیه ی وضعیت مالی
وقتی از سازمان های غیر انتفاعی گفته می شود ، بیانیه ی وضعیت مالی به جای ترازنامه به سازمان های تنظیم کننده ارائه می شود. این سند نحوه ی استفاده از کمک های مالی را با در نظر گرفتن دارایی های خالص شرح می دهد . این کار را همراه با تقسیم دارایی های خالص با محدودیت یا بدون محدودیت انجام می شود که به نحوه ی استفاده ی اهداکنندگان از پول اشاره می کند. اگر قرار است پول بدون محدودیت استفاده شود، هنگام محاسبه ی دارایی خالص لحاظ می شود. هزینه هایی مانند یک ساختمان اختصاصی که برای اهداف خاصی استفاده می شود، در دسته ی محدودیت ها قرار می گیرند.
روش هایی برای توسعه ی سواد داده (Data Literacy) در سازمان
