اشعار خواندنی؛ شاهنامه فردوسی: کیومرث - بخش 2 / متن صوتی و معنی اشعار + تصاویر نسخه های کهن

خلاصه شاهنامه فردوسی؛ کیومرث - بخش 2

کیومرث به یاری نوه‌اش هوشنگ فرزند سیامک با همراهی لشکری از انسانها و پریان و درندگان و حیوانات اهلی به انتقام خون سیامک با دیو سیاه و سپاهش جنگیدند و پیروز شدند. پس از پایان این جنگ کیومرث از دنیا رفت.

برگردان به زبان ساده

# خجسته سیامک یکی پور داشت

که نزد نیا جاه دستور داشت

سیامک پسری داشت که نزد پدربزرگش کیومرث صاحب مقامی در حد یک وزیر بود.

# گرانمایه را نام هوشنگ بود

تو گفتی همه هوش و فرهنگ بود

نام این پسر هوشنگ بود و گویی سرتاپا هوش و کمالات بود.

# به نزد نیا یادگار پدر

نیا پروریده مر او را به بر

در نزد پدربزرگش یادگار پدر محسوب می‌شد و پدربزرگش او را در آغوش خود پرورده بود.

# نیایش به جای پسر داشتی

جز او بر کسی چشم نگماشتی

پدربزرگش او را مثل پسر خودش دوست داشت و جز او به کسی علاقه و چشم نداشت.

# چو بنهاد دل کینه و جنگ را

بخواند آن گرانمایه هوشنگ را

وقتی کیومرث تصمیم به انتقام و جنگ گرفت نوه‌اش هوشنگ را فراخواند.

# همه گفتنی‌ها بدو بازگفت

همه رازها بر گشاد از نهفت

همهٔ آن چیزهایی که باید به او می‌گفت گفت.

# که من لشکری کرد خواهم همی

خروشی برآورد خواهم همی

از جمله این که من لشکری درست خواهم کرد و غوغایی به پا می‌کنم.

# تو را بود باید همی پیشرو

که من رفتنی‌ام تو سالار نو

تو یعنی هوشنگ نوهٔ من باید فرماندهٔ این لشکر باشی چرا که من عمرم را کرده‌ام و رفتنیم و تو فرماندهٔ جدید خواهی بود.

# پری و پلنگ انجمن کرد و شیر

ز درّندگان گرگ و ببر دلیر

با پریان و جانوران درندهٔ وحشی مانند شیر و پلنگ و ببر و گرگ متحد شد.

# سپاهی دد و دام و مرغ و پری

سپهدار پرکین و کنداوری

سپاهیان او حیوانات وحشی و اهلی و پرندگان و پریریان و فرماندهٔ سپاه فردی انتقامجو و سلحشور بودند.

# پس پشت لشکر کیومرث شاه

نبیره به پیش اندرون با سپاه

هوشنگ نوهٔ کیومرث در جلوی سپاه و کیومرث خودش در پشت سپاه راه افتادند.

# بیامد سیه دیو با ترس و باک

همی بآسمان بر پراگند خاک

دیو سیاه با ترس و لرز آمد و گرد و خاک کرد.

# ز هرّای درّندگان چنگ دیو

شده سست از خشم کیهان خدیو

دیو از ترس سر و صدای درندگان سپاه کیومرث و خشم او اعتماد به نفسش را از دست داده بود.

# به هم برشکستند هر دو گروه

شدند از دد و دام دیوان ستوه

سپاهیان دو طرف به جنگ هم رفتند و دیوان از حملهٔ درندگان و دیگر جانوران به ستو ه آمدند.

# بیازید هوشنگ چون شیر چنگ

جهان کرد بر دیو نستوه تنگ

هوشنگ با دیو درگیر شد و بر او غلبه کرد.

# کشیدش سراپای یک‌سر دوال

سپهبد برید آن سر بی‌همال

هوشنگ سر آن دیو را برید.

# به پای اندر افگند و بسپرد خوار

دریده بر او چرم و برگشته کار

سر او را بر روی زمین زد و او را خوار کرد.

# چو آمد مر آن کینه را خواستار

سرآمد کیومرث را روزگار

وقتی کیومرث انتقامش را گرفت روزگارش هم سرآمد.

# برفت و جهان مردری ماند ازوی

نگر تا که را نزد او آبروی

کیومرث مرد و پادشاهی جهان را برای هوشنگ به میراث گذاشت.

# جهان فریبنده را گرد کرد

ره سود بنمود و خود مایه خْوَرد

کیومرث همهٔ جهان را به دست آورد اما در نهایت راه پرمنفعت کسب آبرو را پی گرفت و استفاده کرد.

# جهان سر به سر چو فسانست و بس

نماند بد و نیک بر هیچ‌کس

کل دنیا شبیه یک افسانه است و بد و خوبش برای هیچکس نمی‌ماند.