همیشه دلیل اشک ریختن غم و اندوه نیست؛ گاهی هم زمانی که لبریز از شادی و احساس می شویم اشک شوق می ریزیم. معمولا اشک ریختن را به غم و اندوه ربط می دهیم، بنابراین ممکن است اشک از سر شوق عجیب به نظر برسد. این نوع گریه کردن بر سلامتی شما تأثیرات مثبتی دارد و باعث می شود احساسات خود را راحت تر مهار کنید.
انواع مختلف اشک شوق
- اشکهای محبت آمیز: این نوع اشک شوق معمولا زمانی اتفاق می افتد که فردی مقدار غیرمنتظره ای از مهربانی و محبت را تجربه کند. به عنوان مثال در عروسی ها شاهد چنین اشک هایی هستیم. گرمی و دلسوزی احساسات اصلی مرتبط با این نوع اشکهای شوق است. این شایعترین شکل اشک شوق در این مطالعه بود
- اشک دستاورد: این نوع اشک شوق اغلب در چارچوب یک اتفاق و دستاورد مهم رخ می دهد. به عنوان مثال فکر کنید در یک رویداد مهم ورزشی برنده شده اید یا جایزه مهمی دریافت کرده اید. همچنین، این موارد اغلب اوقات، هنگامی اتفاق می افتد که فرد از یک مانع اساسی در زندگی عبور کند، مثلاً سرانجام از بیکاری خارج شود و کار خود را شروع کند. غرور احساس اصلی مرتبط با این نوع اشک شوق است.
-
اشک زیبایی: این نوع اشک شوق اغلب وقتی اتفاق می افتد یک اثر زیبا را درک کرده باشید. به عنوان مثال مواردی از جمله شگفتی های طبیعی، تجربه یک اجرای خیره کننده موسیقی یا تماشای یک اثر هنری زیبا می تواند اشک شوق را در انسان به وجود آورد. احساس اصلی مرتبط با این نوع اشک شوق، هیبت است.
-
اشک های سرگرمی: این نوع اشک شوق اغلب در موقعیت هایی اتفاق می افتد که بسیار خنده دار است. آنقدر میخندید که اشکتان در می آید. احساسات اصلی مرتبط با این نوع اشکهای شوق، سرگرمی و سبک بودن است.
فواید اشک از سر شوق
سال هاست که دانشمندان تلاش می کنند بفهمند چرا مردم هنگام شادی گریه می کنند یا اشک شوق می ریزند. گریه کردن در حالت عادی با احساس ناامیدی، خشم یا غم همراه است. به همین دلیل گریه کردن در موقعیتی خوشحال کننده ممکن است شما را گیج کند، اما به هر حال این مسئله اتفاق می افتد. در طول دهه های گذشته، پژوهشگران درباره علت اشک شوق نظریه های مختلفی داشته اند که فواید اشک شوق در آنها بیان شده اند.
۱. تخلیه احساسات سرکوب شده
اولین نظریه، اشک از سر شوق را نتیجه احساسات سرکوب شده می داند. یعنی افرادی که در لحظات شادی آور گریه می کنند، در حقیقت احساس غم و اندوهی را تخلیه می کنند که در طولانی مدت داشته اند و به آن توجهی نکرده اند. بسیاری از پژوهشگران با این نظریه مخالفت کرده اند، اما به نظر می رسد که این نظریه اولین تلاش برای فهمیدن علت اشک شوق باشد. بنا بر این نظریه، اگر ما در مواقع بروز ناراحتی یا خشم فرصت ابراز آن را نداشته باشیم، این احساسات روی هم تلنبار می شوند و در مواقع خوشحالی بروز می کنند.
۲. تنظیم سیستم بدن
در حالت معمول اشک حاوی آنزیم ها، لیپدها، الکترولیت ها و متابولیت هاست، اما اشک شوق کمی پروتئین و هورمون های دیگر هم دارد. مثلا زمانی که از سر شوق اشک می ریزید، بدن شما یک هورمون استرس به نام لوسین آنکفالین ترشح می کند. این هورمون ها به شما کمک می کنند تا آرامش پیدا کنید و خلق وخویتان بهتر شود.
۳. تقویت ارتباطات اجتماعی
گریه کردن در هر موقعیتی ممکن است راهی برای نشان دادن آسیب پذیری باشد. زمانی که گریه می کنیم، در واقع به دیگران علامت داده ایم که با ما همدردی کنند. این اتفاق ممکن است در موقعیتی شادی آور یا غم انگیز رخ بدهد. دانشمندان بر این باورند که اشک ریختن راهی برای برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران است.
۴. مهار احساسات شدید
گریه کردن هنگام تجربه احساسی قوی، خواه شادی باشد یا ناامیدی و خشم، تقریبا اجتناب ناپذیر است. شاید همیشه اجازه ندهید اشک هایتان سرازیر شوند، اما اغلب در مواقعی احساس می کنید که اختیار اشک ها را ندارید. بر اساس برخی تحقیقات، از فواید گریه این است که باعث می شود بتوانید احساسات شدید خود را مهار کنید. هنگامی که گریه می کنید، احساس می کنید که در حال دفع بعضی از این احساسات هستید. بنابراین ممکن است در موقعیتی نشاط آور باشید، اما نتوانید احساسات خود را مهار کنید. پس اشک شوق به شما کمک می کند مقداری از آن احساسات را دفع کنید.
۵. اشک شوق برای آرامش یافتن
ممکن است هنگام گریه از سر شوق خجالت بکشید و جلوی اشک های خود را بگیرید، اما این کار درست نیست. توقف گریه در چنین مواقعی می تواند روی سلامتی شما اثر منفی بگذارد. البته نباید تأثیر فرهنگ و باورهایمان را هم نادیده بگیریم. این فرهنگ و باورها تعیین می کنند که شما گریه می کنید تا احساس بهتری پیدا کنید یا نه. معمولا مردمی که در جوامع پیشرفته زندگی می کنند، پس از اشک شوق به آرامش می رسند و احساس خوبی دارند.
۶. ایجاد احساس رهایی
لحظات شادی آور همیشه اتفاقی رخ نمی دهند. ممکن است مدتی طولانی در تنگنا بوده باشید. دلیل این تنگنا هم ممکن است مسائلی مانند ازدواج، فارغ التحصیلی از دبیرستان یا دانشگاه یا استخدام شدن برای شغل رؤیایی باشد. در این مواقع، برای حل مشکلات بسیار تلاش می کنید و تا مدتی که ممکن است چند ماه و حتی چند سال طول بکشد خود را در تنگنا می بینید. شاید گاهی اوقات هم فکر می کرده اید که هیچ گاه از این وضع خلاصی نخواهید یافت. بااین حال، یک روز به همسر رؤیاهایتان می رسید، مدرک تحصیلی را در دستانتان می بینید یا پشت میز کار رؤیایی خود می نشینید. در این شرایط اشک از سر شوق اصلا چیز عجیبی نیست. فرقی نمی کند که رسیدن به موقعیت رؤیایی چقدر رضایت بخش باشد. به هرحال اشک شوق نشان می دهد که از تنگنایی سخت رها شده اید.
۷. خواب آسوده
بر اساس برخی از تحقیقات، گریه کردن باعث می شود راحت تر بخوابید. در سال ۲۰۰۶ پژوهشی در جنوب استرالیا انجام شد و محققان دریافتند نوزادانی که پیش از خواب گریه می کنند، خواب راحت تری دارند. بنابراین فرقی نمی کند که اشک شما از سر شوق باشد یا غم و اندوه، به هرحال این اشک ریختن به شما کمک می کند آسوده تر بخوابید.
دلایل اشک شوق
اشک شوق محدود به لحظات شادی آور نیست. بر اساس تحقیقات، اشک از سر شوق در شرایط مختلف از چشمان ما جاری می شود که آنها را به ۴ دسته کلی تقسیم می کنند:
- سرازیرشدن اشک در شرایط خنده آور: ممکن است به چیزی بامزه بخندید. در این شرایط، نمی توانید جلوی اشک ریختن خود را بگیرید. این اشک ها که بی اختیار ریخته می شوند هم نوعی اشک شوق هستند.
- اشک ریختن به دلیل برانگیخته شدن عواطف: تصور کنید که در جشن ازدواج عزیزترین فرد زندگی تان شرکت کرده اید. در این شرایط ممکن است هجوم اشک به شما امان ندهد. گاهی هم با وقوع اتفاقی غیرمنتظره اما خوشایند سرشار از حس قدردانی می شوید و اشک می ریزید. طبیعی است که اشک های محبت آمیز شما برای کسی سرازیر شوند که به او اهمیت می دهید.
- اشک هایی برای روبه روشدن با زیبایی: وقتی در مواجهه با صحنه ای حیرت انگیز سرشار از احساس شده اید، بی اختیار اشک هایتان سرازیر می شوند. ممکن است این لحظه زمانی اتفاق بیفتد که یک موسیقی زیبا می شنوید یا با منظره ای تماشایی روبه رو شده اید.
- اشک ریختن توأم با حس موفقیت: همه ما در زندگی با سختی هایی مواجه می شویم که گاه غلبه بر آنها غیرممکن به نظر می رسد. زمانی که بر چنین سختی هایی فائق می آییم، حس موفقیت بی حدوحصری را تجربه می کنیم. این حس موفقیت گاهی با اشک شوق همراه می شود.
بر اساس پژوهشی در آمریکا، شباهت های فرهنگی با درک علت اشک شوق ارتباط مستقیمی دارد. در این پژوهش، بیش از ۱۳هزار نفر از جوامع مختلف بررسی شدند. در نهایت مشخص شد افرادی که در جوامع غربی یا جوامع مبتنی بر فردگرایی زندگی می کنند، بیش از سایرین اشک شوق نوع اول و سوم را تجربه می کنند. اشک شوق کسانی که در جوامعی با فرهنگ گروهی زندگی می کنند هم از نوع دوم است. بر اساس این پژوهش، زنان بیش از مردان اشک از سر شوق می ریزند.
گول خوردن مغز هنگام ریختن اشک شوق
دانشمندان معتقدند که ممکن است گریه از سر شوق سبب اختلال در تشخیص احساسات شود. در حقیقت هنگام تجربه احساسات مختلف، منطقه ای به نام آمیگدال یا بادامک در مغز شما آن احساسات را ثبت می کند. سپس به غده هیپوتالاموس پیام هایی می فرستد. هیپوتالاموس هم با پیام دادن به دستگاه عصبی به شما کمک می کند که احساسات خود را مهار کنید. البته هنگام تجربه احساسات قوی قضیه کمی فرق می کند. در این شرایط، هیپوتالاموس به دستگاه عصبی نمی گوید که دقیقا چه احساسی دارید، چون خودش هم این را نمی داند و فقط می داند این احساسات چنان شدیدند که ممکن است نتوانید آنها را مهار کنید.
یکی از عملکردهای بسیار مهم دستگاه عصبی هم این است که با استرس مقابله کند. زمانی که با تهدیدی روبه رو می شوید، دستگاه عصبی سمپاتیک شما را برای مبارزه آماده می کند. پس از رفع تهدید هم دستگاه عصبی پاراسمپاتیک به شما کمک می کند که آرام شوید.وقتی هیپوتالاموس به دستگاه عصبی شما می گوید که در احساسات غرق شده اید، این دستگاه می داند که باید خود را تقویت کند. در این شرایط آسان ترین راه چیست؟ بله، اشک ریختن. اشک شوق در چنین موقعیتی به شما کمک می کند که احساس شادی خود را ابراز کنید و از شر آن خلاص شوید. به همین سادگی!
گریه کردن به هر دلیلی برای سلامتی مفید است. شما با گریه خودتان را تسکین می دهید و حالتان بهتر می شود. بنابراین دفعه بعد که پس از شنیدن خبری خوب احساس کردید اشک هایتان در حال سرازیرشدن هستند، مقاومت نکنید! اجازه بدهید این اشک ها جاری شوند و جسم و روح شما را جلا دهند.
داشتن همسر خوب چه فوایدی دارد؟
