خواستگاری یکی از رسوم ایرانیان می باشد که از دیرباز تا به امروز زنده مانده است. خواستگاری با حضور خانواده های طرفین در پروسه ازدواج، جایگاه و اهمیت خانواده در فرهنگ ایرانی را نشان می دهد. ایرانیان به این موضوع معتقد بوده اند که حضور خانواده در فرآیند خواستگاری و ازدواج، پایداری بیشتری به وصلت می بخشد. البته این رسم در فرهنگ های دیگر نیز وجود دارد و نمی توان آن را منحصر به ایرانیان دانست. اگر در رابطه با خواستگاری و آداب آن سؤالاتی در ذهن خود دارید با ما همراه باشید. در ادامه ی بحث به مراحل عمده و اصلی مراسم خواستگاری می پردازیم.
مراسم خواستگاری نوعی جلسه معارفه است. که خانواده پسر و دختر در رابطه با خود، فرهنگ، شخصیت و خواسته هایشان در آن به گفتگو می پردازند. سپس پسر و دختر در رابطه با شرایط و خواسته هایشان با یکدیگر گفتگو می کنند. این مراسم و آشنایی با آداب خواستگاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردرار است. زیرا در طول مراسم هر دو خانواده تا حدودی به این نتیجه خواهند رسید که آیا این ازدواج مناسب است یا خیر؟در این مراسم معمولا در رابطه با ویژگی های خانوادگی پسر، شرایط مالی و سلامتی او، میزان وفاداری و همراهی دختر، اخلاقیات هر دو و خانواده ها، تضمین پسر برای خوشبخت نمودن دختر و ... صحبت می شود. از آنجایی که افراد مختلفی در این مراسم حضور دارند، هر کسی از جوانب مختلف مراسم را ارزیابی نموده و سوالات خواستگاری متفاوتی طرح می شود. این موضوع می تواند به شناخت بهتر خانواده ها نسبت به یکدیگر کمک نماید.
فواید شناخت در خواستگاری جمعی
وقتی که فرد با همه افراد خانواده اش به خواستگاری می رود به یک شناخت جمعی دست می یابد زیرا افراد زیادی در این جمع فرد را از جوانب گوناگون می سنجند و هرکس از زاویه خاصی به او می نگرد. بنابراین، شناخت دقیق تری صورت می گیرد زیرا هدف همه حاضران شناخت طرف مقابل است.
در انتخاب جمعی، هنگامی که افراد با تجربه فرد مورد نظر را تایید می کنند زندگی استحکام بیشتری پیدا می کند تا زمانی که فرد خودش به تنهایی دست به انتخاب همسر می زند. هنگامی که شخص از جانب بزرگترها انتخاب می شود و آن ها بر خوب بودن اوصحّه می گذارند دختر یا پسر از آرامش روانی برخوردار می شود و زندگی خود را با آرامش بیشتری می سازد.اما هنگامی که خود دختر و پسر به تنهایی دست به انتخاب همسر آینده می زنند ، مدام نگران این هستند که مبادا طرف مقابل از شایستگی های لازم برخوردار نباشد و آرامش روانی خویش را از دست می دهند.
یکی از دیگر از فواید شناخت جمعی سبب کاهش تردید در انتخاب می شود زیرا در آن نه تنها خودتان به شناخت کافی از همسر آینده تان می رسید بلکه شناخت دیگران نیز از تردیدهایتان می کاهد و موجب می شود به انتخاب صحیح برسید.در شناخت فردی برخلاف شناخت جمعی فرد دچار تردید می شود و نگران است که مبادا به میزان کافی از شناخت نرسیده باشد. شناخت جمعی موجب می شد فرد در ازدواج تاخیر نکند و از درگیری های فکری او می کاهد و سبب می شود او کمتر دچار کشش های درونی شود.
مراسم خواستگاری چند جلسه است؟
آداب جلسه اول خواستگاری می تواند در فرهنگ های مختلف بسیار متفاوت برگزار شود. در برخی از فرهنگ ها در جلسه اول فقط خانم های خانواده پسر با خانم های خانواده دختر قرار می گذارند که معمولا در خواستگاری مذهبی اینگونه است. در برخی از خواستگاری ها تعداد زیادی از اعضای خانواده پسر و دختر در با یکدیگر دیدار می کنند درحالی که برخی ترجیح می دهند جلسه خواستگاری خلوت باشد و فقط اعضای اصلی هر خانواده و بزرگان را شامل شود.
تعیین زمان خواستگاری
اولین مرحله خواستگاری، صحبت خانواده ها در رابطه با طرفین و تعیین زمان خواستگاری است. در رابطه با نحوه ی تعیین زمان خواستگاری شکل خاصی وجود ندارد. این مرحله می تواند به صورت حضوری و یا غیر حضوری صورت بگیرد. اگر بدون هماهنگی به خواستگاری بروید، بسته به میزان تشریفاتی که خانواده عروس برای این مراسم قائل هستند ممکن است مدت زیادی معطل شوید. این گونه موارد ممکن است منجر به سوءتفاهم شود که البته در صورت درک بالای طرفین چنین اتفاقی نمی افتد.
دیدار خانواده ها با یکدیگر در خواستگاری
پس از تعیین زمان خواستگاری خانواده ها در موعد مقرر با یکدیگر دیدار می کنند. این دیدار ها بسته به تفکر خانواده ها می تواند شلوغ باشد و بخش قابل توجهی از اقوام را شامل شود و یا ممکن است فقط خود اعضای اصلی خانواده و بزرگان را شامل شود. هر یک از این شیوه ها فواید خود را دارد؛ به عنوان مثال در خواستگاری های شلوغ شناخت کامل تری نسبت به طرفین صورت می گیرد. از جهتی فرآیند شناخت و آشنایی در خواستگاری هایی که شلوغ نیستند راحت تر و بهتر انجام می شود. اما نکته ی اصلی این است که در خواستگاری دختر و پسر فرصت مناسب تری برای مشورت صحیح با نزدیکان خود پیدا می کنند. در این ملاقات ممکن است راجع به مسائل مهمی چون مدت زمان نامزدی تا عقد صحبت به میان آید.
چرا خواستگاری پسر از دختر؟
در جامعه ما پسرها به خواستگاری خانم ها می روند و این امر یک عرف محسوب می شود . خواستگاری مرد به دلیل بالا بودن زیرا مرد خواهان است و زن خوانده؛ مرد طالب است و زن مطلوب؛ فطرت مرد طلب و نیاز است و فطرت زن جلوه وناز.دختران مانند گوهری هستند که در موزه می مانند تا طالبانشان به دیدارشان آیند . برای مرد تحمل پذیر است که هنگامی که از خانمی خواستگاری می کند ، آن خانم بهانه بیاورد، نازکند، شرط بگذارد و نهایتاً جواب منفی بدهد. اما اگر زنی از مردی خواستگاری کند و جواب منفی بشندو برای او قابل تحمل نیست بنابراین خلاف فطرت، احترام و شخصیت زن است که به خواستگاری مرد برود. خواستگاری از جنس ماده درمیان انسان ها فطری است به این معنا که جذب شدن آدم ها ازعواطف عالی انسانی سرچشمه می گیرد و نه تمایلات جنسی.
تعیین شرایط ازدواج در خواستگاری
برای به رسمیت شناخته شدن ازدواجتان از طرف قانون یک سری شرایط قانونی را باید رعایت کنید. تعیین این شرایط در مراسم خواستگاری صورت می گیرد. به عنوان مثال تعیین مهریه یکی از این شرایط است. در این مراسم موضوعاتی از قبیل مهریه و میزان آن تعیین می شود. برخی شرایط دیگر نیز هستند که قانون به آن ها اشاره نکرده است اما منشاء توافق طرفین قرار می گیرند و از آداب خواستگاری است. به عنوان مثال موضوعاتی مانند محل زندگی، بحث اشتغال طرفین و... خانواده ها را به سمت توافق نهایی می کشانند. تمام این موضوعات و شرایط در مراسم خواستگاری مورد بررسی و توافق قرار می گیرند. بخش دیگر این مرحله صحبت های دختر و پسر یا زن و مرد با یکدیگر است. این صحبت ها نیز بخش مهمی از شناخت و آگاهی نسبت به شخصیت یکدیگر را به طرفین اعطا می کند.
پوشش مناسب خواستگاری
لباس هر کس نشان دهنده شخصیت اوست بنابراین خانواده ها و دختر و پسر در مراسم خواستگاری باید پوششی را انتخاب کنند که از لحاظ رنگ و مدل، ارزشهای دینی و جامعه مناسب باشند و چشم و هم چشمی را در پوشش خود کنار بگذارند.برخی به اشتباه می پندارند لباس روز خواستگاری باید لباس روزانه باشد اما برخی دیگر استفاده از لباسهای مجلسی شیک با آرایش های تندرا مناسب می دانند . اما باید بدانید هیچ یک از این لباس ها مناسب مراسم خواستگاری نیست و بهتر است در این جلسه خانواده ها و دو جوان لباس متناسب پوشند زیرا نادیده گرفتن این اصل از سوی دختر و پسر صدمات جبران ناپذیری را برای آنان به همراه دارد.
آراستگی در خواستگاری
آراستگی و مرتب کردن سر و صورت، لباس و ... تا اندازهای مناسب است که عیب را نپوشاند که این نشان دهنده رشد اجتماعی افراد می باشد اما اگر آرایش به قصد پنهان کردن عیب خود باشد، نشان دهنده عدم صداقت است و موجب بر هم خوردن نامزدی و یا جدایی طرفین در زندگی مشترک می شود. بهتر است اگر دختر یا پسر عیبی دارند از هم نپوشانند تا در آینده با مشکل روبرو نشوند.
آداب گل و شیرینی خواستگاری
خانواده پسر در همان اولین جلسه خواستگاری لازم است گل و شیرینی تهیه کنند زیرا اگر خانواده عروس انتظار آوردن گل را داشته باشند این امر را نشانه بی احترامی به خود می دانند و اینکه اگر در جلسه اول خواستگاری گل آورده شود اثر روانی خوبی بر روی خانواده دختر خواهد داشت.همچنین تهیه گل و شیرینی برای خواستگاری نمایانگر حسن سلیقه، مهر و محبت داماد و نیز توجه ویژه خانواده داماد به عروس و خانواده است بنابراین باید به زیبایی آن بیشتر اهمیت داد تا قیمت آن . تهیه گل و شیرینی برای خواستگاری کمی مشکل است زیرا سلیقه افراد متفاوت است و برخی گل گلایل، داوودی یا شببو را برای مراسم خواsتگاری نمی پسندند و رنگ زرد گل را نشانۀ نفرت می دانند در حالی که رنگ زرد نشاط آور و نماد زندگی است و برخی دیگرتهیه شیرینی های بزرگ را نشانۀ بی سلیقه گی می دانند پس باید در انتخاب گل و شیرینی از افراد با تجربه کمک گرفت.
ورود میهمانان و نحوه برخورد با آنها در خواستگاری
هنگامی که خانواده پسر به خواستگاری خانواده دختر می آیند خانواده دختر باید به استقبال آن ها بروند و آن ها را به داخل خانه راهنمایی کنند و آن ها را در بالای مجلس بنشانند و سپس به تعارفات معمول بپردازند .در فرهنگ برخی از خانواده ها هم استقبال دخترهمراه خانواده اش از خانواده پسر نوعی ادب محسوب می شود در گذشته دختران در خواستگاریشان پس از احوال پرسی مختصری جمع را ترک می کردند و بعد از مدتی با سینی چای یا شربت از مهمانان پذیرایی می کردند اما امروزه دختران همراه با خانواده خود در مراسم خواستگاری می نشیند و فرد دیگری از خانواده پسر پذیرایی می کند. در این مراسم ، یکی از اعضای خانواده پسر که بزرگتر و با تجربه تر است باید صحبت های اصلی خواستگاری را مطرح کند.
نحوه گرفتن گل از پسر در خواستگاری
نحوه گرفتن گل گرفتن از پسر به خانواده فرد بستگی دارد ، برخی از خانواده ها دسته گل را به دختر خانم و برخی به پدر یا مادر میدهند.
رفتار دختر و پسر در مراسم خواستگاری
دختر و پسر در مراسم خواستگاری باید رفتاری مودبانه داشته باشند و مواظب رفتار خود باشند و از زیاد حرف زدن و خنده بی جا و ترش رویی و سکوت مطلق بپرهیزند همچنین احوال پرسی گرم و خودمانی با یکدیگر نداشته باشند زیرا ممکن است دیگران برداشت های نادرست از این رفتار آن ها داشته باشند .
پذیرایی در خواستگاری
در قدیم خواستگاران دختر را موقعی می دیدند و ارزیابی می کردند که با سینی چای وارد مجلس خواستگاری می شد و نحوه پذیرایی کردن او با چای نشان دهنده حسن سلیقه آن ها بود.اما امروزه دیگر این سنت جایی ندارد و دختر از همان بدو ورود مهمانها به استقبال آ ن ها می آید و کار پذیرایی را کسی دیگر انجام می دهد . اما هنوز هم در برخی از خانواده ها دختر خانم سینی چای را می گرداند و این امر گاهی خاطره ساز می شود .پذیرایی در مراسم خواستگاری توسط خانواده عروس نشان دهنده رفتار و فرهنگ آنان است بنابراین باید پذیرایی و در حد اعتدال باشد و به تعارف زیاد یا کم، زمان پذیرایی، آغاز پذیرایی از مهمانان توجه کنیم.
نکات ریز در پذیرایی از خواستگاران
- هنگام آوردن چای برای نشان دادن حسن سلیقه تان یک شاخه گل کنار سینی پذیرایی قرار دهید.
- پذیرایی را از افراد مسن تر خانواده داماد آغاز کنید ، این امر نشان دهنده احترام شما به افراد بزرگتر است.
- دقت کنید نه دسته گل های گران قیمت به پسر بها می دهد و نه پذیرایی های غیرعادی و پرخرج، ارزش دختر را بالا می بردو ممکن است برداشت های خوبی از این رفتارها نشود پس از تشریفات خواستگاری بکاهید.
- خوردن و نوشیدن در مراسم خواستگاری، برای کم کردن اضطراب، استرس و آرام شدن بسیار مفید هستند.
بدرقه خانواده پسر در خواستگاری
هنگام خداحافظی خواستگاران خانواده دختر باید آن ها را تا آستانۀ در ورودی، بدرقه کنند ، این کار نشان دهنده شخصیت و احترام شما به آنهاست.
نقش روانشناس خانواده در آداب خواستگاری و ازدواج
خواستگاری و شروع یک زندگی مشترک در کنار شیرینی هایی که به همراه دارد می تواند تلخی ها و مشکلاتی را نیز به همراه داشته باشد. مخالفت خانواده ها با انجام مراسم خواستگاری یا ازدواج دختر و پسر، علاقه یک طرفه و بی میلی طرف مقابل به ازدواج با شما یا ترس و اضطراب از مطرح کردن درخواست ازدواج ازجمله مشکلاتی است که ممکن است در این دوران برای شما پیش بیاید. گاهی نیز برخی افراد مشکلاتی نظیر تجربه طلاق دارند که نمی دانند این موضوع را چطور با طرف مقابل خود در میان بگذارند.
در چنین شرایطی بهتر است از یک مشاور خانواده کمک بگیرید. مشاورین با توجه به تخصص و تجربه خود می توانند به شما در برطرف کردن این مشکلات کمک کنند. همچنین بهتر است توجه به مشاوره های پیش از ازدواج را نیز جدی بگیرید. این جلسات به شما کمک می کنند تا شناخت مناسب تری از طرف مقابل به دست آورید و همین طور راهکارهایی را برای بالا بردن کیفیت زندگی مشترک بیاموزید. توجه به این جلسات می تواند شما را از بسیاری مشکلاتی که ممکن است در آینده زندگی مشترک با آن ها درگیر شوید دور نگه دارد.
3 سال پیش