احادیثی درباره تسبیحات اربعه
تسبیحات اربعه، چهار ذکری است که در نمازهای روزانه سه یا چهار رکعتی و در برخی اذکار خوانده می شود. این چهار ذکر عبارتند از: « سُبْحانَ اللهِ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ، وَ لا إلهَ إلاّ اللهُ، وَ اللهُ أکْبَرُ» (ترجمه: پاک و منزّه است خداوند، و ستایش مختصّ خداست، و معبودی جز خدا نیست، و خداوند بزرگتر است).تسبیحات اربعه از چهار ذکر سُبْحانَ اللهِ(تسبیح)، الْحَمْدُ لِلهِ(تحمید)، لا إلهَ إلاّ اللهُ(تهلیل)، و اللهُ أکْبَرُ(تکبیر) تشکیل شده است. با این حال به این چهار ذکر تسبیحات اربعه گفته می شود با این که فقط بخش اول تسبیح است و بقیه تحمید و تهلیل و تکبیر.
حکم شرعی ذکر تسبیحات اربعه
در نمازهای روزانه، ذکر تسبیحات اربعه(سُبْحانَ اللهِ والْحَمْدُ لِلهِ و لا إلهَ إلاّ اللهُ و اللهُ أکْبَرُ) در رکعت های سوم و چهارم به جای حمد و سوره خوانده می شود. به فتوای برخی مراجع تقلید، در رکعت سوم و چهارم، تسبیحات اربعه باید سه مرتبه خوانده شود و بعضی دیگر مراجع، خواندنِ یک مرتبه را کافی می دانند. هم چنین هنگامی که وقت نماز تنگ است، نمازگزار باید فقط یک بار این ذکر را بخواند. علاوه بر نمازهای روزانه، ذکر تسبیحات اربعه در نماز جعفر طیار پس از خواندن سوره (سیصد مرتبه)، در نماز مشترک شب های ماه رمضان (هفت مرتبه) و در اعمال ماه جمادی الآخر بعد از اتمام نمازِ مشترک (هفتاد مرتبه) خوانده می شود.
خواص ذکر تسبیحات اربعه
- تسبیحات اربعه موجب نزدیکی به خداوند
- تسبیحات اربعه باز دارندۀ از انواع حوادث ناگوار
- تسبیحات اربعه موجب استجابت دعا
- تسبیحات اربعه متمّم نماز شکسته
- تسبیحات اربعه زير بناي اسلام
احادیثی از امام باقر (ع) درخصوص تسبیحات اربعه
«رسول خدا(ص) از کنار مردى گذر می کرد که در باغش مشغول کاشتن درختى بود، حضرت ایستاد و به او فرمود: آیا درختى به تو معرّفى کنم که ریشه اش استوارتر باشد و زودتر برسد و میوه هاى پاک تر و بادوام تر بدهد؟ عرض کرد: مرا راهنمایى کن اى رسول خدا! فرمود: هر گاه وارد صبح و شام شدى، بگو: سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر، که اگر این را بگویى براى تو در برابر هر یک تسبیح، از هر میوه اى ده درخت در بهشت خواهد بود و این کلام یکى از مصادیق باقیات صالحات است.
آن مرد گفت: اى رسول خدا! من تو را شاهد می گیرم و این باغم را تحویل تو می دهم تا براى مسلمانان صدقه باشد- آنانى که اهل صدقه اند- در این جا خداوند تبارک و تعالى آیاتى از قرآن را نازل فرمود: امّا آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگارى پیش گیرد، و جزاى نیک (الهى) را تصدیق کند، ما او را در مسیر آسانى قرار می دهیم!»
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند به مردی: وقت صبح و شام بگو: سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر که به هر تسبیحی که بگویی ده درخت در بهشت از انواع میوه برای تو است. و این کلمات (باقیات صالحات) است.
احادیثی از امام صادق علیه السلام درخصوص تسبیحات اربعه
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وقت معراج به بهشت وارد شدند، دیدند ملائکه مشغول بنایی می باشند، گاهی می ایستند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: چرا توقف می کنید؟ عرض کردند: تا آنکه مخارج ما برسد. فرمود: مخارج شما چیست؟ عرض کرند: مخارج ما گفتار مؤ من است در دنیا سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر. چون بگوید، مشغول شویم. و چون نگوید، ما متوقف می شویم.
از امام صادق (علیه السلام ) از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم که فرمود: سپری برای آتش جهنم تهیه کنید به گفتن سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر و این روایات را در کتاب وسائل نقل کرده است.
روایتی از امام حسن مجتبی درخصوص تسبیحات اربعه
در کتاب امالی صدوق به سند خود از امام حسن مجتبی صلوات الله علیه نقل کرده در روایات سوالات یهودی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم که عرض کرد یهودی: یا محمد صلی الله علیه و آله و سلم خبر ده مرا از آن کلماتی که اختیار کرد خداوند آنها را برای حضرت ابراهیم (علیه السلام ) وقتی که بنا کرد خانه کعبه را.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: آن کلمات ((سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر)) است. یهودی عرض کرد: تفسیر آن چیست؟ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
خداوند عزوجل دانست که اولاد آدم دروغ می بندند بر خدا، پس فرمود: ((سبحان الله )). یعنی مبرا و منزه می باشم از آنچه می گویند.
و اما ((الحمد لله )) پس خدا دانست که بندگان ادا نمی کنند شکر نعمتهای او را، پس حمد فرمود خودش را قبل از آن که حمد کنند او را. و آن است اول کلام. اگر این کلمه نبود، خدا نعمتی به کسی نمی داد.
و اما ((لا اله الا الله )) پس اقرار به وحدانیت است. قبول نمی کند خدا اعمال را مگر به برکت این کلمه. و آن است کلمه تقوا. سنگین می کند خدا به این کلمه میزان اعمال را در روز قیامت.
و اما ((الله اکبر)) پس این اعلی کلمات است و محبوبترین کلمات است به سوی خداوند. یعنی: نیست چیزی بزرگتر از خدا و افتتاح نمی شود نماز مگر به این کلمه، برای کرامت و بزرگواری این کلمه نزد خدا. و آن است اسم اکرم خدا.
یهودی عرض کرد: راست فرمودی ای محمد صلی الله علیه و آله و سلم. ثواب این کلمات چیست؟ فرمود:
وقتی که بنده گوید: ((سبحان الله )) تسبیح کند با او آن چه دون عرش است و عطا می شود به گوینده آن ده مقابل آنها.
و وقتی که بگوید ((الحمد لله )) خدا انعام می فرماید به او نعمتهای دنیا را در حالی که متصل باشد به نعمتهای آخرت. و این کلمه ای است که اهل بهشت می گویند وقتی که داخل بهشت شوند.
و اما ((لا اله الا الله )) پس بهشت ثواب اوست.
آشنایی با احادیثی درباره عاق والدین
