منظور از بداهه گویی چیست؟
بداهه گویی یعنی چطور صحبت کنیم تا حرف کم نیاوریم و آنجایی که لازم است سریع حرفمان را بزنیم.
شاید برای شما هم پیش آمده باشد در موقعیتی قرار گرفته باشید که نتوانسته اید آن گونه که شایسته است، صحبت کنید؛ کلمات را فراموش کرده اید؛ با سؤالی مواجه شده اید و نمی دانید چه جوابی بدهید، از شما خواسته اند در حیطه کاری خود چنددقیقه ای صحبت کنید اما آمادگی نداشته اید؛ نظرتان را پرسیده اند اما نمی دانید بهتر است چگونه جواب بدهید؛ در مذاکرات به شما حمله شده است اما جوابی به ذهنتان نمی رسد و موارد بی شمار دیگری که قطعاً برای هرکدام از ما رخ داده اند.
سخنرانی بداهه به ما یک قدرت عجیب وغریب می دهد. آن قدرت هم این است که وقتی همه سکوت می کنند، ما می درخشیم.
بداهه گویی کجا به کارتان خواهد آمد؟
حتما در شرایطی گیر کرده اید که لازم بوده در همان لحظه صحبت کنید، یا جوابی ارائه دهید. این موقعیت، شرایط ترسناکی را برای همه به وجود می آورد که بسیاری از آدم ها ترجیح می دهند از آن فرار کنند. ما به شما می گوییم با این شرایط روبرو شوید و مهارت آن را بدست آورید.
زمانی که بتوانید تحت فشار و شرایط دشوار، با تسلط کامل بر خودتان و محیط اطراف، سخن بگویید یعنی توانایی بداهه گویی در شما در حد مطلوبی است. این ویژگی می تواند برای هر کسی چاره ساز و مفید باشد. با یادگیری مهارت بداهه گویی می توانید با فصاحت کلام و اعتماد به نفس بالا، منظور خود را به صورت خلاصه و مفید به دیگران القا کنید.
برای آماده شدن وقت بگذارید
مهم نیست چقدر وقت داشته باشید؛ خیلی مهم است که کمی فکر کنید تا ببینید مخاطبان تان از شما انتظار دارند در مورد چه موضوعی حرف بزنید؟
اگر در جلسه ای کسی از شما خواست صحبت کنید، اول به شنونده هایتان بیندیشید. چرا اینجا جمع شده اند؟ به یادگیری چه چیزهایی نیاز دارند؟ چرا از شما خواسته شده تا حرف بزنید؟ چه کار ارزشمندی در این موقعیت می توانید انجام بدهید؟
اگر وقت کافی دارید، خلاصه ي اولیه ای از رئوس مطالب آماده کنید. برای این کار می توانید از تکنیک PREP استفاده کنید. این کلمه از حروف اول چهار کلمه تشکیل شده که چهار مرحله ی زیر را نشان می دهد:
- نکته (Point) – حرف اصلی تان را واضح و مشخص در مقدمه بگویید.
- استدلال (Reason) – دلیل تان برای این نکته ی اصلی چیست؟ عقاید خودتان، پژوهش ها، آمارها و هر داده ی دیگری که به اعتبار مطلب اضافه کند را ذکر کنید.
- مثال (Example) – در اثبات حرف تان مثالی بیاورید.
- نکته (Point) – نکته ی اصلی را یک بار دیگر بیان کنید. سعی کنید نتیجه را به مقدمه ربط بدهید.
اگر ترجیح می دهید به جای PREP، یک کلمه ی فارسی به یاد بسپارید، می توانید حروف اول مراحل بالا را ترکیب کرده و از کلمه اختصاری «نامن» استفاده کنید.
سعی کنید همیشه برای بداهه حرف زدن آماده باشید. همیشه یک کاغذ و قلم کنارتان باشد تا بتوانید یادداشت بردارید و برای حرف هایتان یک برنامه ریزی سریع بکنید. هنگام حرف زدن هم تکنیک PREP را به خاطر داشته باشید تا حرف های اصلی که می خواهید بزنید یادتان بماند.
برای بداهه گویی به نکات زیر توجه داشته باشید:
- با گوش دادن موسیقی تمرکز کنید
- بر مطالب مسلط باشید
- مقصود اصلی خود را از سخنرانی فراموش نکنید
- خودباوری داشته باشید
- صادقانه صحبت کنید
- میان صحبت مکث کنید
- از تمرین کردن غافل نشوید
آیا سخنران های حرفه ای هم از بداهه گویی استفاده می کنند؟
حتی اگر سخنران حرفه ای و کار کشته ای نیز باشید و تجربه شما در زمینه ی سخنرانی مثال زدنی باشد، باز هم مشابه سایر انسان ها با چالش هایی در شروع سخنرانی، حین سخنرانی و حتی بعد از آن روبه رو خواهید شد که اثرات منفی دیگری نظیر کاهش اعتماد به نفس افراد را به دنبال خواهد داشت.
مثلا وقتی که روی صحنه حاضر شوید و صدای تان بی اراده بلرزد، یا این که تپش قلب پیدا کنید و حتی نتوانید با دست میکروفون را کنترل کنید. برخی هم به خاطر استرسی که دارند کلا از تصمیم خود صرف نظر می کنند و سخنرانی را برای همیشه کنار می گذارند. با هر یک از این چالش ها که روبه رو شوید، یک چالش بزرگتر پیش رو دارید و آن فراموشی مطالب یا مشوش شدن ذهن است که نظم نکات را در مغز شما به هم می ریزد. به همین دلیل در فن بیان و آموزش سخنرانی همواره بر مهارت بداهه پردازی یا مهارت بداهه گویی تأکید می شود.
یک ذهن آرام برای تبدیل شدن به یک بداهه گوی حرفه ای
تا به حال به این نکته توجه کردید؟ افرادی که به خوبی صحبت میکنند ، معمولا افرادی هستند که آرامش خاصی در وجود آن ها موج میزند..
علت واضح هست . چون این افراد ذهن آرامی دارند. کسی که در هر لحظه هزاران مشغله ذهنی داره و پراز اضطراب و نگرانی هست ، قطعا نمی تواندبه خوبی و با تمرکز بالا در جمع صحبت کند و مدام سررشته کلام از دستش خارج می شود.
برای اینکه بتوانید کمی از دست دغدغه های ذهنی رهایی پیدا کنید و آرامش بیشتری داشته باشید ، یکی از بهترین روش ها گوش دادن به موسیقی های آرامش بخش هست .سعی کنید هر روز این نکته رو جزو برنامه روزانه خودتون قرار بدید تا کمی از فشار عصبی ناشی از مشکلات روزمره کاسته بشود.
دامنه ی لغات و اطلاعات عمومی خود را گسترش دهید
چطور ممکن است اطلاعات عمومی کمی داشته باشید و انتظار داشته باشید، بتوانید بداهه گویی کنید؟
اگر می خواهید در لحظه و بدون برنامه ریزی قبلی سخن بگویید، لازم است دانش و اطلاعات در زمینه های مختلف داشته باشید. کتاب و مجلات معتبر را بخوانید و دایره لغات خود را افزایش بدهید. سعی کنید اطلاعات عمومی معتبر را، در ذهن خود ثبت کنید. این اطلاعات حتما به کارتان خواهد آمد.
یک تمرین مفید بداهه گویی
در مورد چیزی فقط حرف بزن!
یک تمرین خوب برای اینکه حرف بزنید حتی به صورت بی ربط و غیرضروری!
در این تمرین باحال، باید یک شی را انتخاب کنید، سپس 3 دقیقه بی وقفه (و حتی چرت و پرت!) در مورد آن حرف بزنید. مثلاً یک لیوان را جلوی خودتان بگذارید و سپس 3 دقیقه به صورت بی وقفه (تاکید می کنم بی وقفه) در موردش حرف بزنید. ممکن است اوایل چیزی به ذهنتان نرسد، اما به شما قول می دهم با انجام پیوسته این تمرین دستکم به مدت یک ماه، مهارت بداهه گویی تان حسابی بهبود خواهد یافت.
مثلاً یک کارت بانکی را جلوی خود بگذارید و شروع کنید 3 دقیقه هرچه در مورد کارت بانکی به ذهنتان رسید بگویید. یا هر شی دیگری که دم دست است!
به این ترتیب یاد می گیرید که در هر موقعیتی و در مورد هرچیزی بی وقفه صحبت کنید. ذهنتان یاد می گیرد که در موقعیت های ناگهانی، مشغول پردازش اطلاعات راجع به چیزی شود که می خواهید در موردش حرف بزنید. انجامش دهید و نتیجه اش را ببینید!
ایجاد ارتباط بین موضوعات برای تقویت بداهه گویی
سعی کنید تفاوت میان اشیاء مشابه یا موضوعات مشابه را پیدا کنید و درباره آنها چند خطی برای خودتان و با صدای بلند سخنرانی کنید. به عنوان مثال تفاوت های بین دستمال کاغذی و پارچه ای .
این تمرین به شما کمک میکند تا درک بهتری از مسائل پیرامون خود داشته باشید و با دید بازتری نسبت به موضوعات مختلف سخن بگویید.
با انجام همین تمرینات ساده میتونید تا حد زیادی مهارت بداهه گویی رو در وجود خودتون تقویت کنید .
فراموش نکنید برای بداهه گویی نیاز نیست دنبال موضوعات خیلی عجیب و پیچیده باشید، هر چیزی که در اطراف خودتون مشاهده میکنید،تمام چیزهایی که به آنها علاقه دارید و حتی مسائل اجتماعی میتونند موضوعات خوبی برای شروع یک بحث باشند.
آشنایی با فن بیان و راه های تقویت آن
