چشم زخم چیست؟
چِشْم ْزَخْم آسیبی است که گمان می رود از اثر نگریستن برخی افراد، بر انسان ها یا موجودات دیگر وارد می شود. در قرآن به این کلمه تصریح نشده، اما بیشتر مفسران بر این باورند که آیه و ان یکاد درباره چشم زخم نازل شده است. در روایات، به واقعیت داشتن آن تصریح و راه هایی برای در امان ماندن از آن توصیه شده که خواندن معوذتین، سوره حمد، آیه الکرسی و آیه «و إن یکاد» از آن جمله است.
باور به چشم زخم در فرهنگ عامیانه نیز رایج است. ایرانیان شکستن تخم مرغ، دود کردن اسپند، آویزکردن زیورآلاتی که مشتمل بر حرز، تعویذ و چهار قل است و نیز مهره های خاصی را برای دفع آن مؤثر می دانند.
چشم زخم در قرآن
در آیات قرآن نیز به امکان و حقانیت چشم زخم اشاره شده است وچشم زخم امری پذیرفته شده در بینش و نگرش قرآنی است . آیه هایی از قرآن که ثابت می کند چشم زخم واقعیت دارد عبارتند از :
آیه ۶۷ سوره یوسف
در این آیه آمده است که حضرت یعقوب (علیه السلام) برای در امان ماندن از چشم زخم مردم مصر به فرزندان خود که افرادی زیبا و تنومند و جوان بودند ،فرمان داد هنگام ورود به مصر از یک دروازه شهر وارد آن نشوند و از دروازه های متعدد وارد شوند تا به چشم نیایند.
آیه ۵۲ سوره قلم نیز در رابطه با چشم زخم به پیامبر نازل شده است :
وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ:
و آنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند، و می گفتند:«او واقعاً دیوانه ای است.»
چشم زخم در روایات
بر پایه روایاتی که در منابع حدیثی فریقین نقل شده، چشم زخم واقعیت دارد. در یکی از این احادیث گفته شده اگر چیزی می توانست بر قضا و قدر سبقت گیرد، چشم زخم بود. در روایاتی که از امامان شیعه رسیده نیز به واقعیت داشتن آن تصریح و راه های برای در امان ماندن از آن توصیه شده است.
چشم زخم از نظر علمی
خواجه نصیرالدین طوسی در شرح اشارات گفته که ابن سینا چشم زخم را از امور ظنی می دانسته؛ اما ملاصدرا معتقد است که برخی نفوس در قوه وهمیه به حدی می رسند که می توانند در مواد خارجی تأثیر بگذارند و چشم زخم نیز به همین مقوله تعلق دارد.برخی از دانشمندان نیز معتقدند در چشم نیرویی مغناطیسی نهفته است که با تمرین می توان آن را پرورش داد.
آشنایی با راه های در امان ماندن از چشم زخم
برای در امان ماندن از چشم زخم نباید به کارهای خرافی روی آورید بلکه می توانید به فرمایشات دینی بسنده کنید .
راهکار پیشنهادی پیشوایان دینی برای در امان ماندن از چشم زخم
اگر می خواهید از چشم زخم در امان باشید ، کف دستتان را مقابل صورت خود قرار دهید و سوره حمد و قل هو الله احد و معوذتین را قرائت کنید و سپس دو کف را به صورتتان بکشید تا خدا شما را از گزند حفظ کند.
زمانی که احساس کردید در معرض چشم زخم دیگران هستید یا خودتان نگاهی می کنید که ممکن است چشم زخمی برای دیگری در آن باشد، ۳ بار بگویید:ماشاء الله لا قوه الا بالله العلی العظیم تا اثر آن دفع شود.
اگر چیز زیبایی دیدید که ممکن است چشم شما بر آن اثر کند بگویید :آمنت بالله و صلی الله علی محمد و آله
برای رفع چشم زخم آیه و ان یکاد الذین را بخوانید.
برای در امان ماندن از چشم زخم صدقه دادن و تکرار معوذتین و تکرار لاحول و لا قوۀ الا بالله مفید است .
برای در امان ماندن از چشم زخم هنگام اذان با صدای بلند اذان بگوید.
برای اینکه از چشم زخم در امان بمانید می توانید پس از نماز صبح ۵۰ آیه از قرآن را با صوت جهر و آشکار تلاوت نمایید.
خواندن دو سوره ی معوّذتین (فلق و ناس) شما را از چشم زخم دور نگه می دارد .
خواندن ۴ قل پیش از خواب سبب در امان ماندن از چشم زخم می شود.
برای اینکه از چشم زخم در امان باشید ، همراه خود قرآن داشته باشید.
خواندن زیاد آیه الکرسیو نصب آن در خانه موجب دور شدن چشم بد از شما می شود.
انگشتر ۷جلال و عقیق یمنی اصل نیز برای حفاظت از چشم زخم خوب است.
همراه داشتن حرز امام جواد علیه السلام در انگشتری برای رفع چشم زخم مفید است.
خواندن سوره یس و حمل نوشته این سوره شما را از شر جن و چشم زخم در امان نگه می دارد .
باورهای عامیانه درباره چشم زخم
در فرهنگ های مختلف شیوه های متفاوتی برای دفع چشم زخم مطرح است در برخی از مناطق آسیایی، پندار عمومی بر این است که دودکردن اسپند و شکستن تخم مرغ، برای دفع چشم زخم مؤثر است. ایرانیان معمولاً در مجالس شادی برای دفع چشم زخم دانه های اسپند را بو داده و دود آن در محل رفت و آمد حاضران پخش می کنند. اما در منابع دینی، چیزی بر تأیید این اعمال یافت نمی شود، از این رو برخی این موارد را برای رفع چشم زخم بی اثر دانسته اند.
در ایران مردم قاب هایی که در آنها آیه و ان یکاد، آیة الکرسی و چهارقل نوشته شده را برای دفع چشم زخم در منزل یا کتیبه کاشی کاری شده آنها را در سردر منازل یا دیگر املاک نصب می کنند. گردن آویزها و زیورآلات زینتی مشتمل بر آیات وان یکاد، آیة الکرسی، چهارقل و دعای شرف الشمس در دسترس عموم قرار دارد که معمولاً آنها را با انگیزه در امان ماندن از اثرات چشم شوری به گردن کودکان یا در جای دیگر آویزان می کنند.
برخی از مردم نیز اشیاء قیمتی و نفیس خود را از کسانی که گمان می کنند چشمان شور دارند، پنهان می دارند. همچنین در ادبیات عامیانه، عبارت هایی مانند «بر چشم بد لعنت» و «الهی چشم حسود کور بشه» رایج است.
همچنین از مهره های آبی رنگی به عنوان دستبند، گردنبند یا آویز برای دفع چشم زخم استفاده می شود (سنگ چشم نظر)، که بر اساس استفتائات برخی از مراجع تقلید، مانند حسین نوری همدانی مستند شرعی ندارند.
دعاهای کوتاه و بسیار اثربخش در دفع بلا
