آشنایی با کیمونو لباس‌ سنتی ژاپنی

کیمونو یکی از شناخته شده ترین نوع پوشاک و در واقع سنتی ترین لباس رسمی مردم ژاپن است. این لباس پیشینه ی بسیار طولانی داشته.کیمونو، جامه ای سرتاسری دارای آستین های بلند و گشاداست و تا ساق پا را می پوشاند. امروزه، بیشتر زنان کیمونو می پوشند؛ آن هم در موقعیت های اجتماعی خاص.

هنوز نیز عده ای از زنان و حتی مردان مسن از کیمونو به عنوان لباس روزانه خود استفاده می کنند، اما استفاده اصلی کیمونو در مراسم چای ژاپنی و عروسی است.

کیمونو، جامه ای سرتاسری دارای آستین های بلند و گشاداست و تا ساق پا را می پوشاند. امروزه، بیشتر زنان کیمونو می پوشند؛ آن هم در موقعیت های اجتماعی خاص. هنوز نیز عده ای از زنان و حتی مردان مسن از کیمونو به عنوان لباس روزانه خود استفاده می کنند، اما استفاده اصلی کیمونو در مراسم چای ژاپنی و عروسی است.

طبق اطلاعات بدست آمده از نقاشی ها و منابع مکتوب، لباس دربار ژاپن در زمان باستان کاملا مشابه لباس دربار چین بوده است. کیمونو از فرهنگ چین در سده ۵ (میلادی) نشات می گیرد و از دوران موروماچی در ژاپن شایع شد.

در دوره ی سلسله ی کوفان که یک امپراطوری چینی بوده، به دلیل مهاجرت زیاد از چین به ژاپن و سپس جنگ های شدید دو کشور با یکدیگر، فرهنگ این دو با یکدیگر ادغام شد. اصالت کیمونو از لباسی به اسم هانفو که به افتخار خاندان وو wu نامگذاری شده بود، برداشته شده است.

سیر تکامل کیمونو

در ابتدا این لباس هر روزه مورد استفاده بود و پوشیدن لباسی جز آن معمول نبود. این روند را می توان در سال های ۷۹۰ میلادی تا ۱۲۰۰ به وضوح دید که دوره ی گسترش و محبوبیت این پوشش در ژاپن است. البته در این دوران کیمونو با یک پیشبند کوتاه بر روی کمر پوشیده می شد. در سال ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی این لباس به عنوان زیر پوش و با یک دامن جداگانه برای زنان و مردان دوخته می شد.

در نهایت در سال ۱۶۰۰ میلادی کیمونو به شکلی که امروزه دیده می شود، طراحی و دوخته شد و کمربند پهن، صندل های چوبی، طرح بندی و طیف رنگ های مختلف در آن استفاده شد. در دوران امپراطوری میجی در سال ۱۸۵۰ میلادی بود که استفاده از لباس های غربی برای ارگان دولتی و مدارس به عنوان یک فرم واحد اجباری شد. امروزه کیمونو تنها در مراسم های مهم مانند عروسی یا جشن های چای خوری استفاده می شود و تنها افراد سنتی یا کشتی گیران سوما این لباس را همیشه به تن دارند.

پوششی که فرهنگ شد

استفاده کیمونو از دو بخش ki به معنی پوشیدن و mono به معنی شئ تشکیل شده و در واقع تعبیری از لباس است. این لباس معمولا حالت حرف T داشته و به صورت یکپارچه تمام بدن را می پوشاند. هرچند که این پوشاک دارای مدل های متفاوت است اما یک کیمونوی خوب و اصولی باید از پایین تا مچ پا و در ناحیه ی دست تا مچ را بپوشاند. نکته ی جالب از سنت های پوشیدن این لباس این است که همیشه سمت چپ لباس باید بر روی سمت راست قرار گیرد و تنها در مراسم خاکسپاری می توان متوفی را در تضاد با این حالت پوشانید.

برش، رنگ، جنس و طرح و تزئينات كيمونو به عواملي چند بستگي دارد:

• جنسيت، سن و سال
• مجرد يا متأهل بودن فرد مصرف كننده
• فصل سال
• مناسبت پوشيدن كيمونو

گونه دیگر کیمونو یوکاتا نامیده می شود که در فصل تابستان توسط مردان و زنان پوشیده می شود. با توجه به اقتضاء زمان همراه این کیمونو از صندل چوبی استفاده می شود همراه با یک کمربند چرمی یا پارچه ای. یوکاتا معمولاً از کتان بسیار سبک ساخته می شود و رنگ آن معمولاً از ترکیب رنگ های بسیار روشن می باشد و بیشتر زمان فستیوال تابستانی همانند بن ادوری استفاده می گردد.

کیمونو لباس خاصی بوده و برای دوخت آن باید استانداردهای خاصی رعایت شود. یکی از ویژگی های خاص کیمونو تخته ی پارچه ی بکار رفته در آن به اسم تن tan است. این تخته پارچه باید در ابعاد ۳۶ سانتی متر عرض و ۱۱.۵ متر طول باشد. جالب توجه است که پارچه ی کیمونو فقط دوخته شده و به هیچ عنوان برش نمی خورد. همین قاعده باعث شده که به راحتی بتوان کیمونوی قدیمی را برای شخصی با سایز متفاوت آماده کرد. این امر، رواج معاملات کیمونوی دست دو را در پی داشته است.

انواع کیمونو

کیمونو دارای اقسام بسیاری است که هرکدام مخصوص شرایط خاص و بیانگر اطلاعاتی در مورد مصرف کننده ی آن است. به طور کلی کیمونو را می توان از دو نظر تقسیم بندی کرد. از نظر نوع دوخت و جنسیت. از منظر دوخت و جنس، لباس کیمونو به دو نوع گوفاکا gofuku و فوتومونو futomono تقسیم می شود. گوفاکا از جنس ابریشم بوده و می توان آن را یک پوشش اشرافی دانست. در مقابل فوتومونو از الیاف طبیعی مانند پشم یا کتان تولید شده و گاهی می توان دوخت ماشینی این لباس را نیز یافت. در غیر این صورت باید گفت که تمامی کیمونوها با دست دوخته می شوند.

مبنای دیگر تقسیم بندی، جنسیت مصرف کننده است. در حالی که کیمونوهای مردانه بسیار ساده بوده، کیمونوی زنانه دارای مدل های بسیاری است. کیمونوی مردانه با رنگ های تیره به دو مدل پنج گل میخ و سه گل میخ تقسیم می شود. مدل پنج گل میخ رسمی تر بوده و طرح های آن معمولا بر روی سینه، شانه ها و پشت لباس حک می شود.

از مدل های زنانه ی این لباس می توان به فیوریسود furisode، هامونگی hömongi، ایروموجی iromoji، کومون komon، موکوفو mokufu و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. نکته ی مهم در این مدل ها تفاوت آنها با یکدیگر است. به عنوان مثال فیوریسود که آستین های بسیار بلندی دارد که معمولا تا زمین می رسد، پوشش مخصوص زنان مجرد است. ایروموجی لباسی تک رنگ بوده که هیچ نقشی بر آن نیست و معمولا از رنگ های شاد در آن استفاده می شود. کومون از تکرار یک طرح کوچک در تمام لباس و مدل ادوکومون از تکرار نقاط سفید در پس زمینه ی سیاه تشکیل شده است. مدل ادوکومون مخصوص سامورایی ها بوده و بعدا وارد مدل های زنانه شده است.

قیمت

کیمونو نیز مانند لباس های سنتی دیگر یک پوشش لوکس به حساب می آید. با در نظر گرفتن این موضوع که کیمونو اکثرا با دست دوخته می شود و از پارچه های ابریشمی یا الیاف طبیعی با کیفیت بالا دوخته می شود، می توان آن را لباس گرانی دانست.

آشنایی با فلسفه سیزده بدر