آیا بانوان با لباس مناسب می توانند در ملأ عام دوچرخه سواری کنند؟
پاسخ اجمالی
دوچرخه سواری برای دختران و بانوان جوان در مجامع عمومی و در منظر نامحرم، اگر عرفاً موجب جلب نظر شده و منافی با عفت آنان ارزیابی شود، جایز نیست. البته دوچرخه سواری در محیط های مخصوص بانوان اشکال ندارد.
دوچرخه سواری بانوان از دید مراجع
اگرچه برنامه ریزی و اجرای طرح هایی به منظور استفاده کمتر مردم از وسایل نقلیه شخصی، اقبال به پیاده روی و دوچرخه سواری، کاهش ترافیک و آلودگی هوا در شهر های بزرگ منشاء اثرات قابل توجه در بهبود وضعیت هوا و محیط زیست و مصرف بهینه منابع انرژی است، اما غافل شدن از ابعاد فرهنگی این گونه طرح ها می تواند خسارات جبران ناپذیری به فرهنگ عمومی وارد کند.
در این بین، دوچرخه سواری بانوان در خیابان ها و انظار عمومی یکی از آن مسائلی است که از طرفی رواج آن متاثر از اجرای طرح های کاهش ترافیک است و از طرفی دارای ابعاد و پیامدهای فرهنگی در اجتماع است؛ چرا که مسئله دوچرخه سواری بانوان در معابر عمومی جدای از اینکه یک مسئله اجتماعی محض و یا ورزشی باشد موضوعی است که در مواردی با فرهنگ دینی پذیرفته شده توسط آحاد مردم جامعه در تقابل است.
اما لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران چنین طرح هایی از ابعاد فرهنگی آن نیز غافل نبوده و برای آن برنامه ریزی طبق فرهنگ اسلامی داشته باشند و اجازه ندهند به هوای مراقبت از هوای شهر اصفهان، هوای هویت و فرهنگ اسلامی شهر آسیب ببیند.
گر چه این موضوع از ابعاد مختلف قابل بحث و بررسی است اما مسئله ای که اخیرا در شبکه های اجتماعی بدان اشاره و تاکید شده نظر اسلام و مراجع تقلید راجع به این موضوع است.
در برخی عکس نوشته و دست نوشته های منتشر شده در فضای مجازی مطالبی به چشم می خورد مبنی بر اینکه رهبر معظم انقلاب درباره دوچرخه سواری بانوان فرموده اند «دوچرخه سواری بانوان شرعی و قانونی است» و به نظر می رسد این گزاره، عبارتی تقطیع شده از فتوای ایشان درباره دوچرخه سواری بانوان در انظار عمومی است.
از این رو جهت روشن شدن موضوع از بعد نظر اسلام و مراجع تقلید، نظرات مطرح شده در این خصوص ذکر خواهد شد.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
دوچرخه سواری برای دختران و بانوان در مجامع عمومی و در منظر نامحرم موجب جلب نظر مردان و در معرض فتنه و به فساد کشیده شدن اجتماع و منافی با عفت بانوان است و لازم است ترک شود و در صورتی که در منظر نامحرم نباشد فی نفسه اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
این کارها در محیط های مخصوص بانوان اشکالی ندارد. مشروط بر اینکه سبب ضرر و زیانی نگردد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر عادتاً تحریک آمیز باشد جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سوال، دست زدن خلاف احتیاط است.
آیت الله صافی گلپایگانی (دامت برکاته)
سوال. مستدعی است نظر مبارک خویش را در مورد ورزشهای بانوان از قبیل: دوچرخه سواری، اسب سواری، قایقرانی و دو و میدانی در اماکن و معابر عمومی بیان فرمایید. در ضمن بفرمایید تماشای این نوع برنامه ها از تلویزیون چه حکمی دارد؟
ج. اجرای این گونه برنامه های خلاف عفّت و غیرت و سنن و تعالیم اسلامی به اسم ورزش در اماکن و معابر عمومی علاوه بر آنکه نمایش و جلوه دادن مفاتن بدن بانوان به مردان اجنبی است، مستلزم ترویج فحشاء و منکرات و مفاسد عظیمه است و تماشای این برنامه ها و تشویق و ترغیب به آنها حرام است خداوند متعال جامعه اسلامی ما را که در عصر حاضر پرچم اسلام و حاکمیت احکام اسلام را در دنیا به اهتزاز درآورده و مسلمانان را سربلند و عزیز قرار داده از اینگونه خطرات که موجب تشویش اذهان و خدشه دار شدن شخصیت اسلامی ما است حفظ فرماید.والله العالم
سوال. چرا خانم ها نمی توانند سوار دوچرخه و زین اسب و… شوند؟ اگر حدیثی در این باره هست ذکر کنید.
ج. هر چیزی که موجب تهییج قوای شهوی غیر زوج باشد و نیز هر چیزی که مفسده ای بر آن مرتب شود حرام است و لازم نیست برای هر چیزی روایت خاصی داشته باشیم بسیاری از فروع مندرج در قواعد کلی است و حکمش از آن استفاده می شود. والله العالم
سوال. آیا اسلام برای ورزش بانوان مخصوصاً ورزش هایی نظیر دوچرخه سواری محدودیت و منعی قائل است؟
ج. اینگونه امور در اسلام نه مطلقاً مجاز و بی ضابطه و بی برنامه و دستور است و نه مطلقاً ممنوع و محذور است بعضی از برنامه های ورزشی که حتی مردان انجام می دهند غیر مشروع و حرام است. سائر برنامه ها نیز باید برای همان ورزش و تندرستی و فوائد جسمانی و معقول آن و شادابی جسم و نشاط روح و رفع خستگی انجام شود و از مظاهر و روش هایی که موجب تحریک غرایز حیوانی و بدآموزیهای مختلف و ترویج بی شرمی و بی حیایی می شود اجتناب شود. خلاصه، حدود و تعلیمات اخلاقی و اساسی شرعی و عقلی را رعایت نمایند و این شرایط در مسابقات و در پخش و ارائه آنها همه باید رعایت شود.
بسیار کار ظریف و دقیقی است و دست اندرکاران آن باید افراد مجرب، آزموده و متعهد و وارد به مسائل روانی باشند و چنان نکنند که با این وسائل کنونی همه جوانان و نوجوانان را سرگرم چیزی به اسم ورزش نمایند و آنها را از کار و تلاش و تحصیل باز بدارند و همه تعریفها و تمجیدها را نثار ورزشکاران بنمایند که کشور در مسیر ورزش قرار بگیرد و در مسائل دیگر گرفتار افت و تنزل و انحطاط گردد مسلما ً اگر مسائل ورزش هم خارج از اعتدال مطرح باشد برای مملکت مضرّ است.
ورزش باید باشد اما مسائل دیگر مانند علم و صنعت، و بالاتر اخلاق و ایمان نباید ضعیف شود. و اگر ورزش لازم و نافع است و تربیت بدن مهم است بیماری ورزش گرایی و بیماری مسابقات ورزشی خطرناکتر است.
اما ورزش بانوان اگر در خانه یا مدرسه و در شرائط مصون از فتنه و نگاه نامحرم صرفاً برای ورزش و منافع بدنی آن باشد جایز است و تعلیم و تعلم آن هم در مدت کوتاهی فراهم می شود.
اما برگزاری مسابقات ورزشی بانوان و ورزشهایی که صرفاً جنبه نمایشی و سنت شکنی دارد غیر از ابتذال برای زنان نتیجه ای ندارد و این سبکی را که بعضی به تقلید از اجانب و کفار و هم آهنگی با آنها و حتی شرکت در مسابقات با آنها ترویج می نمایند همه فتنه زا و فسادانگیز است و مظهر جالب غرب زدگی، همین تبلیغات و ترویجات و تشویقاتی است که از زنان به اصطلاح ورزشکار می شود که از آنها هم قهرمان بسازند.
در زیر این ترویجها مطالب دیگر و مطالب فسادانگیز دارند و شخصیت اسلامی زن و التزام و پای بندی او را به چادر و عفت و حجاب و پارسایی و پاکدامنی وترک اختلاط با مردان اجنبی را هدف قرار داده اند.
بسیاری از این مسابقات برای مردها نیز امتیاز و ارزش نیست و بازیگری صرف است.
به هر حال باید زن و مرد مسلمان بهوش باشند که در دامها و شبکاتی که با نامهای جالب و فریبنده در راهشان می اندازند گرفتار نشوند.
بعضی از اینها که از ورزش ترویج می کنند همانند اینکه از موسیقی و نوازندگی و رقص و اختلاط زن و مرد و دوچرخه سواری بانوان و پوشیدن لباسهای تنگ و ترک التزام به پوشش چادر ترویج می کنند هدف آنها مطلب دیگر و وارد کردن بانوان در مفاسد دیگر است.
نظر آیت الله سبحانی تبریزی درباره دوچرخه سواری بانوان :
«باسمه تعالی، این قبیل کارها زمینه ساز گسترش گناه در جامعه است، از آن اجتناب شود. والله العالم.
نظر آیت لله بهجت درباره دوچرخه سواری بانوان :
«هر چه زمینه ساز فساد است، حرام است.»
سوالات متداول
آیا دوچرخه سواری بانوان غیر قانونی است؟
در قانون هیج ماده ای مانند اینکه راندن وسیله نقلیه مانند موتور برای خانم ها جرم است، وجود ندارد.
آیا دوچرخه و موتور سواری بانوان حرام است؟
نظر مراجع متفاوت است اما معتقدند هر چیزی که باعث فساد گردد حرام است.