سوره بلد و فضائل آن
این سوره با سوگند به بلد ـ که اشاره به سرزمین مکه داردـ آغاز می شود؛ به همین دلیل آن را بَلَد نامیده اند. خداوند در سوره بلد به این می پردازد که زندگی انسان در عالم دنیا پیوسته با رنج عجین است و در بخش دیگر با شمردن برخی از نعمت ها به ناسپاسی انسان در مقابل این نعمت ها اشاره می کند. در سوره بلد باارزش ترین اعمال انسان آزادسازی برده ها، غذادادن و کمک به بینوایان معرفی شده است. سوگند به شهر مکه برای بیان عظمت و قداست آن، آغازگر این سوره است. سپس به آفرینش انسان و اینکه زندگی او همراه با رنج و محنت است اشاره شده است. سخت ترین اما باارزش ترین اعمال انسان، آزادسازی برده ها، غذادادن و کمک به بینوایان معرفی شده و خداوند نیکوکاران را «اصحاب میمنه» (اصحاب یمین، بهشتیان) و بدکاران را «اصحاب مشئمه» (اصحاب شمال، دوزخیان) خوانده است. در فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر (ص) نقل شده است هر كس سوره بلد را بخواند، خداوند او را از غضب خود در روز قیامت ایمن می کند. سوره بلد جزو سوره های مکی و در ترتیب نزول سی و پنجمین سوره ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مصحف، نودمین سوره است و در جزء سی ام قرار دارد.
متن و ترجمه سوره بلد
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
لَا أُقْسِمُ بِهَٰذَا الْبَلَدِ ﴿١﴾
به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی
قسم می خورم به این شهر، (۱)
وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَٰذَا الْبَلَدِ ﴿٢﴾
در حالی که تو در آن جای داری (۲)
وَوَالِدٍ وَمَا وَلَدَ ﴿٣﴾
و سوگند به پدر و آنچه زاده است؛ (۳)
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ ﴿٤﴾
همانا ما انسان را در رنج و زحمت آفریدیم. (۴)
أَيَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ ﴿٥﴾
آیا گمان می کند که هرگز کسی بر او دست نیابد؟! (۵)
يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُبَدًا ﴿٦﴾
می گوید: ثروت فراوانی را [برای مبارزه با پیامبر و اسلام] تباه کرده ام! (۶)
أَيَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ ﴿٧﴾
آیا گمان می کند که هیچ کس او را ندیده است [که همه اعمال و کردارش را ثبت کند؟] (۷)
أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ ﴿٨﴾
آیا برای او دو چشم قرار ندادیم؟ (۸)
وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ ﴿٩﴾
و یک زبان و دو لب؟ (۹)
وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ ﴿١٠﴾
و او را به راه خیر و شر هدایت نکردیم [تا راه خیر را بگزیند و راه شر را واگذارد؟] (۱۰)
فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ ﴿١١﴾
پس شتابان و با شدت به آن گردنه سخت وارد نشد؛ (۱۱)
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ ﴿١٢﴾
و تو چه می دانی آن گردنه سخت چیست؟ (۱۲)
فَكُّ رَقَبَةٍ ﴿١٣﴾
آزاد کردن برده، (۱۳)
أَوْ إِطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ ﴿١٤﴾
یا طعام دادن در روز گرسنگی و قحطی، (۱۴)
يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ ﴿١٥﴾
به یتیمی خویشاوند، (۱۵)
أَوْ مِسْكِينًا ذَا مَتْرَبَةٍ ﴿١٦﴾
یا مستمندی خاک نشین؛ (۱۶)
ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ ﴿١٧﴾
علاوه بر [انجام] این [تکالیف]، از کسانی باشد که ایمان آورده اند و یکدیگر را به صبر و مهربانی سفارش کرده اند؛ (۱۷)
أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ ﴿١٨﴾
اینان سعادتمندان اند؛ (۱۸)
وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا هُمْ أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ ﴿١٩﴾
و کسانی که به آیات ما کفر ورزیدند، آنان شقاوتمندان اند (۱۹)
عَلَيْهِمْ نَارٌ مُؤْصَدَةٌ ﴿٢٠﴾
بر آنان آتشی سرپوشیده احاطه دارد [که هیچ راه گریزی از آن ندارند.] (۲۰)
فضائل سوره بلد
رسول اکرم(صلی اله علیه و آله) می فرماید: هر کس این سوره ی مبارکه را تلاوت کند خداوند او را از خشم و غضب خود در روز قیامت و از عقبات هولناک و مخوف آن مصون خواهد داشت.و از حضرت امام صادق(علیه السلام) مروی است کسی که آن را در نماز واجب بخواند در دنیا از صالحان شناخته می شود و در آخرت از کسانی است که در درگاه خداوند مقام و منزلتی داشته و از رفقای پیامبران و شهدا و صالحان خواهد بود.و در خبر است کسی که این سوره ی مبارکه را بسیار بخواند چون برق بر صراط خواهد گذشت.و در خـواص آن حضرت امام صادق(علیه السلام) می فرماید: کسی که وارد شهری شود و این سوره را سه بار بخواند به یاری حق از وبا و سایر بلاهای آنجا ایمن خواهد بود.دیگر از خواص آن جهت قطع گریه طفل چنانچه سوره ی مبارکه را بنویسند و به همراه او بگذارند طفل آرام می گردد.همچنین اگر آن را در حین تولّد نوزاد بر او ببندند آن طفل به یاری حق تعالی از عیب و نقص سالم می ماند. سوره بلد آثار و برکات زیادی دارد که در ادامه با آنها آشنا میشوید.
ایمنی نوزاد
هر کس این سوره را بنویسد و بر طفل یا نوزادی که تازه به دنیا آمده بیاویزد از چیزهایی که کودکان به آن دچار می شوند ایمنی می یابد. و از گریه زیاد بچه ها نجات می بخشد.
درمان بیماری های تنفسی
امام صادق علیه السلام می فرمایند: ... و اگر آب نوشته سوره بلد را استنشاق کند و با بینی بالا بکشد دردهای مجرای تنفسی را بهبود می بخشد.
آشنایی با سوره غاشیه و فضیلت آن
