کلیسای جامع دورمیشن که با نام کلیسای جامع عروج نیز شناخته می شود، در قسمت شمالی میدان کتدرال در کرملین مسکو قرار دارد. این کلیسا با بنای فعلی، بین سال های ۱۴۷۵ تا ۱۴۷۹ توسط معماری ایتالیایی ساخته شد. بسیاری از سرکشیش ها و اسقفان کلیسای ارتدوکس روسی در این کلیسا دفن شده اند. مجسمه ها و نقاشی های این کلیسا نیز از ارزش تاریخی برخوردار هستند.
تصاویری از خدا، حضرت مریم، بزرگان مذهبی و اسقف ها و حتی نقاشی هایی از ساخت کلیسا بر جای جای دیواره های کلیسای جامع دورمیشن فضای معنوی را در آن ایجاد کرده اند. ساختار هنری این کلیسا توسط معماران ایتالیایی احداث شده و منطبق با قوانین کلیساهای ارتودوکس است. نقش و نگارهای دیوارهای اولیه بر روی محراب کاملا صاف کلیسا هنوز به همان شکل اولیه باقی مانده اند. مابقی نقش و نگارها را بزرگترین شمایل نگاران به قرن 17 می رسد. یک درب مقدس در انتهای سالن اصلی این کلیسا وجود دارد که محل اعتراف به گناهان به شمار می آید. مقبره اسقفان اعظم در طول دیوارهای جنوبی، شمالی و غربی قرار گرفته و تمامی مراسم تشییع جنازه اسقفان اعظم از زمان ساخت این کلیسا یعنی سال 1479 تا زمان پتر کبیر در همین کلیسا برگزار می شد. از آنجا که کلیسای جامع دورمیشن کلیسای رسمی و اصلی روسیه نیز به شمار می آید ازدواج های سلطنتی، تاجگذاری امپراتورها، انتصاب اسقف های اعظم و اعلام بخشنامه های دولتی در آن برگزار می شد. از نام های دیگر این کلیسا می توان به کلیسای فرض و کلیسای جامع اوسپنسکی نیز اشاره کرد.
چرا کلیسای جامع دورمیشن؟
- از مهم ترین اماکن تاریخی و دیدنی مسکو است.
- از برترین و مشهورترین کلیساهای روسیه می باشد.
- از مهم ترین عبادتگاه های مسکو است.
- در کنار بُعد معنوی، یکی از جاذبه های دیدنی مسکو به حساب می آید.
نگاهی نزدیک تر به بخش های مختلف کلیسای جامع دورمیشن
می خواهیم کمی به این عبادتگاه با شکوه نزدیک تر شویم و نظاره گر ویژگی های آن از نمایی بهتر باشیم. دانستنی است که همه ی اجزای این کلیسا به صورتی ساخته شده اند که از نظر اندازه کاملا شبیه به هم باشند مثلا گنبدها کاملا هم اندازه هستند و محراب کاملا صاف و متقارن ساخته شده و همه ی پنجره ها صاف، باریک و بلند می باشند که وجود همین تقارن زیبایی بخش ظاهر کلیسای دورمیشن شده است.پیش از ورود خوب است بدانید که در این کلیسا یک کتیبه ی کوچک و برجسته نیز وجود دارد که معرف قدمت و اهمیت این کلیسا می باشد.
نمای خارجی کلیسای جامع دورمیشن | خودنمایی گنبدهای طلایی
به دلیل کمبود فضا نتوانسته اند که محوطه ای اختصاصی و باشکوه و درخور این کلیسا برای آن مشخص کنند و قسمت حیاط یا محوطه ی خارجی بنا همان خیابان عمومی میدان مسکو است و همیشه شاهد عبور و مرور عابران از کنار دورمیشن هستیم.
همچنین باید بدانید که به صورت حدودی عرض کلیسا 4 متر است و 3 شبستان و 5 گنبد دارد که به رنگ طلائی هستند و ما را یاد گنبد های زیبای مساجد و امامزاده هایمان می اندازند. اینجاست که پیوند ادیان مقدس با یکدیگر را به چشم می توان دید.
اگر کمی دقیق تر شوید، می توانید بلوک های سفید رنگ سنگ آهک را که بر روی هم قرار داده اند تا چنین کلیسای زیبایی بنا شود را ببینید. سنگ هایی که تا قسمت های بالایی بنا دیده می شوند و در انتها جای خود را به آجر های مخصوص روسی می دهند؛ آجر هایی که باعث شدند سبک بنا متفاوت تر به نظر آید و فضا را هم به نسبت دیگر کلیساهای روس بزرگ تر جلوه دهد. برخی هم عقیده دارند به راستی فضای بالایی کلیسای دورمیشن کمی بزرگ تر است، یعنی دیوار ها هر چه به سوی بالا می روند کمی به سمت خارج متمایل می شوند.
ورودی های کلیسای جامع دورمیشن
این کلیسا دو ورودی اصلی دارد؛ یکی در شمال و دیگری در جنوب. ورودی های کلیسا درب هایی بزرگ، چوبی و قهوه ای رنگ دارند که بازدیدکننده را به سوی سه شبستان اصلی این کلیسا راهنمایی می کنند. به محض ورود به کلیسا شاهد نقاشی های گوناگون آبرنگی بر روی دیوارهای سفید گچی خواهید بود. همچنین مجسمه های زیبایی هم از بزرگان دینی و پادشاهان روس در این عبادتگاه وجود دارند، افرادی چون تزارهای روس. برای مثال در سال 1561 مجسمه ی تزار ایوان چهارم به این مکان منتقل شد.
از نکات مهمی که داخل این کلیسا را جذاب کرده اند می توان به ستون های سر به فلک کشیده، نقاشی های زیبا و لوسترهای لوکس اشاره کرد. با ورود به این عبادتگاه تصویر صدها شخصیت مذهبی و غیر مذهبی را خواهید دید که از بالا تا پایین دیوارها نقاشی شده اند و داستان و افسانه های گوناگونی را روایت می کنند، مانند قصه هایی درباره ی بهشت و جهنم، زندگانی حضرت عیسی، مریم مقدس و ... که هنرمندانه و با ترکیب های رنگی فوق العاده ای خلق شده اند.
- درب های سلطنتی کلیسا: از جذاب ترین قسمت های کلیسا دورمیشن درب های سلطنتی آن است، درب هایی قوس دار که از بیرون شبیه به درب کاخ های ثروتمندان است و از داخل میان میلیون ها نقاشی گم شده اند.
- مکانی برای اعتراف به گناهان در کلیسا: برای سبک شدن روح و صیقل دادن روح آدمی، یکی از راهکارهای پیشنهاد شده اعتراف به گناهان است. در این کلیسا مکانی برای راز و نیاز با خداوند و اعتراف به گناهان وجود دارد که در تصاویر می توانید به وضوح آن را مشاهده نمایید، جایی که با عنوان درب مقدس شناخته می شود.در این کلیسا دیوارها 16 متر ارتفاع دارند و حدود 70 تصویر روی چوب و گچ کشیده شده است و محل راز و نیاز هم دقیقا در انتهای سالن شگفت انگیز اصلی کلیسا واقع شده است. مجموعه ای خیره کننده که تنها طی 9 ماه کشیده شده اند و آن قدر زیبا هستند که همه ی توجه ها را به سوی محل عبادت جلب می کنند.قابِ تصاویرِ محل راز و نیاز از جنس طلا است و باعث افزایش عظمت و شکوه آن شده است. همانطور که در تصاویر مشاهده می کنید هنرمندان سازنده ی این کلیسا به خوبی توانستند ماموریتشان را به اتمام برسانند.
- صندوق یادگاران : در کلیساها عموما مکانی را برای یادگاران مشخص می کنند، اما یعنی چه؟ در این عبادتگاه ها صندوقچه ها و یا گوشه ای از بنا را مشخص می کنند و در آن نماد و یادگاری های بازمانده از قدیسان را نگهداری می کنند. گاه در این بخش ها حتی پیکر افراد عالی قدر مذهبی هم نگهداری می شود اما بیشتر اشیای مربوط به آن ها را محافظت می کنند. اعتقاد بر این است که اشیای مقدس سبب برکت بخشیدن به دعا و راز و نیاز آن ها می شود.در کلیسای جامع دورمیشن نیز قسمتی برای محافظت از صندوق یادگاران مشخص شده است. جایگاهی که در واقع یادوآره ای از وسایل عتیقه ی فیلیپ دوم می باشد؛ کسی که از راهبان ارتدکس روسیه بود.
- نقاشی هایی اصیل: از بیرون مشخص نیست که داخل کلیسا تا چه اندازه زیبا و دلفریب است؛ اما به راستی داخل این بنا به طور معجزه آسایی دیدنی و حیرت انگیز می باشد. تمامی بخش داخلی کلیسا پوشیده از تابلو و نقاشی هایی دیدنی است؛ نقاشی هایی که در قرن 17 میلادی به دست هنرمندان ماهر روسی کشیده شده است.به وضوح می بینید که هنرمندان تمامی مهارتشان را به خرج داده اند و چنین تصاویر زیبایی خلق کرده اند. امکان ندارد چهره ی واضح اسقف اعظم یا حضرت مریم را ببینید و از دقت نظر و ظرافت تعجب نکنید. در داخل گنبدها می توانید تصاویری از خدا را مشاهده کنید که از بالا نظاره گر و کنترل کننده ی همه چیز است، کمی پایین تر، تصویرها نشان دهنده ی انجیل هستند و سطوح پایین تر از خداوند و انجیل طوری طراحی شده اند که گویا در حال روایت داستان هست.
- صندلی های سلطنتی : برای راز و نیاز افراد بزرگ از جمله اسقف و خاندان سلطنتی صندلی هایی از جنس طلا و چوب بسیار مرغوب ساخته و در سالن اصلی قرار داده اند تا این افراد والا مقام در حین عبادت، شکوه و جلالشان حفظ شود. این صندلی ها با تصاویر زیبا آرائیده شده اند، تصاویری که حاکی از زندگی مریم و عیسی هستند.تعدادی از این صندلی ها مخصوص تزار، خاندان سلطنتی و بزرگان در سالن قرار داده اند که همیشه در کلیسا مستقر هستند. بین این صندلی ها نماد سفید رنگی از جنس سنگ سفید مشاهده می شود که درست رو به روی محل عبادت قرار دارد، این سنگ را نماد حضرت مریم در کلیسا می دانند.
- قبر پیشگامان مذهبی : در این کلیسای فوق العاده محلی هم وجود دارد که در آن پیکر افرادی که برای کلیسا و مذهب مسیحیت تلاش کرده اند، دفن گردیده است. گورهای این پیشگامان مذهبی در طول سه دیوار کلیسا قابل مشاهده هستند. قبرهایی که به روش ریخته گری سنتی روسی تزئین شده اند و حتی آن ها هم به زیبایی کلیسا افزوده اند. در میان این گورها یک قبر شبیه به مقبره است و دور تا دورش را با تورهای فلزی که طرح هایی شبیه به گیاهان در هم تنیده دارند محافظت می شود.ماجرا از این قرار است که مقبره مربوط به اسقف اعظم (patriarch Germogen) می باشد که در زمان خود بر همه ی کلیساهای روسیه حکمرانی می کرد. او در طی حمله ی لهستان به روسیه در قرن 17 در گذشت و برای تجلیل و گرامی داشت یاد او این محل را به وی اختصاص دادند.
بررسی کلیسای دورمیشن از زوایای مختلف
هر ضلع این کلیسا از بیرون دارای ویژگی های خاص و دیدنی های ارزشمندی است که در این قسمت مروری بر آن ها می کنیم و کمی با تاریخ و دلایل ساخت کلیسا به این شکل آشنا خواهیم شد:
- ضلع شمالی:نمای شمالی این کلیسا همان چیزی است که در بخش درب های سلطنتی کمی با آن آشنا شدیم. دربی عظیم که دور تا دورش با نقاشی های دیواری پر شده است. این نقاشی ها نشان دهنده شش قدیس و بنیان گذار این صومعه در روزهای ابتدایی ساختش می باشند.در بالاترین نقطه ی این تصاویر نقش حضرت مریم و جمعی از رسولان را می بینید. این زاویه ی کلیسای دورمیشن از مهم ترین زوایای آن است و بزرگان و سالاران روس نیز در راستای این ورودی دفن می شده اند.
- ضلع جنوبی : کلیسای جامع دورمیشن از سمت جنوب نیز دارای نقاشی های دیواری زیاد و زیبایی است که بارها در طی قرن 17 و 18 رنگ و مرمت شده اند و احتمالا قدمتشان به روزهای اولیه ی ساخت کلیسا می رسد. سازندگان تلاش کرده اند که ضلع شمالی و جنوبی شبیه به هم باشند.اگر به تصاویر موجود در این سوی کلیسا دقت کنید می توانید مریم باکره، ولادیمیر (از بزرگان روس) و دو فرشته به نام های مایکل و گابریل را مشاهده نمایید. این تصاویر برای مردمان و همچنین دولت روسیه بسیار ارزشمند هستند و نماد تاریخ و مذهب آن هابه حساب می آیند.هر یک از این تصاویر داستانی طویل در ورای خود دارند و اگر به دقت به تصاویر توجه کنید موضوعشان حول فرشتگان و تکیه ی نفس و ترس از خدا می گردد. قوس درب و قسمت بالایی این بخش نیز نشان دهنده ی حفاظت و حمایت خداوند از بندگانش می باشد.
- نمای غربی کلیسا : ضلع غربی کلیسا دارای یک ایوان است که به دست ارسطو فیوراوانتی ساخته شده و کاملا با دو نمای شمالی و جنوبی کلیسا فرق دارد. این ایوان چهار ستون دارد که در قرن 19 فلز کاری و بازسازی شد.بر روی رواق درب غربی تصاویری از آخر زمان کشیده شده بود که در آتش سوزی سال 1547 میلادی این بخش به شدت آسیب دید و از بین رفت و آنچه امروز مشاهده می کنیم در سال 1666 میلادی ساخته و بازسازی شده است.
- نمای شرقی کلیسا: نمای شرقی این کلیسا از جذاب ترین قسمت های خارجی آن است. در این بخش نیز تصاویری وجود دارد که همه در قوس هایی گنبدی شکل کشیده شده اند. سه گنبد بزرگ در بالاترین قسمت و 5 گنبد کوچکتر و به رنگ سیاه در زیر آن ها ساخته شده است. تصاویر موجود در این قسمت نشان گر عهد جدید ترینیتی، خدای پدر، پسر و روح القدس و حکمت مقدس می باشد. همچنین با دقت بیشتر می توانید مریم باکره، یحیی و فرشتگان معصوم و مقرب را نیز در این قسمت مشاهده نمایید.قدمت تصاویر موجود در این بخش احتمالا به اواسط و اواخر قرن 16 باز می گردد که البته بدون شک تا به امروز بارها مرمت و نوسازی شده اند.
برای ورود به این کلیسا و بازدید از آن باید به میدان کتدرال (Cathedral) بروید و بلیت آن را تهیه کنید. این میدان سه کلیسا را در خود جای داده است: کلیسای جامع بشارت، کلیسای جامع دورمیشن و کلیسای جامع آرچ انجل. بلیت تهیه شده برای بازدید از این سه جاذبه معتبر است.
معرفی صومعه نووسپاسکی در روسیه
