موزه ادبیات نظامی گنجوی (ترکی آذربایجانی: Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan ədəbiyyatı muzeyi) در شهر باکو، در کشور جمهوری آذربایجان واقع شدهاست. در سال 1939 تأسیس شد. این موزه که وامدار نام نظامی گنجوی است، تابع آداکمی ملی علوم جمهوری آذربایجان میباشد. موزه فیمابین سالهای 1959 الی 1967 تحت بازسازیهای جامع قرار گرفته و مساحت آن بسط داده شدهاست. موزه مشغول به گردآوری و تحقیق در رابطه با اسناد مربوط به فرهنگ و ادبیات آذربایجان، حفاظت از آنها در بنیادهای علمی و به نمایش گذاشتن آنها در موزهها و نمایشگاهها است.
موزه ادبیات نظامی گنجوی، با ساختمانی عجیب و منحصر به فرد در قلب باکو و در فاصلهای نزدیک به میدان فانتین این قرار دارد. آنطور که پیدا است، ساختمان این موزه بزرگ و عجیب در گذشته به عنوان هتل مورد استفاده بوده است که امروزه تبدیل به موزهای زیبا و با اهمیت در کشور آذربایجان شدهاست.
ساختمان این موزه در ابتدا و در سال 1850 میلادی، به عنوان کاروانسرایی یک طبقه در این شهر بنا شد و سپس در سال 1915 به هتل متروپل تبدیل شد. در نهایت در سال 1939، در بزرگداشت هشتصدمین سالگرد حکیم نظامی گنجوی، به عنوان موزه یادبود این شاعر محبوب پارسی گوی تغییر کرد.
موزه ادبیات نظامی از این جهت دارای اهمیت است که به عنوان بزرگترین خزانه فرهنگ آذربایجان معرفی میشود و درون آن مجسمههایی از نوابغ، مشاهیر و بزرگان کشور آذربایجان مانند ملا پناه واقف، خورشید بانو ناتوان، میرزا فتحعلی آخوندزاده، جعفر جبارلی قرار دارد. این موزه بزرگ و مهم، دارای 23 اتاق و ببشتر از 300 نمایشگاه از نسخ خطی، هنر خطاطی، عکس و فیلم، کتابهای کمیاب و خاطرات شاعران است.
شگفتانگیز آن و آثار تاریخی و هنری درون آن هستند. موزه ادبیات نظامی با مساحت 2500 متر مربع، در نزدیکی میدان فاونتین قرار دارد که بخشی از محیط آن را به بنای مسجد در این ساختمان اختصاص دادهاند.
پیشینه ساخت این بنا به سال 1850 میلادی بازمیگردد که در ابتدا به صورت یک کاروانسرای یک طبقه بود. در طی سالیان متوالی طبقه دوم بنا نیز ساخته شد و حتی بین سال ای 1918 الی 1920 محل اقامت کابینه وزیران جمهوری آذربایجان بود و به دنبال آن بین سالهای 1920 میلادی تا 1930 میلادی، این بنا مختص به شورای کارگری آذربایجان قرار گرفت. در تاریخ 1939 میلادی، موزه به جهت یادبود نظامی گنجوی شاعر شهیر ایرانی افتتاح شد که با بهرهمندی از معماران متبحری مانند صادق اکبر اوغلو داداشاف و میکائیل عسگر اوغلی حسیناف ساخته و پرداخته شد و گفتنی است که تندیس این دو معمار هنرمند نیز در این موزه به نمایش درآمده است. برخی به این موزه، موزه ادبیات آذربایجان نیز میگویند.

موزه ادبیات نظامی از بیرون، ظاهری مجلل و زیبا دارد که بزرگی و رنگ روشن بنا، توجه هر فردی را به خودش جلب میکند. تزیینات ساختمان از کاشیهای آبی و فیروزهای رنگ است که در ترکیب با رنگ روشن ساختمان، زیبایی بینظیری را پیش چشم مخاطبان به تصویر میکشد.
محیط بیرونی موزه ادبیات نظامی، با آبنماها، فضای سبز و مجسمههایی از نوابغ و مشاهیر مزین شده. ساختمان موزه در شب، با نور چراغهایی که در آن تعبیه شده، روشن میشود و جلوه و زیبایی خیرهکنندهای را به نمایش میگذارد. تزیینات بنای ساختمان و هنرهای به کار رفته در آن نیز از جذابیتهای این موزه است که طرفداران زیادی را به خودش جلب میکند.موقعیت قرارگیری موزه، به گونهای است که دسترسی به آن را از مناطق مختلف باکو امکانپذیر میکند و به راحتی میتوان با مترو به آنجا رفت.
بیشتر کسانی که به کشور آذربایجان و شهر باکو سفر میکنند، خصوصا اگر ایرانی باشند، بازدید از این موزه با اهمیت را در اولویت بازدیدهایشان از بناها و زیباییهای برجسته این شهر قرار میدهند. گشت و گذار در موزه ادبیات نظامی، اطلاعاتی غنی و ارزشمند درباره فرهنگ آذربایجان، نسخ خطی و دیگر هنرهای موجود در آن همراه با مشاهیر و بزرگان این کشور در اختیار مخاطبان قرار میدهد.

درون موزه با سالنها و نمایشگاههای متعدد که هر یک آثار هنری و ادبی از جمله کتیبههای قدیمی، آثار خوشنویسی، نقاشی، عکاسی، صنایع دستی، هنرهای تجسمی، نسخههای خطی، کتابهای کمیاب و قدیمی و غیره را به نمایش گذاشتهاند، مواجه خواهید شد. طراحی داخلی و نمای درونی موزه با هنرمندی لطیف کریماف انجام شده است. اگر چه تاسیس این موزه به سال 1939 میلادی برمیگردد اما درهای خود را برای بازدیدکنندگان در سال 1945 میلادی گشود. گفتنی است که برنامههای مرتبط با بزرگداشت این شاعر شهیر ایرانی نیز در موزه برگزار میشود که مورد استقبال عموم بازدیدکنندگان از جمله گردشگران قرار میگیرد.
شهر باکو، فاصله زیادی از ایران ندارد و به دلیل نزدیکی و همسایگی با کشور ما، مورد اقبال بسیاری از گردشگران ایرانی قرار گرفته است. برای رفتن به باکو میتوانید همراه با تورهای گردشگری و به یکی از روشهای زمینی و یا هوایی به این کشور بروید. البته پیشنهاد ما به شما انتخاب سفر هوایی به آنجاست؛ چرا که شما را سریعتر به مقصد میرساند و خستگی کمتری برایتان دارد. پس از انتخاب تور مورد نظرتان، آن را خریداری کنید و برای سفر به آذربایجان آماده شوید.
یادتان باشد تور انتخابی خود را از آژانسهای شناخته شده و قابل اطمینان بخرید تا هم خیالتان از اعتبار آن راحت باشد و هم از کیفیت سفرتان مطمئن شوید. اگر از تهران به سمت باکو میروید، پس از گذشت حدود 1 ساعت و 30 دقیقه با هواپیما، به آنجا خواهید رسید.
برای سفر به باکو می توانید با یک برنامه صحیح و زمانبندی مناسب، از آثار زیبای موجود در شهر، خصوصا موزه ادبیات نظامی دیدن کنید. یادتان باشد در سفر با تور و سفرهایی که به صورت دسته جمعی صورت میگیرند، با گروه همراه باشید و به توصیههای تورلیدر توجه کنید.
چمدانهایتان را کوچک انتخاب کنید و سبک و کم حجم ببندید تا برای حمل و جابهجایی آن زحمت نیفتید و از همه مهمتر در فرودگاه هزینهای به عنوان اضافهبار پرداخت نکنید. اگر چمدانتان را با یک نشانه مانند رنگ، کاور مشخص، بر چسب و… از دیگر چمدانها متمایز کنید، در هنگام دریافت بار و یا در صورت گم شدن آن، چمدانتان را راحتتر پیدا میکنید. یادتان باشد دوربین عکاسیتان را در سفر به این کشور زیبا به همراه داشته باشید تا لحظات جذابتان را در سفر ثبت کنید.
نظر شما درباره کشور آذربایجان و دیدنیهای آن چیست؟ در سفر به شهر باکو، از چه آثار برجستهای دیدن کردهاید؟ آیا تا به حال موزه ادبیات نظامی را از نزدیک دیدهاید؟ نکات و تجربیات ارزشمند خود را درباره این کشور زیبا و بناها و ساختمانهای دیدنی موجود در آن، خصوصا موزه ادبیات حکیم نظامی گنجوی، با دیگر دوستان سفرزونی خود به اشتراک بگذارید.
موزه ادبیات نظامی گنجوی در ساختمانی متعلق به اوایل قرن بیستم قرار دارد و نمای بیرونی آن، با مجسمههای بزرگ شخصیتهای ادبی این کشور (که البته برخی از آنها ایرانی هستند)، آراسته شده است. این موزهی عظیم و باشکوه در یکی از خیابانهای معروف باکو به نام حاکمیت و در نزدیکی ایچری شهر (قسمت قدیمی باکو) قرار دارد. موزه ادبیات نظامی گنجوی در ابتدا در سال 1947، بهعنوان بنای یادبودی برای نظامی گنجوی ساخته شد و امروزه یکی از بزرگترین و غنیترین خزانههای فرهنگ کشور آذربایجان است. در این موزه از بیش از سه هزار نسخه کتابهای کمیاب، نسخ خطی، پرتره، مجسمه، مینیاتور و خاطرات شاعران نگهداری میشود.