آشنایی با پارک ملی قبوستان در جمهوری آذربایجان

پارک ملی قبوستان، جایگاه انسان های نخستین

برای دیدن پارک قبوستان در سفرتان به آذربایجان باید دل از شهر و امکاناتش بکنید و خودتان را برای یک گردش جانانه در طبیعت آماده کنید. قبوستان در جنوب شرقی رشته کوه های قفقاز قرار گرفته و منطقه ای که شما باید از آن گذر کنید کاملا کوهستانی و تپه ای مانند است. شهرت این منطقه به علت سنگ هایی است که بر روی آن ها تقریبا 40 هزار سال پیش، اجداد مردم این منطقه نوشته هایی را حاوی اطلاعات مختلف بر روی آن به جای گذاشته اند.

کشف قبوستان در سال 1930 میلادی توسط یک پروفسور و با مشاهده ی یک سنگ نگاره در این منطقه صورت گرفت. او اولین کسی بود که به صورت علنی اعلام کرد که در دامنه ی شمالی کوه جینگیرداغ و بر روی تپه های یازیلی، سنگ هایی وجود دارد که بر روی آن ها نقاشی هایی به وسیله ی انسان های نخستین صورت گرفته است. بعد از آن زمان بود که کارشناسان آذربایجانی به این منطقه آمدند و با کمک دسته ای از روشنفکران آذربایجانی، 4500 هکتار از اراضی آن اطراف را به منطقه ای تاریخی و فرهنگی در آذربایجان اختصاص دادند.

این پارک در فاصله ی 64 کیلومتری باکو از سمت جنوب غربی قرار گرفته و در سال 1966 میلادی برای حفاظت از آثار باستانی باقی مانده در این منطقه شکل گرفت. همچنین در کنار آن؛ کوه های جینگیرداغ، بویوکداش، تپه یازلی و کوچوکداش که در جنوب شرقی این منطقه قرار داشتند هم در لوای این طرح تحت حفاظت دولت آذربایجان درآمدند.

البته این سنگ ها تنها جاذبه های پارک قبوستان نیستند بلکه در این منطقه؛ پدیده ی طبیعی گِلفشان، اقامتگاه های انسان های اولیه، غارهای مختلف و حتی مزارهایی هم پیدا شده اند که باعث بالاتر رفتن ارزش تاریخی این ناحیه گشته اند. در سال 2007 میلادی بود که سازمان یونسکو این پارک را به عنوان یکی از اولین سکونتگاه های انسانی در لیست جهانی خود ثبت نمود. بر اساس تحقیقاتی که بر روی این سنگ نبشته ها انجام شده، بر روی آن ها فعالیت ها و شکل زندگی بشری در دوره ی باستان به نمایش گذاشته شده است.

بیشترین تحقیقاتی که بر روی آثار تاریخی به جای مانده در قبوستان انجام شده، در بین سال های 1996 میلادی تا سال 2002 بوده که توسط یک انسان شناس بسیار معروف به نام ثور هایدال انجام گرفته است. عموم اطلاعاتی که بر روی این سنگ نگاره ها ثبت شده اند درباره ی شیوه و شکل شکار، جنگ های پیش آمده، سفر کاروان ها و مراسم و رقص های آیینی مردم تا حتی 5 هزار سال پیش را به تصویر کشیده شده است.

درباره ی موزه ی قبوستان

در محوطه ی سایت تاریخی قبوستان و به منظور توسعه ی آن، موزه ای به همین نام ساخته شده است که طرح اولیه ی ایجاد آن توسط موسسه ای به نام آذر به دولت آذربایجان داده شد. در نهایت این موزه توسط معماری آذربایجانی به نام قیاسی و با طرح حمایتی میراث فرهنگی آذربایجان ساخته شد. پس از تکمیل مراحل آماده سازی، این موزه در سال 2011 در دسترس عموم مردم قرار گرفت. در موزه ی قبوستان عموما آثاری به نمایش گذاشته می شوند که تاریخ دقیق شکل گیری آنان مشخص شده و متعلق به همین منطقه هستند.

گِلفشان های پارک ملی قبوستان چیستند؟

پارک ملی قبوستان عمده ی شهرت خودش را به خاطر وجود این سنگ نوشته ها و البته در کنار آن ها پدیده ای طبیعی به نام گلفشان دارد. گِلفشان (Mud volcano) یک پدیده ی زمین شناسی کاملا طبیعی است که در طی یک کنش و واکنش زیرزمینی، گل و لای را مثل آب چشمه می جوشد و به سطح زمین می رسد. آذربایجان در خط ساحلی دریای خزر دارای 400 گلفشان است. از بین جاهایی که این پدیده ی طبیعی را در خود دارند، قبوستان با گلفشان هایی با شعاع پرتاب 15 متری گِل ها، یکی از معروف ترین جاهایی است که گردشگران معمولا برای دیدن این پدیده به آن می روند.

گل هایی که از این حفره ها به بیرون می آیند دارای خواص پزشکی و درمانی زیادی هستند و معمولا هر 20 سال یک بار دارای نیروی انفجاری و برانگیختگی بسیار بیشتری می شوند که در این صورت ارتفاع پرتابشان به 100 متر هم می رسد.