آشنایی با مسجد «پادشاهی» در پاکستان

دستور ساخت مسجد «پادشاهی» یا «عالمگیری» بین سال 1671 توسط «اورنگزیب عالمگیر» ششمین امپراطور مغول صادر و در سال 1673 کامل شد. «پادشاهی» پنجمین مسجد بزرگ جهان لقب دارد و به عنوان یکی از آثار تاریخی ماندگار در شبه قاره هند شناخته می شود. با زیبایی و شکوه بی نظیری که این بنا دارد ، به عنوان یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری پاکستان و شگفت انگیزترین مساجد جهان شناخته می شود. در داخل و خارج این بنا منبت کاری ها و گچ بری های زیبایی قرار دارد و دیوارهای آن با سنگ مرمر قرمزی که از معادن سنگ جیپور هند آورده شده، ساخته شده است. در بخش اصلی آن 55 هزار نمازگزار می توانند عبادت کنند و صحن های آن به اندازه 95 هزار نفر گنجایش دارد. این مسجد بین سال های 1673 تا 1986 عنوان بزرگ ترین مسجد جهان را در دست داشت.

تاریخچه مسجد «پادشاهی»

ساخت مسجد از ماه می سال ۱۶۷۱ تا ماه آوریل سال ۱۶۷۳ حدود ۲ سال طول کشیده که با اختصاص سی لک (سه میلیون) روپیه آغاز شده است. ورودی اصلی مسجد مقابل قلعه لاهور قرار دارد و به دروازه عالمگیر مشهور است که بعدها به ساختمان مسجد افزوده شده است.

کتیبه فارسی بالای درِ ورودی مسجد که به خط ثلث و نستعلیق است خبر می دهد که ساخت این مسجد در سال ۱۰۸۴ ق. توسط برادر رضاعی اورنگ زیب، مظفرحسین معروف به فدائی خان کوکه، به پایان رسیده است.

از سال ۱۸۵۲ به بعد بخش هایی از مسجد بادشاهی مرمت شد. از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۶۰ م مرمت وسیعی صورت گرفت که هزینه ای در حدود ۴/۸ میلیون روپیه دربرداشت که مسجد را به شکل و حالت و شرایط اولیه خودش بازگرداند.در سال ۲۰۰۰ میلادی ایوان اصلی را به وسیله سنگ مرمر آراستند که به زیبایی مسجد افزوده است.

مشخصات مسجد «پادشاهی»

این مسجد گنجایش حدود ۵۰٬۰۰۰ نمازگزار را دارد و معماری آن به سبک معماری دوره گورکانی یا مغولی است که ارتباط زیادی با معماری ایرانی دارد. مسجد بادشاهی یکی از شاهکاری معماری، کاشی کاری و نجاری ایرانی است و ظاهر و حالتی شاخص، وسیع و با شکوه دارد. معماری و طراحی مسجد بادشاهی به ویژه از نظر نما دارای توازن و هماهنگی نزدیکی با مسجد جامع دهلی در هند است که در سال ۱۶۴۸م بدست پدر اورنگ زیب، امپراتور شاه جهان، ساخته شده است. اما برخلاف مسجد جامع دهلی که مناره های آن هشت ضلعی است مناره های این بنا مقطعی مربع شکل دارند.

نمای خارجی مسجد بادشاهی را با سنگ های حکاکی شده تزئین کرده اند و به ویژه از فرم لوتوس بهره گرفته اند که شکل عمده آن برجسته است. لبه بالایی دیوارها با کنگره های زیبایی آراسته شده است و سنگ مرمر بر زیبایی بنا افزوده استدر تزئینات داخلی از گچ کاریهای زیبا، تزئینات و نقش و نگارهای اسلیمی و منبت کاری و نقاشی روی دیوار استفاده شده است.

دیوارهای مسجد بادشاهی از آجرهای کوره ای پخته شده و ساروج است که روکشی از سنک شنی قرمز دارد و پایه ستون ها از سنگهای مرمر رنگارنگ هستند. برای پوشاندن کف اصلی حیاط از آجرهای کوره ای پخته شده استفاده کرده بودند که در مرمتی که طی سالهای ۶۰–۱۹۳۹ م انجام گرفت با سنگ های شنی قرمز جایگزین شد.

مسجد دارای شبستان طویلی است و به وسیله طاق نماهای تزئین شده به ۷ قسمت تقسیم شده است. بیرون از این ۷ قسمت ۳ جفت گنبد از سنگ مرمر است و دارای قوسی است که در نوع خودش بسیار عالی است. کف اصلی در اتاق مربوط به خواندن نماز و دعا با آجرها و سنگ مرمر با فرم منظمی پوشانده شده است.در این مسجد تنها دو کتیبه وجود دارد: یک کتیبه بر روی دروازه ورودی و دیگری کتیبه ای در شبستان زیر ایوان اصلی.

آشنایی با مسجد سلطان در سنگاپور