به ندرت فقط یک عامل تنها، برای اتیش گرفتن ماشین وجود دارد. حتی هنگامی که یک کارشناس بررسی حریق رد حادثه را تا نقطه شروع می گیرد، در بسیاری از مواقع ترکیب چند عامل باعث بروز آتش سوزی می شود.
دلایل انسانی، مشکلات مکانیکی و دلایل شیمیایی، همه اینها دست به دست هم دیگر می دهند تا یک وضعیت فوق العاده را خلق کنند. به بیان دیگر وقتی یک خودرو آتش می گیرد، هر عامل دیگری می تواند شرایط را پیچیده تر نماید.
اگر چه دانستن اینکه این عوامل کدام هستند، کمک بزرگی به راننده می کند، اما تضمینی برای اینکه اتفاقی نیفتد، نیستند. در این میان مهمترین نکته ای که باید بدانید این است که وقتی خودرویی آتش می گیرد، مهم نیست چه چیزی باعث آن شده است، مهم این است که به سرعت هرچه تمام تر از آن خارج و از محل دور شوید. استفاده از تجهیزات آتش نشانی مناسب به همراه اطلاعات کافی در مورد آتش سوزی ماشین به شما کمک می کند به اطفای حریق بپردازید.
برای این منظور باید از قبل کپسول آتش نشانی مناسب خودرو تهیه کرده باشید تا در زمان بروز حادثه بتوانید از آن استفاده کنید.
عوامل ايجاد آتش سوزی در اتومبيل ها:
آتش سوزي اتومبيل به علل زيادي رخ مي دهد كه همگي قابل پيش بيني و پيشگيري هستند و به سادگي مي توان با كمي دقت از خسارات آتش سوزي يا صدمات جاني احتمالي آن جلوگيري نمود . علل آتش سوزي به شرح زير است :
- نشت بنزين از كاربراتور روي لوله اگزوز به علت گاز اضافي دادن يا نقص موتور .
- پاره شدن يا سوراخ شدن لوله هاي حامل جريان بنزين به علت فرسودگي يا تركيب شدن گوگرد بنزين با فلز لوله .
- سوراخ شدن باك بنزين به علت پوسيدگي يا برخورد با مانع
- جوشكاري روي بدنه مخزن ( چنان چه قبلاً گاز زدايي نشده و از آب پر نشده باشد ) و جوشكاري در داخل و يا زير موتور .
- پرتاب جرقه از اگزوز در جايگاه هاي توزيع بنزين .
- نگهداري ظرف بنزين يا الكل در اتومبيل .
- اتصالي سيم هاي برق به علت فرسودگي يا ناقص بودن و خشك شدن تدريجي عايق ها كه به خصوص در جاده هاي ناصاف و مواج رخ مي دهد .
- حرارت بيش از حد به علت نقص سيستم آب يا موتور .
- كشيدن سيگار هنگام تعمير موتور يا مخزن سوخت يا لوله هاي سوخت .
- مجاورت با صحنه آتش سوزي به علت سرايت آتش يا انتقال امواج حرارتي پيش بيني عاقلانه حكم مي كند كه هميشه يك دستگاه خاموش كننده پودر و گاز آتش نشاني در اتومبيل خود داشته باشيم .اگر موتور اتومبيل آتش گرفته است و بلافاصله متوجه شده ايد موتور را خاموش كنيد . كاپوت را با احتياط بالا بزنيد و به كمك دستگاه خاموش كننده آتش نشاني آتش را خاموش كنيد.
- اگر كاپوت داغ شده و از آتش سوزي حتي چند ثانيه گذشته است كاپوت را بالا نزنيد چون ممكن است دچار سوختگي سر وصورت بشويد . از زير موتور آتش را هدف قرار دهيد و اگر موفق نشديد و آتش سوزي ادامه داشت اتومبيل را به حال خود رها كنيد و خود را به خطر نيندازيد
- در حوادث اتومبيل كه ممكن است بنزين به خارج از تومبيل ريخته باشد سيگار نكشيد و فوري از اتومبيل دور شويد .
- صندلي اتومبيل اگر آتش گرفته از آب يا برف اگر هست استفاده نمائيد .
- سيم كشي اگر آتش گرفته است سر باطري را برداريد و به كمك كهنه يا لباس آتش را بكوبيد تا خاموش شود .بنزين و باك بنزين و كليه لوله اي ارتباطي آن بويژه در اتومبيل هايي كه اين لوله ها از داخل اتاق عبور مي كنند از عوامل ايجاد حریق هستند. به همين دليل لازم است باك و لوله ايب مزبور هر چند وقت يكبار بازرسي شوند تا سوراخ هاي احتمالي يا پوسيدگي و يا نشتي در آن ها رفع شود
- سيستم برق اتومبيل شامل سيم كشي ها ، مدار هاي برقي ، فيوزها و باطري بايد مرتبا بازرسي و كنترل شوند تا از سالم بودن آنها اطمينان حاصل شود .
آتش گرفتن خودرو
نقص در طراحی و تولید
وجود نقایص در طراحی و تولید خودرو، به تنهایی موجب ایجاد آتش سوزی نمی شود؛ اما این عامل، می تواند در ترکیب با دیگر عوامل، حادثه ساز باشد. معمولا خودروسازان با اعلام فراخوان، سعی می کنند پیش از همه گیرشدن حوادث، خودروهای ناقص را از خیابان ها جمع آوری کنند؛ اما این مساله در تمامی شرایط صدق نمی کند. برای مثال، می توان به آتش سوزی های متعدد پژو 405 در سال های پایانی دهه هشتاد خورشیدی اشاره کرد که در ابتدا، تلاش موثری از سوی ایران خودرو برای رفع این مشکل صورت نگرفت.
با این وجود، در بازار جهانی شرایط به گونه ای دیگر است و هیچ خودروسازی نمی خواهد ارزش و اعتبار خود را با تولید خودروهای آتشین زیر سوال ببرد. وجود یک نقص ساختاری در خودرو، اولین جرقه برای شعله ورشدن اتومبیل است. از این رو، شناسایی نقایص تولید و رفع سریع آن ها اهمیت ویژه ای دارد.
قصور در تعمیر و نگه داری خودرو
خودروها، ماشین های مکانیکی هستند و به همین دلیل، انجام تعمیرات اساسی و سرویس های دوره ای آن ها همانند هر ماشین مکانیکی دیگری مهم است. اگر مالک خودرو در تعمیر و نگه داری وسیله نقلیه خود تنبلی کند، خود و سرنشینان را با ریسک های متفاوتی مواجه خواهد ساخت که یکی از آن ها، وقوع آتش سوزی است.
قطعات خراب، اتصالات ضعیف یا مشکلات الکتریکی، ازجمله دلایل آتش سوزی خودرو هستند که بر اثر قصور در تعمیر و نگه داری اتومبیل به وجود می آیند. هم چنین خراب بودن واشرهای موتور، موجب نشت مواد اشتعال زا به بیرون می شود و احتمال آتش سوزی را افزایش می دهد. برای اطمینان یافتن از سلامت فنی اتومبیل خود، گه گاهی کاپوت را بالا بزنید و نگاهی به قطعات فنی خودرو بیندازید.
تصادف
بسته به نوع تصادف و محل برخورد، احتمال آتش سوزی وجود دارد. معمولا نقاط شکست خودرو، به گونه ای طراحی شده اند که در تصادفات مچاله شوند و با جذب انرژی، مانع از آسیب دیدن قسمت های حساس هم چون مخازن مایعات شوند. با این حال، واردشدن ضربات شدید به خودرو، موجب نشت مخازن مایعات و ریختن آن ها بر روی سطوح می شود و البته مقادیر قابل توجهی گرما و دود را نیز آزاد می کند که ترکیب تمامی این عوامل، می تواند موجب ایجاد آتش سوزی شود.
برای سرنشینان یک خودروی حادثه دیده، دشوار است که میزان خسارات ایجادشده ناشی از یک تصادف را درک کنند. از این رو، به سرنشینان خودروهای حادثه دیده توصیه می شود که پس از وقوع تصادف، به سرعت از خودرو خارج شوند. وقوع آتش سوزی پس از تصادف، افراد بسیاری را به کام مرگ کشانده است.
آتش سوزی عمدی
چرا یک فرد باید خودرویی را عمدا به آتش بکشد؟ دلیل این کار، می تواند خصومت شخصی یا سرپوش گذاشتن بر عمل مجرمانه ای هم چون سرقت قطعات داخلی خودرو باشد. برخی افراد نیز برای تقلب و گرفتن خسارت از بیمه، اقدام به آتش زدن خودرو می کنند؛ درصورتی که عامل خراب کاری، همیشه به عنوان یکی از دلایل آتش زدن عمدی خودرو مطرح بوده است.
باید به این نکته توجه داشت که آتش زدن خودرو، کار ساده ای است. یک فرد مسلط به این کار، می تواند با استفاده از چند کاتالیزور شیمیایی و یک جرقه کوچک، خودرویی را به آتش بکشد. بنابراین، همیشه علت آتش سوزی درون خودرو نیست؛ بلکه عوامل خارجی به صورت عمدی ممکن است اتومبیل شما را به آتش بکشند.
گرم شدن بیش از حد مبدل کاتالیست
خطر گرم شدن بیش از حد مبدل های کاتالیزوری، معمولا نادیده گرفته می شود؛ در حالی که یک مبدل کاتالیست بیش ازحد گرم شده، به راحتی می تواند کف پوش خودرو را ذوب کند و موجب ایجاد آتش سوزی شود. مبدل های کاتالیزوری به دلیل وقوع پی درپی واکنش های شیمیایی، قطعاتی به شدت گرم هستند و عملکرد ناصحیح پیشرانه، می تواند این گرما را فزونی بخشد. اگر شمع های خودرو کثیف باشند یا به هر دلیل دیگر، موتور گازهای آلاینده بیشتری را نسبت به حالت عادی تولید کند، حرارت مبدل کاتالیست به طور ناخواسته افزایش خواهد یافت؛ تا جایی که ممکن است باعث ایجاد آتش سوزی شود.
درجه حرارت معمول یک مبدل کاتالیست، بین 650 تا 870 درجه سانتیگراد قرار دارد؛ حال آن که عملکرد نادرست موتور، می تواند این حرارت را تا 1090 درجه سانتی گراد افزایش دهد. حتی اگر این حرارت موجب ایجاد آتش سوزی نشود، قطعات خودرو را در کوتاه مدت فرسوده و مستهلک خواهد کرد.
گرم شدن بیش از حد موتور
موتوری که بیش از حد گرم می شود، مثالی از یک عامل آتش سوزی است که با تشکیل زنجیره ای از عوامل دیگر، موجب ایجاد آتش سوزی می شود. معمولا پیشرانه خودرو به تنهایی آتش نمی گیرد؛ بلکه با ایجاد حرارت بیش ازحد، موجب افزایش مایع ها و روان کارها می شود. وقتی روان کارها بیش ازحد گرم شوند، از مجراهای خود خارج می شوند و روی سایر قطعات خودرو می ریزند که این قطعات نیز معمولا بسیار گرم هستند. ترکیب این عوامل و حرارت بالای قطعات درونی خودرو، به راحتی می تواند یک آتش سوزی را ایجاد کند.
حرارت بالای موتور، به دلیل نقایص فنی یا برنامه ریزی کامپیوتری ناکارآمد اتفاق می افتد؛ ازاین رو، خودروسازان با اعلام فراخوان ها یا انتشار آپدیت های نرم افزاری، اقدام به رفع این مشکل می کنند. موتوری که بیش ازحد گرم شده است، یک مشکل مکانیکی دارد و معمولا دچار ایراد در یک واشر یا رادیاتور است.
نقص در سیستم برق خودرو
نقایص و مشکلات سیستم برقی خودرو، دومین دلیل عمده ایجاد آتش سوزی اتومبیل ها هستند. باتری 12 ولتی یک خودروی معمولی، می تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. عملیات شارژ و دشارژشدن باتری خودرو، گاز هیدروژن آزاد می کند که به سادگی قابل اشتعال است. سیم های باتری نیز ممکن است دچار پارگی یا اتصالی شوند و با ایجاد یک جرقه، گازها و میعانات قابل اشتعال را در فضای زیر کاپوت منفجر کنند. مشکلات سیستم برقی خودرو، تنها به قسمت فنی محدود نمی شود؛ چراکه سیم ها در تمام طول خودرو گسترده شده اند و در صورت گرم شدن بیش ازحد یا ایجاد اتصالی، موجب آتش گرفتن فوم صندلی ها یا کف پوش خودرو می شوند.
نشت سوخت
شایع ترین عاملی که موجب وقوع آتش سوزی خودرو می شود، نشت سوخت از سیستم سوخت رسانی خودرو است. لوله ها و اتصالات پوسیده، به راحتی بنزین یا گازوئیل را به بیرون نشت می دهند و با پاشیده شدن مایع اشتعال زا روی قطعات گرم خودرو هم چون پیشرانه، خودرو به راحتی آتش می گیرد. این عامل، موجب وقوع آتش سوزی های زنجیره ای پژو 405 طی سالیان گذشته بود.
در بین تمامی مایعات قابل اشتعالی که در خودروها وجود دارد، بنزین خطرناک ترین است. بنزین در دمای 7.2 درجه سانتی گراد با وقوع یک جرقه، به راحتی شعله ور می شود. اگر بنزین به دمای حدود 258 درجه سانتی گراد برسد، خودبه خود مشتعل می شود و به همین دلیل است که پاشش بنزین بر روی قطعات داغ فلزی یا پلاستیکی، به راحتی خودرو را به آتش می کشد. بنابراین، اگر در اطراف اتومبیل خود لکه های بنزین مشاهده کردید، به سرعت سیستم سوخت رسانی خودرو را مورد بررسی قرار دهید و نقص را برطرف کنید.
کپسول آتش نشانی مناسب خودرو
معمولا آتش سوزی خودرو از قسمت موتور شروع میشود پس به هیچ وجه برای خاموش کردن موتور کاپوت را بالا نزنید چون اینکار باعث رسیدن هوا به آتش و تشدید آتش سوزی می شود .
به جای اینکار سعی کنید آتش را از وسط گلگیر و لاستیک و یا از جلو پنجره و یا جای دیگر که به موتور راه دارد توسط کپسول خاموش کنید.
اولین کار در هنگام آتش سوزی خودرو خارج کردن سرنشینها از خوردو به شکلی صحیح و بدون صدمه زدن به آنهاست .
اگر چند نفر برای کمک اقدام کرده اند سریع تقسیم کار نموده و در حالی که فردی مشغول خاموش کردن آتش است افراد دیگر به سرنشینها رسیدگی کنند.
در اکثر تصادفات افراد دچار مصدومیت گردن و مهره ها میشوند در این موارد باید بسیار با دقت عمل کرد.
بدون توجه به نوع تصادف و میزان مصدومیت حتما به گردن مصدوم آتل ببندید و اگر چنین وسیلهای ندارید و دوره کمکهای اولیه نگذراندهاید و نسبت به کمکهای اولیه بی اطلاع هستید ، عاقلانه ترین کار این است که مصدوم را تکان ندهید و تا رسیدن آمبولانس اجازه ندهید کسی مصدوم را تکان دهد.
