حرارت دیدن ظروف پلاستیکی در مایکروویو کاری معمول و ساده است، اما اگر از ظروف مناسب استفاده نکنیم می تواند مضر باشد. ظروف ساخته شده از مواد مصنوعی آلی تشکیل شده از پلیمرها، جای خود را در زندگی روزمره ما باز کرده است و بسیاری افراد از این ظروف برای گرم کردن غذا در مایکروویو استفاده می کنند اما آیا این ظروف بی خطر هستند؟
می دانیم که گرم کردن غذا در مایکروویو باعث ارتعاش مولکولی شده و ترکیب شیمیایی آن را تغییر می دهد به همین ترتیب، مایکروویو همچنین می تواند ترکیب شیمیایی ظروف مورد استفاده را تغییر دهد. استدلال های موافق و مخالف پیرامون استفاده از این دسته ظروف داخل مایکروویو وجود دارد به همین دلیل در این بخش به خطرات استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروویو می پردازیم.
ظروف پلاستیکی بی خطر برای مایکروویو
ساده ترین راه تشخیص ظروف پلاستیکی بی خطر برای مایکروویو یا مایکروفر ، جستجوی نماد Microwave Safe روی ظروف است. این نشان، شامل سه خط موج دار است، که نشان می دهد، ظرف می تواند بدون ذوب شدن یا آزاد کردن مقادیر مضر مواد شیمیایی در برابر حرارت مایکروفر یا مایکروویو مقاومت کند.ظروف ایمن به مایکروویو با آزمایش دقیق توسط FDA انجام می شوند، تا اطمینان حاصل شود که در دمای بالا مایکروویو، مقدار مواد شیمیایی خارج شده از پلاستیک بیش از 100 تا 1000 برابر کمتر از مقدار مشخص شده برای آسیب زدن به حیوانات آزمایشگاهی است.
ظروف پلاستیکی بدون نماد Microwave Safe برای مایکروویو یا ماکروفر ناامن می باشند. نبود برچسب، بدان معناست که این پلاستیک ها، آزمایشات لازم برای اطمینان از ایمنی در مایکروویو یا ماکروفررا پشت سر نگذاشته اند. از آنجا که راهی برای اطمینان از نگهداری این ظروف در مایکروویو نیست، پس بهتر است، که از آنها در مایکروویو استفاده نکنید.
تعدادی از ظروف پلاستیکی دارای نماد PET پلی اتیلن ترفتالات هستند. این نماد نمی تواند نشانه ایمنی صد در صد ظرف در مایکروویو باشد. بعضی از ظروف PET برای مایکروویو ایمن هستند، در حالی که تعداد دیگر این ایمنی را ندارند. در زیر لیستی از نکات توصیه شده توسط دانشکده پزشکی هاروارد برای راهنمایی شما در استفاده از مواد پلاستیکی مناسب در مایکروویو آورده شده است،ظروف قابل حمل پلاستیکی، بطری های آب، مواد پلاستیکی ساخته شده برای نگهداری کره، پنیر و ماست برای قرار دادن در مایکروویو ایمن نیستند.
چند نوع پلاستیک داریم؟
پلاستیک ها را به دو دسته مواد طبیعی یا مصنوعی طبقه بندی می کنیم. مصنوعی ها شامل ترموپلاستیک، ترموست و الاستومر است و طبق کدگذاری تعیین شده، آنها با یک نماد بازیافت مثلث سه پیکان مشخص می شوند. این علامت 3 پیکان نماد بین المللی بازیافت است و در داخل آن عددی از 1 تا 7 پیدا خواهید کرد:
PET (پلی اتیلن ترفتالات)
ویژگی های بسیاری مانند شفافیت و پذیرش رنگ دارد و بازیافت آن قوی ، سبک و آسان است و بسیاری از تولید کنندگان از آن برای بسته بندی نوشیدنی ها استفاده می کنند.
HDPE (پلی اتیلن با چگالی بالا)
انعطاف پذیر، اما کمی سخت است و در برابر تأثیرات شیمیایی، دمای بالا و پایین مقاومت می کند. بی رنگ، تقریباً مات و قابل چاپ، رنگ آمیزی یا چسب زدن بر روی آن امکان پذیر است و معمولاً در بسته بندی مواد غذایی، محصولات تمیز کننده یا روغن موتور استفاده می شود.
PVC (پلی وینیل کلراید)
این پلاستیکی بسیار انعطاف پذیر و شفاف است که بسیاری از شرکت ها از آن برای تولید کیسه ها، ظروف آزمایشگاهی یا مواد غذایی منجمد استفاده می کنند و می تواند برای تولید ظروف درب دار، سطل های زباله و لوله ها بازیافت شود.
LDPE (پلی اتیلن با چگالی کم)
این پلاستیک کمی امکان بازیافت دارد و به دلیل سهولت در آزاد سازی سموم، کمترین استفاده را در ظروف غذایی دارد. در برابر اسیدها مقاوم است و به دلیل سختی آن برای لوله ها، لوله کشی، تجهیزات پزشکی، بطری های مواد شوینده و موارد دیگر استفاده می شود.
PP (پلی پروپیلن)
این پلاستیک سخت و از نظر حرارتی پایدار است و قالب گیری، رنگ آمیزی آن به سهولت صورت می گیرد ما آن را در درب بطری ها می بینیم که در برابر عوامل شیمیایی، آب جوش و مواد شوینده مقاومت می کند. این تنها موردی است که سازمان بهداشت جهانی برای تماس با غذا توصیه می کند.
PS (پلی استایرن)
ما این را به عنوان شیشه پلاستیکی می شناسیم، محکم و برای بسته بندی غذا، اسباب بازی و آزمایشگاه استفاده می شود.
سایر موارد (پلاستیک مخلوط)
این محصول که بازیافت آن دشوار است از چندین ماده تشکیل شده و می توانیم آن را در اشیا بی شماری مانند بطری های آب، لیوان های کوچک، ظروف پزشکی، قطعات ماشین و دیسک های فشرده پیدا کنیم.
کدام یک از این ظروف برای استفاده در مایکروویو ایمن نیستند؟
طبق مقررات و کدهای شناسایی، ظروف قابل استفاده در مایکروویو شماره های 2 و 5 دارند یا روی آنها نوشته شده است "ظروف قابل استفاده مایکروویو". اینها به گونه ای طراحی شده اند که استفاده از آنها در مایکروویو بدون تغییر در پایداری فیزیکی، شیمیایی و بدون جابجایی ذرات سمی مناسب است.
هنگام استفاده از بطری های کودک احتیاط لازم را انجام دهید، زیرا برخی از تولید کنندگان از پلی کربنات برای ساخت آن استفاده می کردند، ماده ای که در مایکروویو بیس فنول-A ، یک برهم زننده غدد درون ریز آزاد می کند که در حال حاضر ساخت آن ممنوع است و شرکت ها آن را با پلی پروپیلن یا پلی اترسولفون جایگزین می کنند که برای گرم شدن در مایکروویو بی خطر است. با این حال، همچنان باید برچسب محصول را بررسی کنید تا مطمئن شوید فاقد BPA هستند.
همانطور که میدانید، پلاستیک های متنوعی در خانه وجود دارد که تمایل به استفاده مجدد از آنها داریم. در واقع از آنها برای ذخیره مواد غذایی یا نوشیدنی استفاده کرده حتی اگر برای این منظور طراحی نشده باشند به همین ترتیب فکر می کنیم، چون پلاستیک هستند، می توان آنها را لحظه ای در مایکروویو قرار داد.
ظروف پلاستیکی چه خطراتی دارد؟
بعضی از پلاستیک ها وقتی در معرض سرما یا گرما قرار می گیرند، دیوکسین که نوعی مواد سمی و سرطان زاست آزاد می کنند و این مواد در فرآیند شیمیایی به مواد غذایی انتقال می یابد.اگرچه در برخی از تحلیل ها روند انتقال مواد سمی بیش از حد تخمین زده شده است، اما استدلال های علمی وجود دارد که نیاز به احتیاط دارد. در ادامه ی این بخش به چند نمونه از آن می پردازیم:
اگر روی ظرف شماره 7 درج شده باشد، به معنی بیس فنول است که در مقادیر زیاد می تواند برای بدن مضر باشد. این یک ماده برون زاست که می تواند موجب به چاقی، تغییرات غدد درون ریز و بیماری های مزمن شود.
درج شماره 3 نشان دهنده وجود فتالا، ترکیبات شیمیایی مورد استفاده به عنوان نرم کننده است که برای سلامتی مضر هستند.
هرگز غذا را در ظروف پلاستیکی مایکروویو با شماره 4 یا PVC (پلی وینیل کلراید) یا 6 یا PS (پلی استایرن) گرم نکنید.
مطالعه دیگر نشان داد درصد بالایی از افراد که به طور مکرر از مایکروویو استفاده می کنند، پلاستیک مناسب استفاده را نمی دانند و بدتر اینکه، از هر نوعی پلاستیک برای گرم کردن غذا استفاده می کنند و این احتمال انتقال مواد خارجی از سطح ظرف به غذا را افزایش می دهد.علاوه بر این، سبک زندگی و کار که باعث گرم شدن بیش از حد غذاهای پرچرب می شود مشکل را تشدید می کند. در حقیقت وقتی ظروف با این مشخصات را گرم کرده و زمان تماس را افزایش می دهید، انتقال سموم افزایش می یابد.
گرم کردن غذا با ظروف پلاستیکی داخل مایکروو، احتمال بروز سرطان در افراد را افزایش می دهد. حرارت بالای 40 درجه پلیمر موجود در ظروف پلاستیکی را آزاد می کند که در صورت استفاده دراز مدت باعث بدخیمی های جدی در دستگاه گوارش می شود. همچنین آزاد شدن ماده سمی دیگوکسین در ظروف پلاستیکی خطر بروز سرطان به خصوص سرطان سینه را در زنان افزایش می دهد. دیگوکسین برای سلولهای بدن انسان بسیار سمی است و خطر تولید آن در ظروف یک بار مصرف بخصوص در اثر حرارت غذای پرچرب بیشتر است پس هرگز برای گرم کردن غذا در ظروف یکبار مصرف از ماکروویو استفاده نکنید و سریع تر غذا را از این ظروف خارج کنید و در ظرف دیگری وارد کرده و سپس گرم نمایید.
برای استفاده از ظرف پلاستیکی در مایکروویو، اطلاعات قید شده روی آن را چک کنید
توصیه می کنیم از ظروفی برای مایکروویو استفاده کنید که سازنده ها ایمن بودن آن ها را برای این کاربرد اعلام کرده اند. طبق استانداردها، سازنده ها باید ویژگی های نوع ظروف پلاستیکی را روی آن ها قید کنند.ضمناً اگر نمی توانید نوع پلاستیک را شناسایی کنید بهتر است از مایکروویو صرف نظر کرده و غذا را در فر داغ کنید یا از ظرف شیشه ای یا سرامیکی استفاده کنید.
ضمناً این را هم باید مشخص کنید که قصد پخته شدن غذا را دارید یا فقط می خواهید غذا را گرم کنید. غذایی که قرار است گرم شود به مدت زمان کمتری نیاز دارد. بنابراین اینکه از ظرف پلاستیکی استفاده کنید یا شیشه ای چندان مهم نیست؛ اما در مورد پختن غذا هرگز از ظرفی که از ایمن بودن آن در مایکروویو مطمئن نیستید استفاده نکنید. ظروفی را که تغییر شکل داده اند یا کهنه شده اند هرگز به کار نبرید؛ زیرا بیشتر احتمال دارد مواد شیمیایی آزاد کنند.
گزینه های دیگر برای استفاده داخل مایکروویو
- اگر ظروف پلاستیکی ایمن برای استفاده داخل مایکروویو ندارید، می توانید از شیشه یا سرامیک هایی استفاده کنید که در برابر دما بدون مشکل مقاومت می کنند. در حقیقت، اگر گرم کردن غذا چند ثانیه بیشتر طول نمی کشد، استفاده از کاغذ یا مقوا، ترجیحاً سفید هیچ خطری ندارد.
- از جمله بهترین گزینه ها می توان به شیشه های سیلیکونی و پیرکس اشاره کرد که قابل استفاده داخل مایکروویو و روی اجاق های معمولی است.
- ظروف یک بار مصرف گیاهی، از مواد طبیعی گیاهی نظیر نشاسته ذرت و گندم ساخته می شود، را می توانید درون مایکروویو قرار دهید زیرا در این ظروف از مواد شیمیایی استفاده نمی شود و در هنگام استفاده از مواد داغ و چرب هیچ گونه مواد مضری از آن وارد غذا نمی شود. به عبارتی دیگر این ظروف عاری از هرگونه اثرات مضر و مواد شیمیایی در تماس با مایعات و غذاهای داغ است.
- هرگز نباید ظروف فلزی را داخل مایکروویو قرار دهید با این حال، طبق توصیه های سازندگان، استفاده از فویل آلومینیوم مانعی ندارد.
قوانین مهم و کلی درباره استفاده از ظروف پلاستیکی
برای ایمن نگه داشتن غذا خواه آن را گرم کنید یا نه، قوانین کلی را رعایت کنید:
- محصولات فتالات و بدون BPA را بکار ببرید.
- از ظروف شیشه ای یا مخصوص مایکروویو برای گرم کردن غذا استفاده کنید.
- برای پوشاندن غذا از دستمال های کاغذی استفاده کرده و نه از پلاستیکی زیرا درب پلاستیکی می تواند حاوی فتالات باشد.
- از نگهداری مواد غذایی در پلاستیک های یکبار مصرف خودداری کنید.
- ظروف پلاستیکی قدیمی را دور بریزید، زیرا اگر قدیمی تر یا ترک خورده باشد نیاز بیشتری به شست و شو دارد.
- از استفاده مجدد بطری های پلاستیکی آب یا ظروف بیرون بر غذا خودداری کنید.
- بطری های آب را در مجاورت گرما یا آفتاب قرار ندهید.
- از قرار دادن مایعات گرم یا مواد غذایی در پلاستیک ها خودداری کنید.
- از ذوب کردن یخ ظروف پلاستیکی داخل مایکروویو خودداری کنید.
- نمادهای بازیافت را روی ظروف پلاستیکی بخوانید و ظروف با علامت های 1 ، 3 ، 6 یا 7 کنار بگذارید.