کنکور سراسری به عنوان مهم ترین آزمون علمی کشور شناخته می شوند که هر ساله، تعداد بسیار زیادی از دانش آموزان در ۵ گروه آزمایشی «علوم ریاضی و فنی»، «علوم تجربی»، «علوم انسانی»، «هنر» و «منحصراً زبان»، برای قبولی در دانشگاه ها و رشته های مطرح و برتر کشور، با شرکت در این آزمون به رقابت با یکدیگر می پردازند. این آزمون، هر ساله در هفته ی اول یا دوم تیر (۸ الی ۱۱ تیر) برگزار می شود و پذیرش دانشجویان در تمامی دانشگاه های دولتی، اعم از روزانه، شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور، پردیس خودگردان و دانشگاه آزاد با توجه به رتبه و تراز کسب شده در این آزمون صورت می گیرد. ثبت نام اولیه ی این آزمون، در سایت سازمان سنجش انجام می گیرد و محدوده ی زمانی آن، در بهمن ماه است. یکی از نقدهای بزرگی که به این آزمون وارد است، این است که دانش آموزان قرار است زحمات ۱۲ ساله ی خود در دوران مدرسه را، در یک آزمون ۴ ساعته بسنجند و این موضوع، سبب می شود تا سنجش صحیحی صورت نگیرد و به وجود آمدن کوچکترین مشکلی می تواند تمامی زحمات دانش آموزان را به باد بدهد.
حذف کنکور سراسری نیز، از موضوعاتی است که بیش از یک دهه در حال بحث بوده و هیچگاه با آن موافقت نشد. چرا که برای ورود بیش از یک میلیون دانش آموز به دانشگاه هایی که چیزی حدود ۸۰ هزار نفر ظرفیت دارند، باید آزمونی برگزار شود تا داوطلبان بر اساس توانمندی ها و استعداد خود بتوانند در رشته ای که پذیرش می شوند، مشغول به تحصیل شوند. خرید کتاب کمک درسی و تستی، شرکت در کلاس های حضوری و یا آنلاین کنکور با شهریه های بالا، ثبت نام در آزمون های آزمایشی و ...، سبب شده تا این آزمون ۴ ساعته، به معضل بزرگی برای دانش آموزان و خانواده هایشان تبدیل شود. در راستای کاهش مشکلات دانش آموزان و ایجاد بستری سالم تر و مناسب تر برای سنجش و گزینش داوطلبان، کنکور سراسری از سال ۱۴۰۲، با تغییرات عمده ای برگزار خواهد شد. مطابق مصوبه ی «سیاست ها و ضوابط فرماندهی و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی پس از پایان دوره دوم متوسطه» که در جلسه ی ۸۴۳شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید، از سال ۱۴۰۲ به بعد، کنکور سراسری ۲ بار در سال برگزار می گردد. البته این تغییرات فقط محدود به تغییر تعداد دفعات برگزاری کنکور نبوده و در راستای این مصوبه، تاثیر امتحانات نهایی در نتیجه ی نهایی داوطلبان کنکور سراسری، به صورت ۶۰ درصد تاثیر قطعی لحاظ خواهد شد. (استثنائاً در کنکور سال ۱۴۰۱، این تاثیر به صورت ۴۰ درصد خواهد بود و از سال ۱۴۰۲ به بعد، با ۲۰ درصد افزایش، به ۶۰ درصد تاثیر قطعی خواهد رسید.) پس در مجموع می توان گفت که کنکور سراسری به ۲ بخش «سوابق تحصیلی» و «آزمون اختصاصی» تبدیل خواهد شد و دیگر خبری از دفترچه ی عمومی در کنکور نخواهد بود. منظور از «سابقه ی تحصیلی»، نمرات کسب شده توسط دانش آموزان در امتحانات نهایی دروس عمومی و تخصصی است. این امتحانات نهایی، توسط وزارت آموزش و پرورش و به صورت همگانی در سراسر کشور برگزار می شود و سطح سوالات آن، استاندارد است و می تواند آزمون مناسبی برای سنجش دانش آموزان باشد. منظور از «آزمون اختصاصی» نیز، همان دفترچه ی اختصاصی کنکور است که سوالات آن از دروس اختصاصی هر رشته مطرح می شود. دروس تخصصی هر یک از ۵ گروه آزمایشی کنکور در جدول زیر قابل مشاهده است.
|
دروس تخصصی گروههای آزمایشی در کنکور سراسری |
|
|
رشته |
عناوین دروس |
|
علوم ریاضی |
ریاضیات، فیزیک، شیمی |
|
علوم تجربی |
زمین شناسی، ریاضیات، زیست شناسی، فیزیک، شیمی |
|
علوم انسانی |
ریاضی، اقتصاد، علوم اجتماعی، ادبیات تخصصی، عربی تخصصی، تاریخ و جغرافیا، فلسفه و منطق، روانشناسی |
|
هنر |
درک عمومی هنر، درک عمومی ریاضی فیزیک، ترسیم فنی، خلاقیت تصویری تجسمی، خلاقیت نمایشی، خلاقیت موسیقی، خواص مواد |
|
منحصراً زبان |
زبان انگلیسی یا زبان آلمانی یا زبان فرانسه |
با اجرای این قانون و حذف دروس عمومی از کنکور، مسلماً با عمیق تر و مفهومی تر شدن سوالات تخصصی مواجه خواهیم بود و دانش آموزان می توانند با تمرکز بیشتری به مطالعه ی دروس تخصصی رشته ی خود بپردازند. همچنین نفوذ مافیای کنکور نیز تا حدود زیادی کاهش می یابد و فروش کتاب های محبوب و پرطرفدار کمک درسی در شاخه ی عمومی با رکود شدیدی رو به رو می شوند و برخی از ناشران آموزشی که فقط در حوزه ی دروس عمومی کنکور فعالیت می کنند، با مشکلات متعددی مواجه خواهند شد. از طرفی دیگر با تمرکز کنکور روی دروس تخصصی کتاب هایی مانند زیست شناسی جامع خیلی سبز در رشته تجربی و حسابان جامع میکروگاج در رشته ی ریاضی با اقبال بیشتری رو به رو خواهند شد. لازم به اشاره است که نمرات دانش آموزان در این آزمون سراسری کنکور، تا ۲ سال اعتبار دارد و دانش آموزان فرصت بیشتری برای فکر کردن و انتخاب کردن دارند و می توانند بر اساس آن، برای ورود به دانشگاه تصمیم بگیرند و نمره ای که در آن آزمون کسب کرده اند را با احتساب تاثیر سوابق تحصیلی، با یکدیگر تلفیق کنند و در نهایت، بر اساس نمره ی نهایی حاصل شده، به انتخاب رشته بپردازند. در راستای سوابق تحصیلی نیز، ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در کنکور سال ۱۴۰۱ و کنکورهای قبل از آن، معدل نهایی داوطلبان فقط به صورت مثبت تاثیر داشت، یعنی اگر داوطلب نمره ی خوبی در آزمون کنکور کسب کرده باشد و معدل خوبی نیز داشته باشد، تاثیر مثبتی در رتبه اش خواهد گذاشت، اما اگر معدلش پایین باشد، تاثیری در رتبه ی او نخواهد داشت. اما از سال ۱۴۰۲ به بعد، نمره ی نهایی داوطلبان، کاملاً تحت تاثیر سوابق تحصیلی، کم یا زیاد خواهد شد، به گونه ای که اگر دانش آموزان سوابق تحصیلی خوبی داشته باشند، نمره ی کنکورشان افزایش می یابد و اگر سوابق تحصیلی ضعیفی داشته باشند، نمره ی کنکورشان پایین می آید. لذا دانش آموزان باید توجه کافی را به هر دو بخش ( امتحانات نهایی و آزمون اختصاصی) داشته باشند.
جمع بندی
بر اساس مصوبه ی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در کنکور سال ۱۴۰۲ و کنکورهای بعد از آن، دفعات برگزاری کنکور سراسری که فقط شامل آزمون اختصاصی است و آزمون عمومی از آن حذف شده است، به 2 بار در سال افزایش می یابد و ۶۰ درصد از کل نمره ی دانش آموزان به نتیجه ی امتحانات نهایی پایه ی دوازدهم و ۴۰ درصد از آن، به نتیجه ی آزمون اختصاصی داوطلبان اختصاص خواهد یافت.
