مکرومه بافی یا گره بافی نوعی تکنیک بافتنی است که در آن از گره زدن استفاده می شود. احتمالا در دکوراسیون های داخلی سبک ساحلی و بهومین، آویزهای بافته شده و دیوارپوش های زیبایی دیده اید که توجه شما را به خود جلب کرده است. این آویزها مکرومه هستند.از آنجا که این هنر قدیمی در سال های اخیر بسیار محبوب و پولساز شده، هنرمندان در حال ارائه روش ها و طرح های ابتکاری برای مکرومه بافی هستند.امروزه استفاده از نخ های رنگارنگ در ابعاد و سایزهای مختلف مکرومه برای ساخت وسایل زیبا و شیک بسیار پرطرفدار است در صورتی که میتوان از آن به عنوان یک منبع کسب درآمد استفاده کرد. امروزه هنر مکرومه بافی را در ساخت وسایل تزئینی در رنگ ها و ابعاد مختلف برای جلوه دادن به نمای درون خانه به کار می گیرند.مکرومه بافی از جمله هنرهای دستی است که بدون نیاز به هیچ گونه ابزاری و با ساده ترین وسایل و با استفاده از دست انجام می شود و شما میتوانید طبق سلیقه خود و به کار بردن رنگ های مختلف در آن وسایل زیبایی بسازید و به فروش برسانید.
مکرومه بافی چیست؟
مکرومه بافی همان هنر گره زدن است که البته دست شما در آن کاملا باز است و می توانید از متریال های مختلف در ساخت آن استفاده کنید. در این کار شما یکسری گره ها را در رنگ ها و اندازه های مختلف کنار هم قرار می دهید و یک چیز جدید درست می کنید.طرح ها و الگوهایی که در این کار استفاده می شود نامحدود است و کاملا بستگی به سلیقه، خلاقیت و نوع کاربرد آن وسیله برای شما دارد، شما می توانید انواع و اقسام چیزها را با مکرومه بافی درست کنید.
ممکن است شما مکرومه بافی را به یکسری لباس سنتی و یا آویزهای گلدان آن هم به رنگ سفید و شیری بشناسید اما باید بدانید که دوره ی این کاربردها و رنگ ها به سر آمده امروز دیگر شما می توانید خیلی از وسایل زندگی تان را به این سبک ببافید و تزئین کنید.از نظر رنگ هم باید بگوییم که شما محدود به رنگ خاصی نیستید و می توانید از انواع و اقسام رنگ ها در مکرومه بافی استفاده کنید.
لوازم اولیهٔ موردنیاز برای مکرومه بافی
وسایلی که برای مکرومه بافی نیاز دارید عبارت اند از:
۱. طناب یا نخ مکرومه
طناب های مخصوص مکرومه انواع مختلفی دارند. طناب ها می توانند از جنس پنبه، کتان، کنف و کنف هندی (جوت) باشند. بااینکه ترجیح ما مواد طبیعی است، باز هم همه چیز به سلیقهٔ خودتان بستگی دارد. بندهایی از ریون، تریکو و موادمصنوعی هم برای مکرومه وجود دارند که اگر دوست داشته باشید می توانید از آنها استفاده کنید. این طناب های در رنگ ها و اندازه های متفاوتی موجودند.
۲. فریم مکرومه
برای مکرومه بافی به چیزی نیاز دارید که نخ ها را به آن گره بزنید. البته این طور نیست که همهٔ محصولات به فریم نیاز داشته باشند اما بیشتر آنها را باید روی فریم سوار کنید. حلقه، مربع، شاخه، میله از جنس چوب یا فلز، پرکاربردترین فریم های مکرومه بافی هستند.
۳. صفحه مکرومه
صفحه یا برد مکرومه سطحی است که برای پروژه های کوچک می توانید از آن استفاده کنید. این سطح باید سفت و محکم باشد و ضخامت آن طوری باشد که سنجاق یا پین را به راحتی در آن فرو کنید بدون اینکه از طرف دیگر خارج شود.اگر صفحهٔ آماده نمی خواهید از چوب پنبه، پلی اورتان یا دو تکه مقوای محکم که به هم متصل شده اند به جای آن استفاده کنید.سطح برد تقریبا باید به اندازهٔ ۱۲ اینچ مربع (معادل ۷۷ سانتی متر مربع) باشد.
برد باید و به اندازه کافی ضخیم باشد تا بتوان یک پین یا سنجاق به شکل تی را بدون اینکه از طرف دیگر خارج شود روی آن محکم کنید.
۴. قیچی
به جز این سه مورد، به قیچی برای چیدن بندها، برس برای ریش کردن و ایجاد حالت کرکی در حاشیه ها و متر اندازه گیری هم نیاز دارید.
ترکیب مکرومه با جواهرات ایده جذابی است. اگر علاقه مند به این کار هستید مقاله کار با فلز برای ساخت جواهرات راهنمای خوبی برای شماست.
خرید تمام لوازم موردنیاز مکرومه بافی
اصطلاحات مهم در مکرومه بافی
قبل از شروع برای راحتی کار چند اصطلاح مهم را یاد بگیرید که هرگاه از آنها استفاده کردیم بدانید منظورمان چیست:
- طناب اصلی: همان رشته ای است که با آن کار می کنید و در گره ها آن را حرکت می دهید.
- طناب فرعی: آن رشته هایی را که مستقیم می مانند و فقط نقش پرکردن طرح را دارند طناب فرعی می نامیم. رشته های اصلی دور همین رشته ها گره می خورند.
- سِنیت (sennit): گره یا مجموعه ای از گره ها که تکرار می شوند.
انواع گره در مکرومه بافی
بیشتر پروژه های مکرومه با ۵ گره درست می شوند. ۳ تا از آنها اصلی هستند و ۲ تای دیگر با کمی تغییر در همان سه گره تشکیل می شوند.
۱. گرهٔ سر لارک
این گره از همه مهم تر و ساده تر است. با این گره باید طناب مکرومه را به میله، شاخه یا هر چیزی که از آن به عنوان چهارچوب استفاده کرده اید وصل کنید.
- طناب را از وسط تا بزنید و حلقه ای را که ایجاد شده است روی میله قرار دهید.
- حلقه را به پشت ببَرید و دو انتهای طناب را از درون آن بیرون بیاورید و محکم کنید.
- سر لارک را برعکس هم می توانید انجام دهید:
- طناب را تا کنید ولی این بار زیر میله قرار دهید.
- حلقه را به سمت جلوی میله بیاورید و دو انتهای طناب را از درون آن رد کنید و محکم کنید.
- همان طور که می بینید، این بار برجستگی گره در پشت آن پنهان می شود.
۲. گره مربعی
این گره یکی از پرکاربردترین گره ها در مکرومه بافی است و می تواند بسته به اینکه از کدام سمت شروع می کنید، به ۲ صورت چپ رخ یا راست رخ باشد. گرهٔ نیم مربع هم داریم که نصف گره مربعی است.
گره های مربعی باید حداقل ۴ طناب داشته باشند: ۲ تا اصلی و ۲ تا فرعی. اگر تعداد طناب ها بیشتر از ۴ تا بود، اولین و آخرین طناب همیشه طناب اصلی هستند و همهٔ طناب های بین این دو فرعی خواهند بود.
توجه کنید که ما برای راحتی کار به آنها طناب فرعی می گوییم. در اصل فیلر نامیده می شوند که به معنای آن است که فاصلهٔ بین طناب های اصلی را پر می کنند.
حالا بیایید ببینیم چطور باید گره بزنیم:
طناب ها را از ۱ تا ۴ شماره گذاری می کنیم. طناب های اصلی را ۱ و ۴ و طناب های فرعی را ۲ و ۳ می نامیم. درحین کار جای طناب ها تغییر می کند، اما شمارهٔ آنها نباید تغییر کند. برای مثال طناب شمارهٔ ۱ که از ابتدا چپ قرار داشته است ممکن است در حین گره زدن به راست برود، ولی همچنان شمارهٔ ۱ خواهد بود.
3.گرهٔ مربعی چپ رخ
در گرهٔ مربعی چپ رخ، در انتهای گره در سمت چپ برجستگی های عمودی خواهیم داشت.
- ابتدا از چپ به راست شماره گذاری کنید: ۱، ۲، ۳ و ۴.
- حال طناب شمارهٔ ۱ را به سمت راست بیاورید. آن را از روی طناب های فرعی ۲ و ۳ رد کنید و ولی زیر آخرین طناب (شمارهٔ ۴) قرار دهید.
- طناب شمارهٔ ۴ را به سمت چپ بیاورید. آن را از زیر طناب های فرعی ۲ و ۳ رد کنید و روی طناب شمارهٔ ۱ قرار دهید.
- حالا از طرفین طناب ها را بکشید تا محکم شود. طناب های فرعی (که وسط قرار دارند) را بین آنها صاف نگه دارید.
- حالا جای دو طناب ۱ و ۴ عوض شده است. طناب ۱ که در سمت چپ بود به راست رفته و طناب ۴ که در راست بود به چپ آمده است. حالا همان کار را بار دیگر انجام دهید. یعنی طناب ۱ را از روی دو طناب فرعی رد کرده و به سمت چپ ببرید و از زیر ۴ عبور دهید.
- طناب ۴ را به راست ببرید و از زیر طناب های فرعی و روی طناب ۱ رد کنید.
- دو سر طناب را بکشید تا محکم شود. باز هم طناب های فرعی باید راست و صاف قرار بگیرند. حالا گرهٔ مربعی کامل شده است.
4.گرهٔ مربعی راست رخ
در گرهٔ راست رخ برجستگی های عمودی را در سمت راست کار خواهیم داشت.
- طناب شمارهٔ ۴ را به سمت چپ ببرید و از روی طناب های فرعی و از زیر طناب ۱ رد کنید.
- طناب شمارهٔ ۱ را به راست ببرید و از زیر طناب های فرعی و روی طناب ۴ رد کنید.
- دو طناب را بکشید و محکم کنید. طناب های فرعی وسط را صاف نگه دارید.
- حالا باز هم جای طناب های ۱ و ۴ عوض شده است. ۱ در راست و ۴ در چپ قرار دارد. حالا ۴ را به راست ببرید و از روی طناب های فرعی و زیر طناب ۱ رد کنید.
- طناب ۱ را به چپ ببرید و از زیر طناب های فرعی و روی ۴ عبور دهید.
- دو طناب را بکشید و محکم کنید. طناب های فرعی وسط را صاف نگه دارید. حالا گرهٔ مربعی تکمیل شده است.
5.گره یا بخیهٔ مارپیچی
این گره به نیم گرهٔ سنیت یا نیم گرهٔ مارپیچی هم معروف است. گره مارپیچی از یک سری گره تشکیل شده است که تکرار می شوند و باهم یک گرهٔ مارپیچ تشکیل می دهند. این گره تزیینی است و جذابیت کارتان را بالا می برد.
برای این گره هم به حداقل ۴ طناب یا بیشتر نیاز دارید. دوتای اول و آخر اصلی و وسطی ها فرعی هستند. باز هم از چپ به راست به آنها از ۱ تا ۴ شماره بدهید. یک بار از چپ را توضیح می دهیم و برای راست هم برعکس آن است.
- طناب شمارهٔ ۱ را به راست ببرید، از روی فرعی ها و زیر طناب شمارهٔ ۴ رد کنید.
- طناب شمارهٔ ۴ را به چپ ببرید و از زیر فرعی ها و روی طناب شمارهٔ ۱ رد کنید.
- دو طناب را بکشید تا گره ای محکم دور طناب های فرعی
- به همین روش گره های بیشتری درست کنید. کم کم می بینید که طناب ها به شکل مارپیچ امتداد می یابند.
6. گرهٔ نیم خفت دوبل
با این گره می توانید در مکرومه خطوطی ایجاد کنید که می تواند افقی، قطری و عمودی باشد.
-
خطوط افقی
در این طرح یک سری گرهٔ افقی ایجاد می کنید. اولین طناب فرعی است و بقیهٔ طناب ها اصلی هستند.
- طناب چپ را به شکل افقی روی سایر طناب ها قرار دهید. طناب بعدی را به سمت جلو و بالا بیاورید و یک دور، دورِ طناب اول بپیچید تا یک حلقه ایجاد شود. باید حالت خلاف عقربه های ساعت باشد.
- حالا همان طناب را در سمت راست گره ای که ایجاد شده است بالا بیاورید، روی آن نگه دارید و از درون حلقه عبور دهید.
- حالا باید دو گرهٔ چسبیده به هم داشته باشید.
- دقیقا همین کار را با طناب های بعدی هم به دورِ طناب اول که افقی قرار داشت انجام دهید.
خطوط قطری
در این گره همان کارهای قبلی را باید انجام دهید، با این تفاوت که:
- طناب را به شکل مورب روی طناب های دیگر قرار می دهید.
- حالا طناب را از سمت راست گره بالا بیاورید و از درون حلقه عبور دهید. این کار را تا جایی که لازم است تکرار کنید تا خطی مورب یا قطری روی کارتان ایجاد شود.
7. گرهٔ اورهند
این گره چند طناب را به هم می بندد. می توان آن را با چند طناب یا فقط با یکی انجام داد.
مانند تصویر، طناب را به شکل یک حلقه قرار دهید.
- انتهای هر دو طناب را از درون حلقه عبور دهید و محکم کنید. این گره ابتدایی ترین نوع گره است که بعید است کسی بلد نباشد.
8.گره اتمام کار یا گره جمع کننده
- این گره در نهایت همهٔ طناب ها را باهم جمع می کند. معمولا در انتهای گلدان آویز مکرومه ای، این گره ها را می بینید. در این گره فقط دو طناب اصلی هستند و بقیه همگی فرعی هستند.
- یک طناب جداگانه بردارید و آن را به شکل یک U بلند در آورید. این طناب اصلی شما خواهد بود. آن را روی گروهی از طناب های فرعی قرار دهید، به طوری که حلقهٔ آن رو به پایین باشد.
- از انتهای طناب اصلی شروع کنید، آن را دور طناب های فرعی و حلقهٔ Uشکل بپیچید. یادتان باشد فقط مقدار کمی از حلقه بیرون از طناب پیچ باشد.
- بعد از چند دور پیچیدن انتهای طناب را از حلقه ای که بیرون است رد کنید.
- انتهای طناب اصلی را که بالا قرار دارد بکشید تا حلقه کاملا زیر طناب پیچ مخفی شود. تا جایی بکشید که محکم شود.
کاربرد نخ مکرومه و کاموا
- از نخ مکرومه برای بافت وسایل تزیینی مانند دیوارکوب، دریم کچر، لوستر، آویزهای مینیاتوری، پارتیشن های هنری در دکوراسیون داخلی استفاده می شود.
- انواع کیف، سبد، عروسک، رومیزی از موارد دیگری است که با استفاده از نخ مکرومه می توان بافت.
- از زمان های قدیم از کاموا برای بافت انواع لباس، پلیور، جوراب، شال و کلاه، ژاکت و… استفاده می شد پس از آن برای بافت انواع عروسک بافتنی، کیف، رومیزی و… هم استفاده شد.
- مکرومه بافی و بافتنی مانند تمام هنرها نیاز به علاقه و خلاقیت دارند و به وسیله یادگیری آنها می توانید هم برای مصرف شخصی وسایلی که دوست دارید را ببافید و هم اینکه با فروش آنها از طریق اینستاگرام و شبکه های اجتماعی دیگر برای خود کسب درآمد کنید.
انواع نخ مکرومه
- نخ مکرومه سه سوزنه دارای قطر حدود ۳ میل است و نوع بسیار پرکاربرد و پرفروش نخ مکرومه است.
- نخ مکرومه دو سوزنه دارای قطر ۱ تا ۲ میل است و برای بافت زیورآلات و موارد خیلی ظریف استفاده می شود.
- نخ مکرومه کتان برای بافت دیوارکوب، دریم کچر، رومیزی و پارتیشن های هنری در دکوراسیون های داخلی استفاده می شود و قیمت آن نسبت به نخ مکرومه های دیگر بیشتر است.
انواع کاموا
کامواها انواع مختلفی دارند ولی در این نوشته تنها مواردی را ذکر میکنیم که به وسیله آنها می توانید کسب درآمد داشته باشید.
- کاموا سوزنی: برای بافت انواع عروسک، اسکاچ، لباس خاص و مجلسی استفاده می شود.
- کاموا ضخیم: از این کاموا برای بافت انواع شال و کلاه، لباس های زمستانی استفاده می شود.
- کاموا ظریف: برای بافت انواع عروسک و لباس میتوان از این کاموا استفاده کرد. برای بافت مو با کاموا هم معمولا از کاموا نازک و برند فدک استفاده می شود.
پاسخ به پرسش های متداول درباره مکرومه بافی
حالا دیگر همهٔ گره هایی را که برای مکرومه بافی باید بلد باشید یاد گرفته اید. در ادامه به برخی از پرسش های مهم دربارهٔ مکرومه پاسخ خواهیم داد.
۱. آیا مکرومه قابل شست وشو است؟
بله. گره های مکرومه بسیار محکم هستند و جنس آن هم طوری است که می توانید آن را بشویید. پس از شستن، آن را آویزان کنید تا خشک شود.
۲. آیا می توان برای مکرومه بافی از نخ به جای طناب استفاده کرد؟
بله، اما یادتان باشد اگر نخ خیلی ظریف باشد، گره ها دیده نمی شوند و طرح تان جالب در نمی آید. به علاوه اگر پروژه ای بزرگ داشته باشید، تا طرح کامل شود باید بی شمار گره بزنید. اگر دوست دارید از نخ استفاده کنید، ضخیم ترین نوع نخ را بردارید و نهایتا برای جواهرات از آن استفاده کنید نه چیزی مانند آویز دیواری.
اگر علاقه مند به کار با نخ هستید، بد نیست گلدوزی را امتحان کنید.
۳. آیا می توان از جوت یا کنف استفاده کرد؟
بله، البته این طناب ها در گذشته بیشتر محبوب بودند. به تدریج عرضهٔ آنها به بازار کم شد و بیشتر نایلون، ریون ساتن و سایر الیاف مصنوعی باب شدند. بااین حال اگر مبتدی هستید، بهتر است از طناب های نایلونی یا پنبه ای استفاده کنید تا اگر اشتباه کردید، راحت تر بازشان کنید.
نکتهٔ مهم اینکه اگر می خواهید پروژه هایی مانند هاموک یا گلدان آویز درست کنید و آنها را در فضای باز قرار دهید، حتما طنابی را انتخاب کنید که بادوام و مقاوم باشد. برای مثال طناب پلی پروپیلن برای این موارد مناسب تر است. برای جواهرات از رشته های پنبه ای نازک تر که نرم و انعطاف پذیر هستند استفاده کنید.
۴. اندازهٔ طناب چقدر باشد بهتر است؟
به نوع پروژه بستگی دارد. برای تزیینات بزرگ تر می توانید قطر طناب را از ۴ میلی متر یا بیشتر انتخاب کنید. برای پروژه های کوچک تر مانند جواهرات، طناب با قطر کمتر از ۲ میلی متر مناسب است.
طنابی که برای مکرومه استفاده می کنید باید حدودا ۵ تا ۶ برابر بیشتر از طول کار تمام شده باشد. طناب های فرعی ای که فقط نقش پرکردن فواصل را دارند و چپ و راست نمی روند، کوتاه هم نمی شوند و بنابراین معمولا دو برابر باشند کافی است.یادتان باشد برای ایجاد حاشیه انتهایی همیشه طناب اضافی را محاسبه کنید. هرچه طناب بیشتر باشد، بهتر است. اگر بلند باشد، می توانید اضافی آن را بچینید اما اگر کم بیاید، کاری نمی توانید بکنید.در پروژه های کوچک از طناب های نازک تر و برای پروژه های بزرگ از طناب های ضخیم تر استفاده کنید.
لیست اندازه مناسب برای طناب
- برای آویز دیواری بزرگ: ۴ تا ۱۰ میلی متر
- برای آویز دیواری کوچک: ۳ تا ۵ میلی متر
- ساک خرید: ۳ تا ۵ میلی متر
- کیف دستی کوچک: ۲ تا ۳ میلی متر
- جواهر: ۱٫۵ تا ۳ میلی متر
- جاکلیدی یا بوک مارک: ۱٫۵ تا ۳ میلی متر
۵. چطور گره های مکرومه بافی را یک دست دربیاوریم؟
این کار تقریبا بعد از مدتی تمرین دست تان می آید. همیشه هنگام کشیدن طناب، آن را به اندازه ای بکشید که هر گره به صورت افقی، عمودی و مورب با بقیه در یک راستا قرار بگیرد. کارهای بزرگ را به شیوه ای آویزان کنید که محکم و ثابت قرار بگیرد و مدام به طرفین نچرخد و تکان نخورد. به این ترتیب گره ها نامیزان نمی شوند.
کاربرد مکرومه چیست؟
مکرومه بافی یکی از هنرها و صنایع دستی زیبایی است که با ساخت وسایل مختلف میتوان از آن به کسب درآمد پرداخت. این وسایل با توجه به ذوق و سلیقه هر شخص متفاوت هستند. وسایلی که از هنر مکرومه میتوان بافت شامل انواع کیف ها، آویزه ها، پرده ها، صندلی معلق، دیوار کوب ها و… است که شخص بافنده نسبت به ذوق و هنر خود هرکدام را به نوعی مخلتف میبافد.ابتدا از این هنر گره بافی برای ساخت تورهای ماهیگیری استفاده میشد و سپس ملوانان از این گرهها برای ساخت لنگر و بادبان نیز استفاده کردند. به مرور زمان هنر مکرومه بافی بیشتر بین مردم گسترده شد تا این که از آن برای انواع فرشینه، پتو های کوچکی که مسافران به همراه حمل می کنند و … به کار گرفته شد.
هنر مکرومه بافی یکی از هنرهای زیبایی است که از گذشته های دور تا کنون بسیاری از خانم های خانه دار از آن برای بافت انواع فرشینه های زیبا، کیف، پرده ها، دیوارکوب های مختلف استفاده کردند. این هنر با داشتن بازارهای گسترده برای فروش به راحتی می تواند منبع درآمدی برای هر شخصی باشد و از طریق مجازی و یا حضوری محصولات خود را به فروش برساند.