زمانی که انتظار به دنیا آمدن یک کوچولو را می کشید، همان طور که باید مراقب هر چیزی که می خورید باشید، باید نگران عوارض قرار گرفتن مادر باردار در معرض مواد شیمیایی نیز، باشید. مواد شوینده یکی از همین محصولات هستند که اکثر آنها حاوی مواد مضر هستند. مثلا عوارض استفاده از جرمگیر در بارداری به خاطر حضور ترکیباتی نظیر الکل، آمونیاک، پارابن، تریکلوزان، کلرین و گلایکول در آن است که همگی می توانند برای کودک در حال رشد و شما مضر باشند. در ادامه دربار مواد پاک کننده و شوینده در بارداری بحث خواهیم کرد.
در دوران بارداری از کدام مواد پاک کننده نباید استفاده کنیم؟
در مورد ضرر مواد شوینده در بارداری برای مادر و جنین باید گفت که تقریباً تمام مواد شوینده ای که در خانه استفاده می شوند، حاوی ترکیباتی هستند که می توانند برای شما و جنین مضر باشند؛ مهم ترین آنها عبارت اند از:
- تریکلوزان:محصولات پاک کننده ای که خاصیت آنتی باکتریال دارند، معمولاً حاوی این ماده شیمیایی هستند. حتی در صابون ها و شوینده های خانگی نیز ممکن است وجود داشته باشد. تریکلوزان باعث یک اختلال در غدد درون ریز می شود که می تواند به طور مستقیم بر رشد جسمی کودک تأثیر بگذارد.
- فتالات:پاک کننده ها و اسپری های بی شماری حاوی فتالات هستند که در درجه اول برای بهتر شدن بوی آن ها مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد شیمیایی با هورمون های بدن تداخل دارند و می توانند باعث ایجاد نقایص شدید هنگام تولد بخصوص در دستگاه تناسلی کودک متولد نشده، شوند.
- پارابن:این ماده تقریباً در تمام محصولات شوینده یافت می شود؛ اما معمولاً تحت عنوان مواد شیمیایی کم خطر در نظر گرفته می شود. حضور آنها در بدن شما می تواند رفتاری شبیه به هورمون استروژن را تقلید کند؛ به همین دلیل بهتر است مصرف آنها به حداقل برسد.
- گلیکول اترها:اکثر محلول های تمیزکننده شیشه و اجاق گاز به دلیل قدرت پاک کنندگی زیاد آنها، حاوی گلیکول اتر هستند. استفاده از این محصولات، نه تنها می تواند در باروری انسان تأثیر بگذارد، بلکه رشد شناختی کودک را در رحم کاهش می دهد.
- ذرات معلق در هوا:اسپری های پاک کننده، بیشتر مواد شیمیایی خود را وارد هوا می کنند تا روی سطح که از آن استفاده کرده اید. این ترکیبات می توانند در هوای خانه شناور بمانند و حتی اگر در اتاق دیگری حضور داشته باشید به شما برسند و وارد دستگاه تنفسی شما شوند.
استفاده از سفیدکننده در بارداری
سفیدکننده ها بیشتر با نام وایتکس شناخته می شوند. در مصرف های خانگی، بخار حاصل از مخلوط شدن وایتکس با آب، در فضا پراکنده می شود و استنشاق آن بر مخاط و مسیرهای تنفسی انسان اثر می گذارد و در موارد شدیدتر ممکن است باعث تورم و التهاب شوند.این علائم ممکن است در ابتدا با حالت تهوع، تنگی نفس و سرفه بروز کنند اما در صورت ادامه دار شدن، خلط گلو، ناراحتی ها و التهاب های ریوی و تب و لرز را به همراه دارد. بهتر است در دوران بارداری از سفیدکننده استفاده نکنید. درصورتی که در محیط بسته از وایتکس یا سایر سفیدکننده ها استفاده می کنید، غلظت آب و وایتکس باید به صورت یک به ۱۰ باشد. همچنین هنگام استفاده از سفیدکننده ، مسیرهای عبور جریان هوا را باز بگذارید و هواکش سرویس های بهداشتی را روشن کنید.
پرهیز جدی از استفاده همزمان از چندین شوینده مثل سفید کننده و جرم گیر یکی از نکاتی است که حتماً باید به آن توجه کنید. خطرناک ترین مادۀ اسیدی که آسیب جدی به ریه می رساند، بخار حاصل از مخلوط کردن وایتکس و جوهرنمک برای شست وشو است و استنشاق آن می تواند اثراتی جدی بر بدن شما و وضعیت رشد جنین داشته باشد. همچنین در دوران بارداری پوست شما آسیب پذیرتر است، بنابراین هنگام استفاده از مواد سفید کننده حتماً از دستکش استفاده کنید.
استفاده از گاز پاک کن در بارداری
در دوران بارداری باید استفاده از گاز پاک کن ها را کاملاً محدود کنید. گاز پاک کن حاوی سدیم هیدروکسید است که هنگام ترکیب شدن با آب و هیدروژن هوا گازهایی را تولید می کند. این گازها باعث تحریک شدید دستگاه تنفسی می شود، به خصوص در مواقعی که عبور جریان هوا کم است.استنشاق این ماده، تنگی نفس، سرفه و حالت تهوع به دنبال خواهد داشت. در صورت تماس با گاز پاک کن باید حتماً از دستکش استفاده کنید. این مواد به دلیل دارا بودن ترکیبات خورنده، قادر به ایجاد ترک، حساسیت و سوختگی در پوست هستند. همچنین از تماس این مواد با چشم جلوگیری کنید.
استفاده از لوله بازکن در بارداری
برخی از مواد شویندۀ مورد استفاده در منزل هنگام ترکیب با یکدیگر گازهای سمی و قابل انفجاری تولید می کنند. یکی از این محصولات، لوله بازکن های دارای اسید سولفوریک است که هنگام استفاده در مجاورت ظروف و اتصالات آلومینیومی باعث تولید گاز آتش زای هیدروژن می شود. استفاده از محلول های لوله بازکن و ترکیب آن با مواد شویندۀ دیگر و آب داغ موجب می شود که هنگام شست و شوی سطوح، مواد شیمیایی درون این شوینده ها و اسیدهای لوله بازکن به بخار تبدیل شوند و پس از ورود به مجرای تنفسی شما مشکلاتی را به وجود آورند.
به ویژه در سه ماهۀ اول و سه ماهۀ سوم بارداری، خودتان را در معرض استفاده و استشاق این مواد شیمیایی قرار ندهید. مواد اسیدی لوله بازکن ها می تواند باعث بروز مشکلات پوستی به شکل حساسیت های موضعی یا ضایعات پوستی و درماتیت یا اگزما شوند. هنگام استفاده از این مواد حتماً از باز بودن پنجره و مسیر عبور جریان هوا مطمئن شوید. همچنین از تماس پوستی با این مواد جلوگیری کنید.
استفاده از کف شوی در بارداری
کف شوی ها عموماً شامل ترکیبات قلیایی است که برای تمیز کردن کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار می گیرد. استفادۀ مقدار زیادی از این مواد برای بالا بردن خاصیت پاک کنندگی آن هنگام مخلوط شدن با آب، منجر به تولید گازهایی می شود که برای سلامت مضر است. گاز ناشی از آن نیز سمی و ممکن است باعث ناراحتی در چشم، بینی، گلو و سیستم تنفسی شما شود. هنگام استفاده از این مواد حتماً به باز بودن پنجره ها و عبور جریان هوا توجه کنید. همچنین برای مراقبت بیشتر از پوست دست هایتان از دستکش استفاده کنید.
استفاده از پاک کنندۀ سطوح در بارداری
محصولات متنوعی برای تمیز کردن سطوح مختلف وجود دارد که یکی از اصلی ترین ترکیبات همگی آنها الکل است. استشمام الکل و همچنین تأثیرات آن روی پوست شما می تواند برایتان مشکل ساز شود. ترکیبات شوینده ها و پاک کننده هایی مثل شیشه پاک کن موجب از بین رفتن رطوبت و چربی سطح پوست می شود. با از بین رفتن لایه های محافظ، مواد محرک حساسیت زای موجود در شوینده ها به لایه های عمقی پوست نفوذ می کند و باعث آسیب به پوست می شود، بنابراین سعی کنید به جای تمیز کردن یک بار در هفته و مقدار زیادی از این مواد، روزانه مقدار کمی از آنها را برای تمیز کردن سطوح مورد نظر خود به کار برید.
استفاده از مایع ظرف شویی در بارداری
درصورتی که خودتان برای شستن ظرف ها اقدام می کنید حتماً از دستکش استفاده کنید. پوست شما در دوران بارداری حساس تر از قبل است. عوامل متعددی می تواند موجب خشکی پوست و به هم خوردن تعادل طبیعی آن شود. تماس مداوم پوست با سطوح خشن و شوینده های قلیایی از جمله عواملی است که باعث ایجاد خشکی و به دنبال آن ترک پوستی می شود. هنگام انتخاب مایع ظرف شویی از محصولاتی استفاده کنید که PH خنثی داشته باشند. هرچه ماده مورد نظر شما قلیایی تر باشد، لایه های محافظ چربی پوست را بیشتر تحت تأثیر قرار می دهد و منجر به خشکی سطح پوست، تسریع پیری سلول های پوستی، صدمات مزمن، خارش و سوزش دست و ریزش مو می شود.
استفاده از خوشبوکننده هوا در بارداری
در دوران بارداری بهتر است که از خوشبوکننده های شیمیایی استفاده نشود. خوشبوکننده ها شامل ترکیبات آزاد فرار و رایحه های شیمیایی است که برای شما و جنین مناسب نیست. هرچند احتمال خطر توسط خوشبوکننده های هوا کم است، اما با محتاط بودن در استفاده از این محصولات، سلامت شما و جنین تضمین شده است.استفاده از این محصولات در فضای داخلی خانه و آزاد شدن ترکیبات فرار آن باعث بروز سردرد، گوش درد، حالت تهوع و اسهال می شود. نگرانی هایی در خصوص بروز مشکلات تنفسی نظیر خس خس سینه، وزن کم، تولد زودرس و نقص های مادرزادی برای کودک بعد از تولد وجود دارد. زیرا احتمال ورود مواد شیمیایی به بدن شما و تأثیر در رشد جنین وجود دارد.
برای حفظ سلامت خودتان بهتر است از خوشبوکننده های طبیعی استفاده کنید، مثلاً پوست پرتقال یا سایر مرکبات را بر روی شوفاژ یا داخل فر قرار دهید یا با نسبتی برابر آب لیمو و آب را ترکیب کنید و آن را در فضای خانه اسپری کنید. دارچین، میخک و زنجبیل را در آب بجوشانید و ترکیب آن را در ظرفی بریزید و اسپری کنید.همچنین می توانید از بعضی روغن های خوش عطر مثل اسطوخودوس، بابونه و اوکالیپتوس استفاده کنید. به این شکل که آنها را درون دستگاه بخور بریزید تا علاوه بر رایحۀ خوش، از خواص ضدمیکروبی و ضدباکتریایی آن نیز استفاده کنید.
برای تمیز کردن خانه در دوران بارداری از چه ترکیباتی استفاده کنیم؟
به عقیده متخصصین، بهتر است در دوران بارداری به جای مواد شیمیایی، به دلیل ضرر مواد شوینده در بارداری، از پاک کننده های طبیعی و ارگانیک استفاده کنید. برخی از کارخانجات تولیدکننده مواد شوینده، شوینده های عاری از مواد شیمیایی نیز تولید می کنند که معروف به پاک کننده های سبز هستند. اگر هم نتوانید چنین محصولاتی را پیدا کنید، استفاده از سرکه رقیق می تواند یک جایگزین مناسب و مؤثر باشد. سرکه را با آب رقیق کنید از آن برای پاک کردن سطوح و سرویس های بهداشتی استفاده نمایید. جوش شیرین هم گزینه مناسبی برای برطرف کردن لکه هایی است که به سادگی پاک نمی شوند.اگر به هر دلیلی مجبور به استفاده از شوینده هایی نظیر وایتکس شدید، بهتر است آن را به نسبت 1 به 10 با آب رقیق کنید. هواکش را روشن کنید و مسیرهای عبور هوا را باز بگذارید. همچنین در صورت امکان از ماسک استفاده کنید. همچنین از دستکش و پیراهن آستین بلند برای محافظت از بدن خود استفاده کنید، زیرا مواد شیمیایی از طریق پوست نیز قابل جذب هستند و همان طور که گفتیم، پوستتان در بارداری بسیار حساس می شود.