در این میان ارتباط چشمی از اهمیت بیشتری برخوردار است چون ما از طریق چشم ها با مردم ارتباط برقرار می کنیم. جالب است بدانید روان شناسی به نام آرتور آرون معتقد بود که شما می توانید با پرسیدن 36 سوال و نگاه عمیق به چشمان طرف مقابل به مدت 4 دقیقه او را عاشق خود کنید!
پس اگر به دنبال دوسنی های واقعی و ارتباطات صمیمانه هستید و نمی خواهید مکالمات سطحی و معمولی برقرار کنید باید در چشمان افراد نگاه کنید چون طبیعت انسانی به این شکل تکامل یافته است. شما هم انسان هستید پس به ارتباط چشمی نیاز دارید و باید آن را به شکل صحیح و به میزان مناسب انجام دهید.
نگاه مستقیم، خیره، چیست؟
با کلام ساده نگاه مستقیم واژه بسیار ساده ای است و هیچ تفسیر فلسفی در پشت آن نیست، نگاه مستقیم به مخاطب از طریق چشم، درواقع نگاه مستقیم و خیره است. این فرد ممکن است یک فرد غریبه، یک فرد خانواده، یک دوست، یک حیوان و بسیاری موارد دیگر باشد.
معمولا چشم ها را دریچه روح می دانند، به اعتقاد مصری ها، چسم دریچه روح است و در فرهنگ مصری چشم اهمیت بسیار زیادی دارد. در واقع با استفاده از چشم ها می توان جهان معنا را به جهان فیزیک متصل کرد. در نتیجه می توان نگاه مستقیم به چشم های مخاطب را یکی از راه های متداول برای انتقال تجربه ها و حس ها دانست.
براساس تحقیقات Giovanni Caputo، روانشناس ایتالیایی، نگاه مستقیم با احساس و ناب می تواند مانند یک دارو عمل کند و فرآیند درمان و بهبود داشته باشد. براساس تحقیقی که توسط این روانشناس انجام شد، بسیاری از بیماران براساس همین فرآیند در پایان روند درمان خود، از احساس محبت آمیزی که از طریق نگاه، از طرف افراد خانواده آن ها به آن ها منتقل می شده است را بیان کرده اند. این بیماران اظهار دارند که این نگاه محبت آمیز بی شک حال آن ها را هر روز بهتر و بهتر کرده است. براساس گزارشان مکتوب نگاه ها و ارتباط های چشمی چیزی حدود ۱۵ در صد در بهبود این بیماران تأثیر داشته است.
براساس تحقیقات ارائه شده، احساسات از طریق نورون های عصبی در سطح مغز منتشر می شوند، آیا تا به حال به پلک زدن خود دقت کرده اید؟ مفهوم نگاه خیره در این جا به این منظور بیان شده است که با هر بار پلک زدن سطح نورون های عصبی که به مغز ما می رسد تغییر می کند و ممکن است با هر بار پلک زدن قدرت نگاه کاسته شود، این جا است که مفهوم نگاه خیره یا GAZE مطرح می شود. یکی از فلاسفه که در رابطه با GAZE نظریه ای را مطرح کرده بود، میشل فوکو، از شاگردان معروف هایدگر، است که مفهوم GAZE را در فلسفه خود مطرح می کند، ولی باید به این نکته توجه کرد که GAZE فوکو در رابطه با مسائل جنسی مطرح می شود که در حوصله بحث ما نمی گنجد.
دانشمندان ثابت کرده اند که رابطه چشمی بر روی ارتباطات فردی مؤثر است
نگاه کردن به چشم مخاطب در طی مکالمه کار بسیار سختی است که برای بسیاری از افراد آسان نیست. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که رابطه چشمی ممکن است براساس فرهنگ و سنت هر جامعه تغییر کند و نگاه چشمی در هر جامعه ای ممکن است عرف و معنای مثبتی نداشته باشد. اما اگر بخواهیم به صورت کلی به این مسئله نگاه کنیم، چرا نگاه کردن در چشم مخاطب برای ما سخت است؟
دانشمندان دانشگاه کیوتو در طی آزمایشی، گروهی از افراد داوطلب را در محیط ارتباط چشمی قرار داده اند، این داوطلبان مجبور بودند تا بتوانند به صورت چش در چشم به مخاطب خود و به چشم های او نگاه کنند و بازی کلامی را انجام دهند.
در ارتباط چشمی که میان دو طرف در این رابطه برقرار می شود، دو نفر این وظیفه را دارند که با چشمان حالت کلی کلمه را به یکدیگر نشان دهند که ممکن است این کار برای نمایش دادن کلمه ای مانند دست بسیار سخت باشد، ولی احساس و حس های مختلف بسیار راحت منتقل می شود.
اصول و نحوه درست برقراری تماس چشمی چگونه است؟
بعضی وقت ها یک چشم در چشم شدن کوتاه بهتر از یک ساعت حرف زدن است.
برقرای ارتباط چشمی مناسب به این معناست که ما به حرف طرف مقابل گوش می دهیم و برای او ارزش و اهمیت قائل هستیم و او را فرد محترمی می دانیم. از بالا به پایین نگاه کردن یا چرخاندن مداوم سر در هنگام صحبت کردن طرف نشانگر این است که ما علاقه ای به صحبت کردن با آن فرد را نداریم و هوش و حواس ما جای دیگر است.
تماس چشمی زیاد، تاثیر منفی می گذارد.
با این حال تمرین ارتباط چشمی مبحث دو دو تا چهارتایی نیست. ارتباط چشمی زیاد می تواند دفع کننده باشد و از آن طرف کمش هم خوب نیست. اگر می خواهیم به اندازه مناسب ارتباط چشمی برقرار کنیم باید حسابی تمرین کنیم.
تماس چشمی احساسات قوی را انتقال می دهید
برای برقراری تماس چشمی نکته دیگری هم وجود دارد که باید به آن توجه کنیم .تماس چشمی علاوه بر این که تولید احترام و محبت می کند ؛ در طرف مقابل این برداشت را به وجود می آورد که ما یک متفکر مجرد هستیم. اشخاص با این ویژگی به راحتی بیشتری اطلاعات دریافتی را تلفیق می کنند.
پژوهشگران دانشگاه ییل اقدام به بررسی دیگری کردند تا ثابت کنند که تماس چشمی بیشتر؛ احساسات مثبت تری بر می انگیزد. آن ها از شرکت کنندگان در بررسی خواستند که اطلاعاتی را به تفصیل درباره ی خود بیان کنند و بعد از طرف مقابل او خواستند که با او تماس چشمی برقرار کند.
اما چه نتیجه ای به دست آمد؟!
وقتی زنان حکایت های شخصی خود را برای زنان دیگر باز می گفتند؛ پژوهشگران به نتیجه ای رسیدند که پیش بینی کرده بودند. افزایش تماس چشمی؛ احساس صمیمیت را در آن ها بالا برد اما در مورد مردان این طور نبود. بعضی از مردان از این که مرد دیگری به مدت طولانی در چشمان شان نگاه کند؛ رفتاری خصمانه بروز دادند. بعضی نیز احساس کردند که تهدید می شوند.
« واکنش احساسی طرف مقابل ما به خیره شدن ما در چشم هایش یک مبنای بیولوژیایی دارد. وقتی از روی عمد و قصد به کسی نگاه می کنیم؛ ضربان قلب طرف مقابل را افزایش می دهیم و موجب ترشح ماده ای شبیه آدرنالین در خون او می شویم. این همان واکنش فیزیکی است که باعث جذب شدن طرف مقابل مان می شود. »
قانون هفت ثانیه در ارتباط چشمی
بعد از مدتی که تمرین کردیم؛ قلقش دست مان می آید که چقدر چشم در چشم شویم. اما ارتباط چشمی فقط به زمان آن بستگی ندارد. نحوه ی چشم در چشم شدن هم موثر و مهم است.
یک تمرین قوی برای برقراری تماس چشمی درست
می توانیم به رنگ چشم افرادی که رو به روی مان قرار دارند دقت کنیم و از این قضیه برای خودمان عادتی بسازیم؛ تا مخاطب در نگاه ما سردرگمی نبیند.
شاید مبالغه باشد اگر بگوییم «هلن » قهرمان تروا می توانست با چشمانش کشتی ها را به آب بیندازد و « دیوی کروکت» می توانست با نگاهش خرس خشمگینی را رام کند.
«چشمان ما ابزار بسیار مهمی هستند و قدرت آن را دارند که توجه اشخاص را به ما جلب کنند.»
درست همان طور که استادان هنر های رزمی از دست های خود به شکل یک سلاح مهلک استفاده می کنند؛ ما می توانیم از چشم های مان به عنوان سلاحی قدرتمند استفاده کنیم مشروط بر این که بر شیوه ای که در ادامه توضیح می دهیم مسلط شویم!
آدم های موفق و کاریزماتیک در بازی زندگی تنها به این توصیه قدیمی که می گوید: « تماس چشمی برقرار کنید » کاری ندارند. آن ها می دانند که ممکن است برای بعضی از افراد شکاک و بی اعتماد؛ نگاه کردن در چشم نشان مزاحمتی خصمانه باشد.
در بوستون برای اطلاع دقیق از تماس چشمی و تاثیر آن بررسی جامعی صورت گرفت. پژوهشگران از اشخاص خواستند دو دقیقه ای با هم صحبت کنند. از نیمی از شرکت کنندگان در این بررسی خواسته شد چنان در چشمان طرف مقابل نگاه کنند که بتوانند پلک زدن آن ها را بشمارند. به نیمی دیگر افراد شرکت کننده در این بررسی در زمینه برقراری تماس چشمی هیچ توصیه ای نشد.
در جریان این بررسی کسانی که پلک زدن های شان شمارش شده بود گفتند نسبت به کسی که با آن ها تماس چشمی برقرار کرده احساس احترام فراوان می کنند.
چشمان چسبنده در تماس چشمی
تصور کنیم که چشمان ما با چسب به کسی که با او صحبت می کنیم؛ چسبیده است. حتی وقتی او صحبتش را تمام کرد؛ تماس چشمی خود را با او قطع نکنیم . و وقتی هم باید از او چشم برگیریم؛ این کار را به آرامی انجام بدهیم.