بیشتر گیاهان برای زندگی به خاک نیاز دارند. خاک جایی است که ریشه آن ها قرار دارد و از آن آب و مواد مغذی دریافت می کنند. تصور ما از خاک همان مخلوط قهوه ای رنگ و کثیفی است که در باغ ها و باغچه ها وجود دارد. اما جالب است بدانید که خاک گلدان عملا خاک نیست. خاک گلدان که به انگلیسی Potting Soil یا Potting Mix نامیده می شود، در سال ۱۹۶۰ برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت. این خاک در واقع ترکیبی از مواد شیمیایی خاصی است که وزنی سبک دارد و عاری از گیاهان و حشرات مزاحم است. وجود مواد مغذی و انواع کود های شیمیایی آن را به بهترین گزینه برای گلدان های آپارتمانی بدل کرده است.
مراحل تهیه خاک گلدان مغذی و با صرفه
- خاک را با چنگک جمع کنید: منطقه ای از زمین را که می خواهید از آن خاک بگیرید و کشت کنید را انتخاب کنید. هرگونه برگ مرده، علف های هرز، اضافات گیاهان و سایر بقایا را بردارید. خاک را جمع کنید و زمین را صاف کنید تا هم سطح شود. از مناطقی که حاوی سموم دفع آفات، مواد شیمیایی یا سایر آلاینده ها هستند استفاده نکنید. این ها می توانند خاک شما را آلوده کنند.
- خاک را کاملاً آبیاری کنید:آب تقریباً باید به عمق 30 سانتی متر خاک برسد. این امر باعث می شود تا گرما از میان خاک هدایت شود و خاک گرم شود و آفتاب کاملا به آن وارد شود.
- خاک را با یک ورق پلاستیکی شفاف بپوشانید:خاک را زیر یک ورق پلاستیکی مهر و موم کنید. می توانید از مشما استفاده کنید که به راحتی در فروشگاه های لوازم خانگی موجود است. سنگ یا خاک را در امتداد لبه های ورق قرار دهید تا آن ها را نگه دارد.
- اجازه دهید آن منطقه از خاک به مدت 4-6 هفته بماند:مقدار زیادی گرما تولید شده و در زیر ورق پلاستیک محبوس می شود که برای آفتاب گرفتن خاک و از بین بردن آفات ناخواسته، عوامل بیماری زا و علف های هرز کارساز خواهد بود. تابستان با هوای گرم و آفتابی زمان ایده آل برای آفتاب گرفتن خاک است.
- گذاشتن مشما بیش از 4-6 هفته منجر به از هم پاشیدگی آن می شود.
- شما می توانید مناطقی از باغچه خود را که در حال آفتاب گرفتن هستند جابجا کنید و بخشی از باغ را به خاک خورشیدی اختصاص دهید در حالی که بخش دیگر گیاهان در حال رشد دارد.
- پوشاندن زمین به این شکل در ماه های سردتر در حقیقت با گرم شدن خاک شرایط بهتری را برای علف های هرز ایجاد می کند. این کار را فقط در ماه های گرم انجام دهید. اجازه دهید آن منطقه از خاک به مدت 4-6 هفته بماند
- به طور متناوب، خاک خود را در اجاق استریل کنید: ظرف های پخت شیشه ای یا فلزی را پر از خاک کنید. آن را با فویل حلقوی محکم بپوشانید و حدود 30 دقیقه در دمای 93 درجه سانتیگراد بپزید. هر 5 دقیقه خاکی را که می پزید هم بزنید. سپس اجازه دهید کاملاً خنک شود. هنگام استفاده از این روش بوی خاک شما به مشام می رسد، که می تواند برای برخی از افراد خوشایند باشد.
آیا خاک باغچه برای گلدان مناسب است؟
همانگونه که پیش از این گفته شد خاک گلدان در واقع خاک نیست. خاک گلدان ترکیبی از مواد مختلف است که برای رشد گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. انواع مختلفی از ترکیبات خاک گلدان وجود دارد، اما همه آن ها در چند ویژگی مشترک هستند.
- زهکشی و خروج آب بهتر از خاک باغچه است.
- سبک تر و متخلخل تر از خاک باغچه هستند.
- حشرات و موجودات زنده در آن وجود ندارند.
- ترکیباتی متناسب با نوع گیاه دارد که موجب سلامت و رشد بهینه گیاه می شود.
- تخم گیاهان و علف های هرز در آن وجود ندارد.
- کار کردن با آن آسان تر و تمیزتر است.
با توجه به مزایای یاد شده، استفاده از خاک گلدان برای گل ها و گیاهان آپارتمانی منطقی تر است.
خاک گلدان باید چگونه باشد؟
تهیه مخلوط خاک گلدان کاری آسان و کم هزینه است. شما می توانید در منزل مخلوط خاک باغچه با ویژگی های متفاوت را تهیه کنید. تنها کافی است عناصر مورد نظر را با دقت انتخاب کنید و آن ها را با نسبت های صحیح ترکیب کنید. برای نمونه:
- مخلوط های سبک و با دانه های ریز برای کاشت بذر مناسب هستند.
- مخلوط های دارای درصد بالایی از شن درشت یا پوست درخت کاج برای درختچه های گلدانی مناسب هستند.
- خاک هایی با بافت شنی برای کاکتوس و ساکولنت مناسب است.
ترکیبات خاک گلدان چیست؟
خرید خاک گلدان برای باغتان می تواند به سرعت به یک کار گران تبدیل شود، خصوصاً اگر یک باغ بزرگ یا انواع مختلفی از گیاهان دارید که به انواع مختلف خاک نیاز دارند. بسیاری از باغبان ها ترجیح می دهند مخلوط گلدان خود را درست کنند زیرا ساده است و هزینه آن بسیار کمتر از خرید آن از مرکز باغ است. بهترین ترکیب گلدان عمومی باید دارای فضای هوایی، مواد مغذی و قابلیت نگه داری خوب آب باشد. بیشتر خاک های گلدان از ترکیب مواد زیر تشکیل شده اند:
پیت ماس (Sphagnum peat moss)
ماده اصلی بیشتر خاک های گلدان پیت ماس است. پیت ماس ترکیبی تجزیه شده از زغال سنگ است. ترکیبی در دسترس که قیمت بسیار پایینی دارد. پیت ماس با چگالی کمی که دارد، حجم گلدان را پر می کند، بدون آنگه وزن آن را زیاد کند. پیت ماس پس از مرطوب شدن، آب را برای مدت ها در خود نگه می دارد. پیت ماس زهکشی خوبی دارد و تهویه مناسبی در خاک ایجاد می کند. از سوی دیگر مواد مغذی بسیار کمی دارد و دارای pH اسیدی (بین ۳.۵ و ۴.۵) است. با مخلوط کردن سنگ آهک با پیت ماس می توان pH آن را متعادل کرد.
الیاف نارگیل یا کوکوپیت (Coir fiber)
الیاف پوست نارگیل، محصول جانبی در این صنعت است. این الیاف در بیشتر ترکیبات خاک گلدان وجود دارد. الیاف نارگیل نسبت به پیت ماس، مواد مغذی. ماندگاری بیشتری دارد، اما قیمت آن گران تر است. pH الیاف نارگیل نزدیک به خنثی است.
پرلیت (Perlite)
پرلیت در واقع سنگی آتشفشانی است که در اثر گرما منبسط می شود و ذرات سفید توپی شکل فومی را تشکیل می دهد. پرلیت یک افزودنی سبک و استریل برای خاک گلدان است. ذرات پرلیت سه تا چهار برابر وزن خود آب را نگه می دارند، منافذ درون خاک را افزایش می دهند و زهکشی را بهبود می بخشند. پرلیت با pH خنثی، در بیشتر فروشگاه های گل و گیاه یافت می شود.
ورمیکولیت (Vermiculite)
ورمیکولیت یک ماده معدنی است که در طی حرارت دیدن به شکل ذرات سبکی در می آید. ورمیکولیت را برای افزایش تخلخل به مخلوط های خاک گلدان اضافه می کنند. ورمیکولیت دارای کلسیم و منیزیم نیز هست و ظرفیت نگه داشتن آب را افزایش می دهد.
در گذشته وجود آزبست در ورمیکولیت نگران کننده بود، اما اکنون معادن با تنظیم درصد آزبست، این مساله را برطرف کرده اند.
شن (Sand)
شن به سنگ ریزه خردتر از ریگ و درشت تر از ماسه گفته می شود. شن و ماسه درشت باعث بهبود زهکشی خاک گلدان می شود و وزن مخلوط را بالا می برد. خاک گلدان های کاکتوس و ساکولنت برای اطمینان از زهکشی کافی، درصد بیشتری از شن درشت را در ترکیب خود دارند.
سنگ آهک (Limestone)
سنگ آهک کلسیتیک یا دولومیت را به خاک های گلدان دارای زغال سنگ اضافه می کنند تا pH آن ها خنثی شود. به ازای هر ۶ گالن پیت ماس، ربع پیمانه سنگ آهک به مخلوط اضافه می شود. سنگ آهک از معادن طبیعی استخراج می شود و قیمت کمی دارد.
کود و مواد تقویتی (Fertilizer)
خاک های دارای پیت ماس، مواد مغذی کمی دارند، از این رو لازم است که به آن ها کود شیمیایی اضافه شود تا گیاه از آن تغذیه کند. کود های طبیعی شامل ترکیب مواد معدنی، فضولات حیوانات، ضایعات گیاهی و ترکیبات مغذی دیگر است.
تراشه های چوب (Wood chips/Bark)
تراشه های چوب با افزایش حجم منافذ خاک به آب و هوا اجازه می دهند تا آزادانه در مخلوط حرکت کنند. آن ها به کندی تجزیه می شوند، اما بخشی از نیتروژن خاک را نیز خارج می کنند، بنابراین افزودن کمی یونجه به خاک، در هنگام استفاده از تراشه های چوبی ضروری است. برای افزودن تراشه چوب، مقداری تراشه از نجاری تهیه کنید و آن ها را به مدت یک سال کمپوست کنید، هر چند هفته یک بار آن ها را هم بزنید و مخلوط کنید.
کمپوست (Compost)
کمپوست دارای میلیون ها میکروب مفید است و ظرفیت بالایی برای نگهداری از آب و مواد مغذی دارد. از این رو کمپوست نقش کلیدی در رشد و سلامت گیاهان دارد. کمپوست خوب بایستی بافتی سبک و متخلخل داشته باشد و کلیه ترکیبات آن به خوبی با هم مخلوط شده باشند. این نوع از کمپوست در صورت خشک شدن، کاهش حجم قابل توجهی ندارند و از کناره های ظرف جدا نمی شوند.
طرز تهیه خاک گلدان برای گل ها و سبزیجات
- ۶ پیمانه پیت ماس یا کوکوپیت (الیاف نارگیل)
- ۴.۵ پیمانه پرلیت
- ۶ پیمانه کمپوست
- ۰.۲۵ قاشق چایخوری آهک (در صورت استفاده از پیت ماس)
- ۱.۵ قاشق چایخوری کود
طرز تهیه خاک گلدان برای درختان و درختچه ها
- ۳ پیمانه کمپوست
- ۲.۵ پیمانه شن درشت
- ۳ پیمانه پیت ماس یا کوکوپیت
- ۲.۵ پیمانه کمپوست پوست کاج
- ۳ پیمانه پرلیت
- ۰.۲۵ قاشق چایخوری آهک (در صورت استفاده از پیت ماس)
- ۱ قاشق چایخوری کود
طرز تهیه خاک گلدان کاکتوس و ساکولنت و سانسوریا
- ۳ پیمانه پیت ماس یا کوکوپیت
- ۱ پیمانه پرلیت
- ۱ پیمانه ورمیکولیت
- ۲ پیمانه شن درشت
- ۰.۲۵ قاشق چایخوری آهک (در صورت استفاده از پیت ماس)
طرز تهیه خاک گلدان برای کشت بذر
- ۲ پیمانه پیت ماس یا کوکوپیت
- ۲ پیمانه ورمیکولیت
- ۱ پیمانه شن درشت
- ۰.۲۵ قاشق چایخوری آهک (در صورت استفاده از پیت ماس)
طرز تهیه خاک گلدان برای گیاهان آپارتمانی
- ۲ پیمانه پیت ماس یا کوکوپیت
- ۱.۵ پیمانه پرلیت
- ۲ قاشق غذاخوری شن درشت
- ۰.۲۵ قاشق چایخوری آهک (در صورت استفاده از پیت ماس)
- ۱.۵ قاشق چایخوری کود
در صورت نیاز به خاک گلدان بیشتر، کافی است نسبت های داده شده را چند برابر کنید. مخلوط خاک گلدان اضافی را در جای خشک نگهداری کنید.
رایج ترین روش کاشت و پرورش میوه سیب کاستارد
