کاملا قابل درک است که در مورد درد شکم در بارداری نگران باشید و اضطراب داشته باشید که از علائم سقط جنین باشد. اما شکم درد یا گرفتگی عضلات در بارداری طبیعی است و نیازی به نگران شدن نیست.معمولا دلیل درد ملایم شکم در اوایل بارداری (12 هفته اول)، رشد رحم، کشیده شدن رباط ها با بزرگ شدن شکم، یبوست و یا نفخ باشد. درد آن ممکن است شبیه به درد بخیه یا درد ملایم عادت ماهیانه باشد.اگر این درد کم است و با تغییر حالت، استراحت، و تخلیه روده ها و گاز معده خوب می شود، جای هیچ نگرانی ای نیست.شاید در اواخر دوران حاملگی نیز دچار گرفتگی عضلات خفیف و یا ناراحتی هایی شبیه به دوران پریود شوید. این مورد نیز جای نگرانی ندارد، اما برای اطمینان بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
گرفتگی شکم در دوران بارداری طبیعی است؟
گرفتگی شکم طبیعی است زیرا رحم منبسط می شود تا جنین در حال رشد را در خود جای دهد. انبساط رحم باعث کشش رباط ها و عضلات حمایت کننده آن می شود. این درد ممکن است بیشتر آشکار شود که مادر عطسه کند، سرفه کند یا بدن خود را در وضعیتی نادرست یا کشیده نگه دارد. برخی از خانم ها گرفتگی پا را بدون گرفتگی شکم تجربه می کنند. گرفتگی پا طبیعی است و ممکن است به طور ناگهانی به عنوان یک درد شدید در عضلات ساق پا ایجاد شود. این بیماری در اواخر بارداری و شب بیشتر دیده می شود. پزشک شما ممکن است مکمل های ویتامین یا مواد معدنی همراه با ورزش های کششی برای رفع گرفتگی عضلات تجویز کند.
به چه علت در دوران بارداری دچار گرفتگی شکم می شویم؟
گرفتگی در بارداری می تواند در یک یا سه ماهه بارداری اتفاق بیفتد. با این وجود دلایل مختلفی برای درد و گرفتگی در هر سه ماهه وجود دارد.
گرفتگی شکم در سه ماهه اول
بعضی از خانم های باردار گرفتگی بسیار خفیفی را تجربه می کنند که ممکن است هنگام کاشت تخمک بارور در رحم همراه با خونریزی باشد.افزایش سطح پروژسترون در اوایل بارداری باعث گسترش رباط ها و عضلات اطراف رحم می شود.
یبوست در بارداری نیز شایع است. یبوست در هر مرحله ممکن است منجر به درد در قسمت تحتانی شکم در دوران بارداری شود.بسیاری از مشکلات دستگاه گوارش در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی وجود دارد. سوزش معده، نفخ و گاز همه در بارداری دیده می شود. باد گرفتار ممکن است باعث درد و گرفتگی خفیف شود. این درد ها می توانند پس از تغییر وضعیت، دفع مدفوع یا عبور باد بهتر شوند.
گرفتگی های شکمی که با گذشت زمان بدتر می شوند و با ترشحات واژینال قرمز روشن همراه هستند ممکن است سقط جنین قریب الوقوع را نشان دهد.اگرچه ممکن است خونریزی واژینال و گرفتگی در اوایل بارداری رخ دهد اما فقط یک پزشک می تواند خونریزی را از نظر فیزیولوژیکی یا آسیب شناختی تأیید کند.درد معده با گرفتگی عضلات از یک طرف با خونریزی یا بدون آن ممکن است حاملگی خارج رحمی را نشان دهد. علائم بارداری خارج رحمی معمولاً بین هفته چهار و ۱۲ منعکس می شود.
گرفتگی شکم در سه ماهه دوم
عفونت های دستگاه ادراری در سه ماهه دوم معمول است زیرا رحم روی مثانه قرار می گیرد. فشار ناشی از رحم در حال رشد می تواند باعث تخلیه ادرار از مثانه شود. عفونت ادراری ممکن است منجر به درد و گرفتگی عضلات شکم شود.بیشتر زنان مبتلا به فیبروم رحم بارداری طبیعی دارند. زنان با سابقه قبلی فیبروم ممکن است در بارداری رشد مجدد فیبروئید داشته باشند زیرا فیبروم به دلیل سطح بالای هورمون در بارداری رشد می کند. فیبروم ممکن است منجر به گرفتگی شکم در بارداری شود.
گرفتگی شکم در سه ماهه سوم
اگر گرفتگی و انقباضات فروکش نکرد از ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود بازدید کنید زیرا ممکن است زایمان زودرس را نشان دهد.اگر درد بیشتر در معده یا قفسه سینه قرار داشته باشد همراه با سردرد، تورم دست و پا، تاری دید و فشار خون بالا باشد این ممکن است نشانه ای از پره اکلامپسی باشد. این نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.اگر درد معده شدیدی را تجربه کردید این ممکن است نشان دهنده جدا شدن جفت باشد. برای رد کردن پارگی جفت به پزشک خود مراجعه کنید.
چه موقع اسپاسمها در دوره ی بارداری جای نگرانی ندارند؟
گرفتگی عضلات در دوران بارداری اغلب موجب ترس و هراس می شود، اما این یکی از علائم شایع در طی هر سه دوره ی بارداری می باشد. اکثر موارد اسپاسم و گرفتگی عضلات خطرناک نیستند؛ در واقع این اسپاسمها، پاسخ رحم نسبت به هر چیزی است که برای آن اتفاق می افتد. رحم یک عضله است و تنها چیزی که یک عضله می داند این است که می تواند منقبض شود و انقباض به صورت گرفتگی احساس می شود.
بعد از نزدیکی
وقتی برای گرفتگی ها به پزشک مراجعه می شود، اولین سؤالی که از مادر باردار خواهد پرسید این است که آیا نزدیکی داشته است. نزدیکی، یکی از رایج ترین علل گرفتگی رحم در دوران بارداری است. علت این امر آن است که مایع منی حاوی پروستاگلندین هایی می باشد که رحم را تحریک می کنند. داشتن رابطه جنسی در این دوره خوب است، اما گاهی اوقات در این مورد، گرفتگی های خیلی شدیدی را احساس خواهید کرد؛ بنابراین اگر پاسخ به این سؤال “بله” است، پس پزشک تقریباً همیشه به بیمار خود می گوید “خب، جای نگرانی نیست”.
تغییر وضعیت بدن موجب بهتر شدن یا بدتر شدن گرفتگی می شود
این مورد کلاً نشانه ای از این است که گرفتگی که احساس می کنید به کشیده شدن رحم یا لیگامانهای نگه دارنده ی آن ارتباط دارد.
با کار کردن شکم یا خارج شدن باد از شکم، گرفتگی برطرف می شود
این به معنای آن است که درد احتمال دارد بیشتر به مشکلات معده و روده مربوط باشد تا رحم.
نگرانی های جدی برای گرفتگی عضلات شکم در دوران بارداری
با اینکه دل درد در دوران بارداری شایع می باشد، اما در برخی از موارد باید درد شکم در دوران بارداری را جدی گرفت که عبارتند از:
- بارداری خارج از رحم: این نوع بارداری زمانی اتفاق می افتد که تخمک در خارج از رحم قرار بگیرد. بارداری نابجا باعث ایجاد دل درد دردناک می شود و یک وضعیت پزشکی جدی می باشد که باید به پزشک مراجعه گردد.
- سقط جنین: لکه بینی واژینال همراه با دل درد خفیف یا شدید نشانه ای از سقط جنین است. اگر چه برخی از خانم های باردار که دارای لکه بینی و گرفتگی عضلات می شوند بارداری سالمی را سپری می کنند. در صورت مشاهده ی گرفتگی شدید و یا خونریزی شدید، با پزشک خود تماس بگیرید.
- پره اکلامپسی: این مورد با فشار خون بالا همراه با پروتئین در ادرار مشخص می شود. پره اکلامپسی شدید منجر به ایجاد درد شدید در قسمت فوقانی شکم می شود.
- زایمان زودرس: افزایش فشار، درد شکم و گرفتگی عضلات نشانه ای از زایمان زودرس می باشد.
- عفونت های دستگاه ادراری: درد قسمت تحتانی شکم و دفع دردناک ادرار ممکن است نشانه های عفونت دستگاه ادراری است.
- جداشدن زودرس جفت: زمانی اتفاق می افتد که جفت قبل از تولد نوزاد از رحم جدا می شود. این یک اختلال تهدید کننده ی حیات مادر است که با گرفتگی پایدار عضلات، بروز می کند.
چه موقع با دکتر تماس بگیریم؟
اگر علائم زیر با گرفتگی شکم همراه است بلافاصله با متخصص زنان و زایمان، ماما یا اورژانس تماس بگیرید:
- خونریزی شدید یا لکه بینی
- سفت شدن دردناک عضلات
- درد پایین کمر
- احساس سوزش در هنگام چشم پوشی
- ادرار مایل به قرمز
- دردی که حتی پس از ۳۰ تا ۶۰ دقیقه استراحت از بین نمی رود
- درد در نوک شانه
- احساس ضعف یا سرگیجه
- تورم ناگهانی صورت، دست ها یا پا ها
- سردرد کسل کننده یا مداوم
- تاری دید
- استفراغ
- فشار لگن
- تب
چگونه می توان گرفتگی عضلات را در دوران بارداری تسکین داد؟
- از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید. هر زمان ممکن است بنشینید تا فشار های عضلات پا، کمر و شکم را کاهش دهید.
- بیش از حد در همان وضعیت ننشینید و نخوابید. هر زمان که عضلات یا مفاصل احساس درد کرد موقعیت خود را تغییر دهید.
- اگر کار شما شامل چندین ساعت نشستن است در فواصل معین از صندلی بلند شوید.
- وقت خود را صرف تمرینات آرامش بخش مانند راه رفتن یا تنفس عمیق کنید. شما ممکن است تحت نظر پزشک خود تمرینات کششی خفیف را امتحان کنید.
- استامینوفن معمولاً ایمن ترین دارو در بارداری برای تسکین گرفتگی های دردناک است. با این حال، قبل از مصرف هرگونه داروی OTC حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
آیا گرفتگی های بارداری مانند گرفتگی های قاعدگی است؟
بله گرفتگی های بارداری ممکن است در هفته های اول بارداری مانند گرفتگی های قاعدگی باشد. اگر گرفتگی عضلات روشن و خاموش باشد و خفیف باشد معمولاً جای نگرانی نیست. درد ها در اواخر بارداری ممکن است درد زایمان را نشان دهند.
آیا گرفتگی می تواند نشانه سقط جنین باشد؟
گرفتگی در بارداری همیشه نگران کننده نیست. مراقبت کافی و ورزش مناسب معمولاً برای جلوگیری از گرفتگی در دوران بارداری کافی است. در مورد سایر علائم همراه با گرفتگی که مدت زیادی طول می کشد هوشیار باشید. اگر درد شدید دارید بدون تردید به پزشک مراجعه کنید.