دلایل خون‌ریزی یا لکه‌ بینی در بارداری

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، لکه بینی در ابتدای دوران بارداری جزء اولین نشانه های بارداری است و که میان مادران باردار پدیده ی شایعی بوده و تا حدی دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. به یاد داشته باشید که خونریزی لانه گزینی طیفهای مختلفی مثل رنگ قهوه ای دارد و برای برخی خانمها این سوال که آیا لکه بینی قهوه ای نشانه بارداری است بوجود می آید.

دلایل خون ریزی یا لکه بینی در ۲۰ هفته ی اول بارداری

دکتر استفنسون فامی می گوید، پزشکان برآورد می کنند که ۲۵ تا ۴۰ درصد از زنان، نوعی خون ریزی واژینال را درطول اوایل بارداری خود تجربه می کنند و با وجود این، معمولا بارداری آنها به طور کلی طبیعی است. به گفته ی انجمن بارداری آمریکا (American Pregnancy Association) دلایلی وجود دارد که موجب لکه بینی یا خون ریزی بی ضرر در نیمه ی اول بارداری می شود، ازجمله:

• خون ریزی لانه گزینی (implantation bleeding): لانه گزینی تخمک در لایه ی داخلی رحم حدود ۴ هفته پیش از بارداری رخ می دهد. در لانه گزینی، تخمک بارورشده به دیواره ی رحم متصل می شود. اگر حدود یک هفته تا ۱۰ روز پس از بارداری مقدار کمی خون ریزی مشاهده کنید، احتمالا دلیل آن خون ریزی لانه گزینی است و جای نگرانی نیست.
• مقاربت جنسی: درطول سه ماهه ی دوم و سوم بارداری، گردن رحم به دلیل افزایش جریان خون در آن قسمت متورم می شود. درنتیجه، مقاربت شدید می تواند موجب لکه بینی در بارداری شود.
• عفونت: بعضی از زنان به دلیل عفونتی که معمولا ناشی از بیماری های مقاربتی مانند عفونت کلامیدیا است، دچار خون ریزی گردن رحم می شوند. در این حالت باید مشکل اصلی درمان شود.
• انجام آزمایش داخلی توسط متخصص زنان یا ماما: خون ریزی پس از انجام آزمایش پاپ اسمیر (Pap smear، آزمایشی که برای تشخیص سرطان رحم و دهانه ی رحم در زنان انجام می شود) یا معاینه ی لگنی که در بسیاری از موارد بین هفته ی ششم و دوازدهم بارداری انجام می شود، غیرمعمول نیست. این لکه بینی ظرف ۲۴ ساعت پس از آزمایش و معاینه رخ می دهد و معمولا پس از یک روز برطرف می شود.

البته گاهی خون ریزی درطول نیمه ی اول بارداری نشانه ای از مشکل جدی تری است، مانند:

• خون ریزی ساب کوریونیک (subchorionic hemorrhage) که خون ریزی در اطراف جفت است. گرچه پس از این نوع خون ریزی می توان بارداری را به طور طبیعی ادامه داد، ولی تشخیص و درمان سریع بسیار مهم است. دکتر استفنسون فامی می گوید: «بیشتر موارد خون ریزی ساب کوریونیک برطرف می شوند، ولی این خون ریزی فرد را درمعرض افزایش خطر عوارض دیگری مانند زایمان زودرس قرار می دهد.»
• بارداری شیمیایی (chemical pregnancy) زمانی رخ می دهد که تخمک بارور شده است، ولی کاملا به دیواره ی رحم متصل نشده است.
• سقط جنین (چه تهدید به سقط (امکان سقط جنین وجود دارد، ولی هنوز انجام نگرفته است) و چه سقط قابل پیش بینی (imminent)) که موجب ازبین رفتن خودبه خودی بارداری در ۲۰ هفته ی اول بارداری می شود. معمولا خون ریزی یا لکه بینی که درطول سقط جنین رخ می دهد با نشانه های دیگری مانند گرفتگی یا درد شکمی نیز همراه است.
• بارداری خارج از رحم زمانی رخ می دهد که تخمک بارورشده به جایی به جز دیواره ی رحم و معمولا در لوله ی فالوپ (لوله ی رحم) می چسبد. بارداری خارج از رحم که گاهی به آن بارداری لوله ای نیز گفته می شود، نمی تواند روند طبیعی را طی کند و اگر تشخیص داده نشود ممکن است زندگی مادر را تهدید کند.
• بارداری مولار که بارداری دوام ناپذیری است که مشخصه ی آن رشد غیرطبیعی جفت و معمولا جنینی غیرطبیعی است.

دلایل خون ریزی یا لکه بینی پس از ۲۰ هفته

به گفته ی دکتر استفنسون فامی، گرچه پس از سه ماهه ی اول، خطر سقط جنین (که با عنوان زایمان جنین مرده پس از ۲۰ هفته ی اول شناخته می شود) تا حد زیادی ازبین می رود و بسیاری از مشکلات اولیه (مانند بارداری خارج از رحم و بارداری مولار) دیگر عامل مهمی به شمار نمی روند، ولی خون ریزی درطول نیمه ی دوم بارداری را باید بسیار جدی بگیرید، به ویژه اگر این خون ریزی ادامه دار باشد. دلایل خون ریزی در نیمه ی دوم بارداری شامل موارد زیر است:

• مقاربت جنسی
• معاینه و بررسی های گردن رحم: به ویژه در اواخر سه ماهه ی سوم وقتی که این بررسی ها بیشتر انجام می شود.
• جفت سرراهی: یعنی زمانی که جفت، گردن رحم را به طور جزئی یا کامل می پوشاند.
• کنده شدن جفت (Placental abruption): یعنی زمانی که جفت از دیواره ی رحم جدا می شود نیز می تواند موجب خون ریزی شدید واژینال شود و جان مادر و جنین را تهدید کند. براساس آکادمی پزشکان خانواده ی آمریکا (American Academy of Family Physicians)، کنده شدن جفت شایع ترین دلیل خون ریزی های شدید در اواخر بارداری است. البته این مشکل به ندرت رخ می دهد و فقط در یک درصد از تمام موارد بارداری اتفاق می افتد.
• زایمان زودرس: که در آن پیش از ۳۷ هفته، خون ریزی واژینال با گرفتگی یا انقباضات، اسهال، فشار لگنی یا کمردرد همراه می شود و اگر به درستی مدیریت نشود پیامدهایی جدی برای جنین خواهد داشت. البته پس از ۳۷ هفته این موارد می تواند نشانه های شروع طبیعی زایمان باشد.

چطور بفهمیم که چه زمانی خون ریزی و لکه بینی در بارداری جدی است

خون ریزی واژینال درطول بارداری غیرمعمول نیست، ولی طبیعی هم نیست. این خون ریزی بسته به اینکه شدید یا خفیف باشد، چه مدتی طول بکشد، چه رنگی داشته باشد و در چه مقطعی از بارداری رخ دهد، می تواند نشان دهنده ی موارد فراوانی باشد. خون ریزی شدید (مشابه خون ریزی دوران قاعدگی)، خون ریزی همراه با گرفتگی یا تب، یا خون ریزی و خروج بافت از بدن نشان می دهد که مسئله ای جدی مانند سقط جنین، مشکلات مربوط به جفت یا زایمان زودرس وجود دارد. البته رنگ خون نیز مهم است. معمولا خونی که قرمز روشن باشد، نگران کننده تر از خونی است که به رنگ قهوه ای است.

پس از مشاهده ی خون ریزی یا لکه بینی در بارداری در چه صورتی باید با پزشک خود تماس بگیرید

فرقی نمی کند که لکه بینی چه زمانی رخ می دهد و حتی اگر لکه ای کوچک تر از یک سکه را مشاهده کردید، باید حتما فورا با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید؛ چون هر گونه خون ریزی واژینال درطول بارداری می تواند نشان دهنده ی وجود مشکل بزرگ تری باشد.

لورا رایلی (Laura Riley)، دکترای پزشکی و مؤلف کتاب «بارداری: راهنمای نهایی هفته به هفته ی بارداری» توصیه می کند که برای پاسخ دادن به سؤالات جزئی و دقیقی درمورد مقدار خونی که ازدست داده اید و توضیح اینکه به طور کلی چه حسی دارید، آماده باشید. سپس پزشک تصمیم می گیرد که آیا دلیلی برای نگرانی وجود دارد یا خیر.

درصورتی که شرایط شما را نگران کننده تشخیص بدهد، ممکن است تصمیم بگیرد که شرایط شما را کنترل کند و از شما بخواهد چند ساعتی استراحت کنید و سپس دوباره با او تماس بگیرید یا اینکه فورا به او مراجعه کنید. همچنین ممکن است برای تشخیص شرایط جنین از شما بخواهد که سونوگرافی انجام بدهید. دکتر رایلی می گوید اگر خون ریزی واژینال شما باعث شده احساس ضعف کنید یا موجب خیس شدن نوار بهداشتی شده، باید برای انجام معاینه اصرار کنید. اگر خون ریزی ادامه داشته باشد یا همراه با درد یا تب باشد نیز حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

متأسفانه اگر دلیل خون ریزی سقط جنین باشد، نمی توان هیچ کاری انجام داد. ولی اگر خون ریزی نشانه ای از زایمان زودرس باشد، پزشک اقداماتی برای جلوگیری از آن انجام خواهد داد و احتمالا توصیه می کند که در بستر استراحت کنید یا از درمان های دارویی استفاده می کند.

اگر خون ریزی به دلیل جفت سرراهی باشد (شرایطی که در آن جفت، دهانه ی رحم را می پوشاند) ممکن است پزشک برای شما، استراحت در بستر به صورت اصلاح شده را تجویز کند. در این شرایط، احتمالا آزمایش داخلی واژینال را انجام نمی دهد و توصیه می کند که وقتی نوزاد آماده ی تولد است، سزارین انجام دهید. سزارین برنامه ریزی شده معمولا در هفته های ۳۸ یا ۳۹ انجام می شود، ولی زنانی که دچار مشکل جفت سرراهی هستند، معمولا در سه ماهه ی سوم دچار خون ریزی می شوند. در این صورت، می توان عمل سزارین را زودتر انجام داد.