قله دنا یا رشته کوه دنا؛ بلندترین و بزرگ ترین چین خوردگی رشته کوه بزرگ زاگرس محسوب می شود و دارای خط الراسی به طول تقریبی ۹۰ کیلومتر است. نام این کوه برگرفته از شهری باستانی دهنار (ده انار) در دامنه غربی جنوبی کوه می باشد که آثار ویرانه های ان در نزدیکی روستاهای خونگاه و دشت رز شهرستان دنا مشهود است. رشته کوه دنا، در استان های اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است و یکی از ۱۵۱۵ قله بسیار برجسته جهان به شمار می رود رشته کوه دنا ۵۲ قله بالای ۴۰۰۰ متر دارد و بیشترین مجموعه قله های بالاتر از ۴۰۰۰ متر در ایران به این رشته کوه تعلق دارد.
بر خلاف تصور رایج، دنا یک قله نیست؛ بلکه رشته کوهی در زاگرس است که از شمال غربی تا جنوب شرقی کشیده شده است و در مرز سه استان اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد و نیز چهارمحال و بختیاری قرارداشته و به سه رشته اصلی و یک رشته فرعی عمودی توسط سه گردنه بیژن، مورگل غربی و پوتک تقسیم می گردد.
رشته مرکزی کوه دنا
از گردنه بیژن به ارتفاع 3200 متر تا گردنه مورگل غربی به ارتفاع 4100 متر ادامه دارد و دارای 18 قله بالای4000 متر است، بلندترین قله رشته دنا و همچنین رشته بزرگ زاگرس قله قاش مستان یا بیژن 3 است. قلل دیگر این رشته از گردنه بیژن به ترتیب عبارتند از: بَرد آتش، سی چان 1 ، 2 و 3 ، حوض دال، کرَ سُمی شرقی، کَر سُمی غربی، تنگه راه (حرا)، بیژن 1 (ماش)، کپیری، بیژن 2 (برج آسمانی)، قِزِل قُله، هِرم، کیخسرو، بن رو، بیژن 3 (قاش مستان) ، قبله، مورگل، مورگل غربی (پازنک) ، مورگل شمالی
در جناح مركزي دنا ، قله مورگل نيز از محور روستاي كرمي در كنار جاده ياسوج ، ميمند مي توان در مسير رودخانه كره تا نومون اول رسيد و از مسير تنگ زولدون از ديواره زير قله صعود كرد و ابتداء به قله کل گردل رسيد و سپس به سمت شرق و از روي خط الرأس اصلي حركت نمود و به قله مورگل (دومين قله دنا) به ارتفاع 4425 متر رسيد. از ديگر قله هايي كه در جبهة مركزي قرار دارند و از جنوب و از مبدأ سي سخت مي توان به آنها صعود كرد سي چاني و برد آتش هستند كه از دو مسير گردنه بيژن و دره سي چاني قابل دسترسي اند كه در مدت يك روز مي توان به آنها صعود كرد.
چرا بازدید از کوه دنا یاسوج را پیشنهاد می کنیم؟
کوه دنا رشته کوهی عظیم است که ۵۲ قله ی مرتفع با ارتفاع بالای ۴۰۰۰ متر دارد که بلندترین قله آن کوه بیژن ۳ یا قاش مستان نام دارد و از جاهای دیدنی یاسوج به شمار می رود. در دل این رشته کوه زیبا غارها و چشمه های زیادی نیز وجود دارد که باعث شکل گیری حیات وحشی غنی و متنوع در این منطقه شده است. قلل مرتفع و پربرف دنا سرچشمه رودها و جویبارهای زیادی در دل این کوهستان است که باعث سرسبزی و طراوت این منطقه و بالاخص روستای زیبای سی سخت در دامنه های دنا شده است؛ روستایی زیبا که زیر سایه کوه های باشکوه دنا با آن مناظر و چشم اندازهای فوق العاده سالانه مقصد سفر گردشگران زیادی قرار می گیرد. سی سخت حتی برای آن هایی که اهل کوهنوردی و صعود نیستند نیز یک مقصد گردشگری فوق العاده است. رشته کوه دنا زیستگاه حیواناتی مانند سیاه گوش، بز و چکاوک، خرس قهوه ای، کرکس، سمور، راسو، كبك دري ، عقاب و.. نیز می باشد و تنوع گیاهی ارزشمندی در آن به چشم می خورد.
کوه دنا
کوه دنا بر خلاف تصور عامه مردم یک کوه نیست بلکه یک رشته کوه است که نام خود را وامدار روستای ده انار در دامنه ی جنوب غربی کوه است. امروزه، روستای ده انار دیگر وجود ندارد اما آثاری از ویرانه های آن هنوز هم در نزدیک دشت رز در شهرستان دنا دیده می شود. نام ده انار به مرور زمان تغییر کرده و به دینار و دینا و نهایتاً به دنا تغییر شکل داد که نام امروزی این رشته کوه است.
ویژگی های طبیعی و گردشگری کوه دنا یاسوج
رشته کوه های دنا طولی در حدود ۹۰ کیلومتر و عرضی برابر با ۱۵ کیلومتر دارد. این رشته کوه دارای سه رشته اصلی و یک رشته کوه فرعی است که توسط سه گردنه بیژن، مورگل غربی و پوتک از یکدیگر جدا شده اند. رشته کوه دنا، بام زاگرس است و بلندترین قله ی این رشته کوه بیژن ۳ یا قاش مستان است که ارتفاعی برابر با ۴۴۵۹ متر دارد. رشته کوه مرکزی دنا از گردنه بیژن تا گردنه مورگل غربی امتداد می یابد و دارای ۱۸ قله با ارتفاع بالای ۴۰۰۰ متر است. رشته کوه شمال غربی دنا نیز از دیگر رشته های اصلی این رشته کوه است که از مورگل غربی آغاز شده و به قله کل قدویس منتهی می شود. این رشته کوه نیز دارای ۲۱ قله ی بالای ۴۰۰۰ متر است. رشته جنوب شرقی نیز سومین رشته ی اصلی ست که از گردنه بیژن آغاز شده و با ۹ قله بالای ۴۰۰۰ متر به قله پازن پیر ختم می شود. رشته کوه فرعی دنا نیز ۴ قله ی بالای ۴۰۰۰ متر دارد. مهم ترین قلل دنا عبارتند از: قاش مستان : ۴۴۵۰ متر، برج آسمانی : ۴۴۳۵ متر، مورگل : ۴۴۲۶ متر، ماش : ۴۴۰۰ متر، حوض دال : ۴۳۵۰ متر، حرا شرقی: ۴۳۱۰ متر، حِرا غربی : ۴۳۰۰ متر، کِرسمی : ۴۲۶۰ متر و بن رو : ۴۲۵۰ متر.
همچنین، در این رشته کوه چشمه های زیادی از جمله میشی، شرنیک و اسپید از دل زمین می جوشند و رودهای بسیاری نیز مانند بشار، خرسان، ریگان، ماربر، مهریان، کوه گل، دیاشم، سریز، تیزاب و دژکرد از دل رشته کوه دنا جاری می شوند.
صعود به قله های دنا
مهم ترین قله های دنا که اغلب توسط کوهنوردان برای صعود انتخاب می شوند عبارتند از: حوض دال، قاش مستان و مورگل که ما مسیر رسیدن به این سه کوه را در ادامه توضیح می دهیم.
- حوض دال: برای صعود به حوض دال می توان از سی سخت صعود را آغاز کرد. برای صعود به حوض دال و قله های موجود در رشته کوه مرکزی دنا گردنه بیژن و دره سی چانی دو مسیر متداول هستند.
- قاش مستان: قاش مستان بلندترین کوه رشته کوه دنا ست که راه رسیدن به آن از روستای خفر است. از روستا دو مسیر برای صعود وجود دارد؛ مسیر سمت چپ مسیری کوتاه تر و ساده اما مسیر سمت راست مسیری طولانی تر و باصفاتر است که در طول آن می توانید از منظره ی زیبای آبشار نیز لذت ببرید.
- مورگل: قله مورگل در شمال قاش مستان قرار دارد و برای رسیدن به آن می توانید از روستای خفر همان مسیر صعود به قاش مستان را طی کنید و در جانپناه قاش مستان مسیرتان را به سمت تنگه کیخسرو و قله مورگل ادامه دهید. مسیر دیگر صعود به مورگل از جنوب شرقی و روستای سی سخت است.
چگونه به کوه دنا یاسوج برویم؟
رشته کوه دنا در مرز چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، فارس و چهارمحال و بختیاری قرار دارد اما بخش اعظم آن و بالاخص بلندترین قله آن در استان کهگیلویه است. رشته کوه دنا از ۲۰ کیلومتری شرق یاسوج آغاز شده و تا ۷۰ کیلومتری در جهت شمال غربی امتداد دارد. به عبارت دیگر رشته کوه دنا از روستای کتا از توابع شهرستان دنا تا منطقه کاکان در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی یاسوج ادامه دارد و بلندترین کوه آن یعنی قله بیژن در ۳۵ کیلومتری شمال غربی یاسوج قرار دارد. برای رسیدن به رشته کوه دنا شهر سی سخت در دامنه جنوبی دنا یکی از بهترین محل ها برای شروع مسیر کوهنوردی ست. شهر سی سخت مرکز شهرستان دنا از استان کهگیلویه و بویراحمد است که در فاصله 35 کیلومتری از یاسوج مرکز این استان قرار دارد.