جواهرات زینتی اغلب به جواهراتی زیبای خاصی اشاره دارند که توسط جواهرساز یا شرکت طراحی شده باشد. در اینجا تاکید بیشتر بر روی زیبایی است که اغلب با عناصر گران بها و یا غیر معمول و گاهی اوقات با عناصر دست ساز تکمیل می شوند. مجموعه ی جواهرات زینتی از ده تا هزاران قطعه را شامل می شوند که در طراحی، درونمایه یا تکنیک با یکدیگر تفاوت دارند.
جواهرات زینتی اغلب توسط هنرمندان جواهرسازی ساخته می شوند. گاهی اوقات، طراح جواهر یا شرکت طراحی جواهرات، تیمی از سازندگان مدل حرفه ای استخدام نموده تا نمونه هایی از طراحی که قابلیت تولید انبوه دارند را بسازند. اغلب از افراد مشهور در نمایش مجموعه ی جواهرات زینتی حضور دارند. یعنی افراد مشهور در تشخیص زیبایی های مواد انتخابی نقش خواهند داشت. شاید این افراد در طراحی جواهرات دست داشته باشند، اما در حقیقت سازنده ی جواهر نیستند.
انواع جواهرات
استفاده از انواع جواهرات در فرهنگ های گوناگون با هم متفاوت بوده است به طور مثال زیورآلاتی که در مچ پا و یا بینی مورد استفاده قرار می گیرند بیشتر در آسیا رواج داشته است و در اروپا بیشتر از اشکال دیگر جواهرات همچون انگشتر، سنجاق، گردنبند و گوشواره استفاده می شده است.
پیشینه ی استفاده از جواهر در فرهنگ های مختلف چگونه بود؟
جواهرات در فرهنگ های مختلف دارای اشکال مختلفی بودند. حلقه، انگشتر، گردنبند، گوشواره و دستبند اشکال رایج جواهر است که همه ی مردم از آن استفاده می کردند. طبق تحقیقاتی که انجام شده است مشخص شد که بیشترین مدل های جواهرات را مردم قاره ی آسیا استفاده می کردند.بعضی از فرهنگ ها جواهرات را به مچ پا و یا به عنوان زیورآلاتی برای بینی نیز استفاده می کردند. جواهر از ماده های زیادی ساخته می شود. سنگ های قیمتی مانند گوهر، مروارید، یاقوت و الماس به عنوان جواهر شناخته شده اند. گوهر شناسی و گوهر تراشی از رشته های مورد استفاده در جواهر شناسی می باشد.جواهر جزء زیورآلاتی است که می توان از آن به عنوان سنجاق سر، حلقه ی انگشتان پا و اشیای زینتی برای قسمت های دیگر بدن استفاده کرد. در فرهنگ های مختلف طرز استفاده ی جواهر برای کودکان و یا افراد سن بالاتر متفاوت است. اما خانم ها در تمام دوران ها یکی از پر طرفدارترین استفاده کننده های جواهرات هستند. امروزه در اروپا استفاده ی جواهر برای مردان بالغ نسبت به گذشته بسیار کمتر شده است.
انواع جواهرات در ایران
در ایران باستان نیز انواع مختلفی از جواهرات در بین مردم محبوب بوده است آن هم از این جهت که همواره اقوام گوناگونی در ایران زیسته اند و هر کدام سنت ها و آداب و رسوم خاص خودشان را دارا هستند. به طور مثال جواهرات محبوب در میان ایل قشقایی و عرب های منطقه خوزستان همواره النگو، عنبردان، گردنبند میخک، قاب قرآن و گردنبند مهلو بوده است. استفاده از طلا و جواهر در ایران از ساکنان فلات قاره ایران آغاز شده است به شکلی که از دانه ها و مهره های رنگی برای خود زیورآلات می ساختند.
اگر بخواهیم به طور دقیق بگوییم که فرق طلا و جواهر در چیست باید در به ابتدا تعریف دقیقی از طلا بپردازیم. کلمه ی طلا در واقع به مصنوعاتی اطلاق می شود که به طور کلی از طلا و آلیاژ های آن ساخته شده باشد و در ساخت آن از هیچ نوع سنگ قیمتی استفاده نشده باشد. اما جواهر را می توان همان طلایی دانست که در مراحل طراحی و همچنین ساخت آن از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی استفاده شده باشد. در بیشتر موارد وزن سنگ های استفاده شده در جواهرات از وزن طلای آن بیشتر است. حال به این نکته می رسیم که تفاوت جواهرات اصل و اتمی در چیست. باید بگوییم که سنگی که در ساخت جواهرات استفاده می شود می تواند اتمی و یا اصل باشد، اگر ازسنگ اتمی استفاده شود آن جواهر را اتمی می نامند و اگر از سنگ اصل استفاده شود به آن جواهر اصل می گویند. از دیگر تفاوت هایی که می توان بین طلا و جواهر برشمرد تفاوت در خرید و فروش آنها است.