زنان باردار در برابر انواع بیماری هایی که می تواند جان آن ها و فرزندانشان را تهدید کند، آسیب پذیر هستند. بارداری می تواند سیستم قلبی و گردش خون مادر را تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است خطرات جدی برای زایمان و عوارض طولانی مدت جدی برای مادر ایجاد کند.قلب یک زن باردار باید دو برابر تلاش کند تا خون را در بدن خود و هم چنین جنین به گردش درآورد. حتی مادران سالم نیز ممکن است در دوران بارداری مشکلات قلبی را تجربه کنند.زایمان نیز می تواند فشار جدی بر روی قلب ایجاد کند ، زیرا فشار خون و جریان خون در بدن به شدت تغییر می کند و باعث فشار خون حاملگی می شود. پس از تولد نوزاد نیز با کاهش جریان خون و کاهش فشار خون، عضلات قلب تحت فشار قرار خواهند گرفت.
زنانی که از قبل مبتلا به بیماری قلبی بوده اند نیز ممکن است در دوران بارداری و زایمان عوارض و علائم شدید تری را نسبت به مادران سالم تجربه کنند.بارداری از جمله دوران هایی می باشد که به دلیل شرایط خاص و تغییرات ناشی از آن امکان دارد مشکلات و مسائل مختلفی را به همراه داشته باشد و مادران را با انواع درد و ناراحتی های مختلف درگیر نماید که برخی از آن ها طبیعی بوده ولی برخی نیاز به توجه و مراقبت و در صورت شدید شدن احتیاج به مراجعه به پزشک و درمان دارند. در همین راستا سعی داریم در این مطلب به منظور آگاهی شما عزیزان به بررسی دلایل بروز درد قلب در بارداری و راه های درمان آن بپردازیم.
بررسی درد قلب در بارداری
به عبارت کلی می توان گفت در زمان بارداری کل فعالیت ها و عملکردهای بدن درگیر تحول می شوند و مادران شرایط ویژه و خاصی را تجربه می کنند و ممکن است اندام ها و ارگان های مختلف بدن آن ها درگیر مشکل و ناراحتی شوند که از این میان می توان به درد قلب در بارداری اشاره کرد که با وجود این که این عارضه امکان دارد امری طبیعی باشد ولی برخی مواقع می تواند نگران کننده بوده و سبب بروز آسیب های جدی گردد.
علل اصلی بروز قلب درد در بارداری
مادران حامله امکان دارد به دلایل مختلفی که در ادامه به معرفی آن ها پرداخته ایم در این دوران دچار درد در قسمت قلب و قفسه سینه خود شوند.
- بروز سوء هاضمه :رایج ترین دلیل درد قلب در خانم های باردار، سوء هاضمه بارداری می باشد. این عارضه در واقع با آسیب هایی که به صورت مستقیم وارد می کند و یا ترشحات مایع ریفلاکس امکان دارد به قسمت مری صدمه بزند و سبب بروز اسپاسم، پوکی استخوان و همچنین قلب درد شود.
- وجود فشار عضلانی :جنین در حال تکامل فشار زیادی را به عضله هایی که در محل قفسه سینه وجود دارند اعمال می کند و موجب بروز درد می شود.
- تغییر سایز سینه ها :سینه ها در قسمت روی عضله ها و مفاصل جداره قفسه سینه قرار گرفته می شوند. با تغییر یافتن سایز سینه ها و شکل آن ها در زمان حاملگی فرد درگیر تنگی نفس و درد در آن محل می گردد.
- بروز سوزش سر دل :سوزش سر دل در حاملگی به علت تغییر در میزان هورمون پروژسترون رخ می دهد. نوسان در میزان این هورمون سبب بالا رفتن اسیدهای معده شده و در نهایت سوزش شدید قلب و درد قفسه سینه در حاملگی بروز پیدا می کند.
- مشکل و ایجاد اختلال در تنفس :وجود آسم و مشکلات تنفسی سبب ایجاد تنگی نفس و درد در قسمت قفسه سینه در زمان حاملگی می گردد. مادران باردار باید در صورت وجود درد در این محل به جهت مطمئن شدن از شرایط عمومی خود به متخصص قلب مراجعه نمایند.
- وجود نگرانی و استرس ذهنی :در واقع باید گفت علاوه بر وجود تنش های عضلانی عامل دیگری همچون استرس عاطفی از جمله دلایل تاثیرگذار در بروز این عارضه می باشد. در دوران حاملگی شخص به خاطر دارا بودن وضعیتی حساس به طور دائم درگیر تنش های عصبی و عاطفی فراوانی می گردد به همین علت استرس ذهنی را می توان از جمله علل ایجاد قلب درد در حاملگی به شمار آورد.
- وجود بیماری مادرزادی قلبی :در صورتی که در زمان حاملگی درد زیاد قفسه سینه را احساس کرده باشید امکان دارد نشان دهنده حمله قلبی باشد. نشانه های دیگر این عارضه از قبیل عرق سرد بر روی صورت، بی حس شدن اندام های بدن و سرگیجه در بارداری می باشد.
عوامل موثر بر ایجاد درد قلب در بارداری
به طور کلی می توان گفت موارد مختلفی سبب بروز تپش قلب و تنگی نفس در زمان حاملگی و در نهایت قلب درد می شود که در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم.
-
بالا رفتن میزان حجم خون :بدن خانم های باردار در مقایسه با افراد عادی به طور معمول حدود ۵۰ درصد خون زیادتری دارد. این تغییر در مقدار خون به علت تامین احتیاجات جنین به ترکیبات مغذی موجود در خون مادر می باشد. با این وجود مادر بایستی مقدار خون افزایش یافته را با همان قلب به جریان در آورد یعنی قلب بایستی فعالیت بیشتری داشته باشد. در نهایت این موضوع سبب بالا رفتن ضربان قلب در حاملگی خواهد شد.
-
واکنش های هیجانی :ضربان قلب در برخی موارد در اشخاص غیر باردار نیز مشاهده می شود. مواردی همچون قرار گرفتن در شرایطی که سبب بروز نگرانی، شوک، استرس، خشم و عصبانیت، فعالیت جسمی بیش از اندازه و یا ترس می شود.
-
استفاده از محصولات کافئین دار :برخی مواقع ضربان قلب امکان دارد در نتیجه استفاده بیش از حد مواد کافئینی باشد. کافئین یک ترکیب غذایی موجود در برخی مواد خوراکی همچون کیک، شکلات، شیرینی و نوشیدنی هایی همچون نوشابه و قهوه می باشد. در صورتی که کافئین دلیل ضربان قلب باشد با کاهش مصرف آن به سادگی می توان ضربان قلب و دفعات تپش قلب را به حداقل رساند.
-
بالا رفتن میزان هورمون پروژسترون :میزان هورمون پروژسترون در زمان حاملگی بالا می رود. این هورمون وظیفه بروز تغییرات جسمانی و روحی مختلفی را بر عهده دارد. از جمله اثرات هورمون پروژسترون تپش قلب و بالا رفتن میزان فعالیت قلب می باشد. این عمل موجب جریان خون مناسب برای رساندن خون به رحم می گردد. در نهایت میزان تپش قلب بالا رفته و سبب ایجاد قلب درد می شود.
درمان های خانگی برای علل شایع درد قلب در بارداری
بیشتر دلایل درد قلب در بارداری طبیعی است. نیازی به درمان دارویی نخواهید داشت بسته به علت درد قفسه سینه ، گاهی اوقات می توانید با درمان های خانگی به تسکین آن کمک کنید. نکاتی در مورد درد قفسه سینه در دوران بارداری عبارتند از:
- سعی کنید مدیتیشن کنید ، به موسیقی آرام گوش دهید و در صورت داشتن اضطراب کودک خود را در آغوش بگیرید.
- در صورت عدم موفقیت در مدیریت خود ، با یک درمانگر یا ارائه دهنده سلامت رفتاری برنامه ریزی کنید تا در مورد اضطراب صحبت کنید.
- چندین وعده غذایی کوچک تر بخورید تا حالت تهوع و استفراغ را از بین ببرید.
- از مصرف غذاهای تند خودداری کنید.
- از مصرف غذاهای دیگری که ممکن است سوزش سر دل شما را بدتر کنند خودداری کنید. گوجه فرنگی ، لبنیات ، شکلات ، نعناع و مرکبات متداول ترین مواد غذایی هستند.
- از مصرف غذاهایی که باعث نفخ معده شما می شوند ، مانند غذاهای فرآوری شده و غذاهای شیرین خودداری کنید.
- برای تسکین حالت تهوع چای زنجبیل بنوشید.
- از کمپرس سرد برای تسکین تورم و درد عضلانی استفاده کنید.
- برای تسکین درد ماهیچه ها و دنده ها از کمپرس گرم یا بطری آب گرم استفاده کنید.
- به پهلو بخوابید تا فشار را از قفسه سینه و ریه ها بردارید.
- بخوابید یا با بالش بدن خود دراز بکشید تا بتوانید وزن اضافی را تحمل کنید.
چه زمانی باید به پزشک برای درد قلب در بارداری مراجعه کنید؟
اگر درد قفسه سینه دارید که برطرف نمی شود ، شدید است یا علائم دیگری دارید که حتی در زمان استراحت یا دراز کشیدن نیز رخ می دهد، فوراً به پزشک مراجعه کنید. برخی از زنان باردار می توانند فشار خون بالا و سایر شرایطی را که ممکن است بر قلب تأثیر بگذارد ، دریافت کنند. در صورت داشتن موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- تنگی نفس شدید یا مشکل در تنفس
- تنگی نفس ناگهانی
- درد قفسه سینه که هنگام سرفه تشدید می شود
- حالت تهوع و استفراغ بیش از حد
- تپش قلب
- ضربان قلب تند
- سردرد
- تاری دید
- سرگیجه
- غش کردن
- ادرار تیره یا ادرار کمتر از حد معمول
- تورم پا یا مچ پا
- تورم پا یا مچ پا فقط در یک طرف
- تورم صورت یا هر جای بدن شما
- درد عضلات ساق پا یا درد پا
اگر در دوران بارداری درد قفسه سینه دارید و اگر تا به حال دچار واریس یا لخته شدن خون شده اید ، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین ، در صورت وجود سابقه بیماری قلبی ، سکته مغزی ، لخته شدن خون یا وریدهای واریسی به پزشک خود اطلاع دهید. اگر آمبولی ریه در خانواده شما وجود داشته باشد ، احتمال ابتلا به آن بیشتر است.
درمان دارویی درد قلب در بارداری
اکثر زنان باردار برای درمان درد قفسه سینه نیازی به درمان ندارند. اما اگر در دوران بارداری دچار درد شدید قفسه سینه شده اید یا علت اصلی آن برطرف نشده یا جدی است ، پزشک ممکن است درمان پزشکی را برای شما تجویز کند. درمان دارویی یا علت اصلی درد قفسه سینه می تواند به جلوگیری از آن کمک کند. به عنوان مثال ، پزشک ممکن است داروهای آسم شما را در دوران بارداری تغییر دهد تا از درد قفسه سینه جلوگیری کند.
اگر بیماری صبحگاهی جدی دارید ، پزشک ممکن است دارو و مایعات داخل وریدی را برای کنترل تهوع و استفراغ توصیه کند.پوشیدن جوراب های فشاری و راه رفتن هر چند وقت یکبار می تواند از لخته شدن خون در پاهای فرد- و هر جای دیگر بدن جلوگیری کند. همچنین ممکن است پزشک پس از بچه دار شدن ، داروی رقیق کننده خون به نام هپارین را تجویز کند تا از لخته شدن خون جلوگیری شود.اگر مشکلات فشار خون دارید ، ممکن است به دارو نیاز داشته باشید که فقط باید توسط پزشک تجویز شود.
حرف آخر
درد قلب در بارداری معمولاً مورد نگرانی نیست. بیشتر علل درد قفسه سینه هیچ ارتباطی با قلب شما ندارند. استرس ، سرماخوردگی ، آسم و سایر شرایط شایع می تواند منجر به درد قفسه سینه در دوران بارداری شود.اضافه وزن نوزاد ، تغییر بدن و تغییر اندام نیز می تواند باعث درد قفسه سینه شود. در موارد نادر ، درد قفسه سینه و سایر علائم ممکن است نشانه یک بیماری جدی تر باشد. اگر علائم شدیدی دارید یا احساس کاملاً درستی ندارید ، به پزشک خود اطلاع دهید.