گاهی زن و شوهرها وقتی از دست هم ناراحت می شوند قهر می کنند و دیگر با هم حرف نمی زنند. به عقیده آنها قهر و دعوا بهترین وسیله است که می توانند از همسرشان انتقام بگیرند. ولی این شیوه نه تنها همسرشان را تنبیه نمی کند بلکه ممکن است طرف مقابل هم مقابله به مثل کند و قهر کند که این تاثیر بسیار بدی بر زندگی زناشویی می گذارد و عواقب بدی به دنبال دارد.این که چرا قهر پیش می آید و چه طور باید از مرحله قهر به آشتی رسید چیزی است که زوج های جوان باید بدانند. اول این که قهر، یک رفتار کودکانه است. این اولین چیزی است که باید درباره قهر بدانیم. پس هر کدام از ما که از این حربه به عنوان یک رفتار دفاعی یا رفتاری برای آزار دادن همسرمان یا به هر نیت دیگری استفاده می کنیم باید بپذیریم که اصلا به عنوان یک فرد عاقل و بالغ ظاهر نشده ایم!
حتی کودکان گاهی پس از قهرهای شدید با دوستانشان پس از چند دقیقه یا چند ساعت آشتی می کنند و دوباره بازی پرنشاط خود را از سر می گیرند، گویی به بی اهمیتی قهر پی می برند اما خیلی از آدم بزرگ ها همچنان در رفتار کودکانه خود باقی می مانند!البته ناراحت شدن و به اصطلاح «سرسنگین بودن» با همسر زمانی که از دست او ناراحت هستیم، همیشه «بد» نیست، حتی می تواند در شرایطی به عنوان راهی و نشانه ای برای آگاه کردن او از رفتار اشتباهش موثر هم باشد ولی در برخی شرایط و نه همیشه و نه برای مدتی طولانی!
دلایل رایج قهر زن و شوهرهای امروزی
این که زن و شوهرها با یکدیگر قهر می کنند و چطور می توان قهر را به آشتی تبدیل کرد، موضوعی است که زوج های جوان بهتر است با آن آشنایی بیشتری داشته باشند. در ابتدا باید دانست که، قهر، رفتاری کودکانه است. بنابراین باید بدانیم که هر یک از افرد در زندگی مشترک که از این روش برای دفاع یا آزار طرف مقابل استفاده می کنند، باید این موضوع را بپذیرند که هنوز به بلوغ عقلی نرسیده اند.
حتی بچه ها نیز بعد از قهر و دعواهای شدید با دوستان خود با گذشت مدتی کوتاه مثلا چند ساعت، آشتی می کنند و دوباره مانند سابق مشغول بازی می شوند، زیرا به بی اهمیت بودن قهر ریال واقف می شوند، اما بسیاری از افراد بزرگسال هنوز رفتار کودکانه خود را تکرار می کنند. البته باید توجه داشت که گاهی اوقات، ناراحت شدن و سرسنگین بودن با همسر در زمان که از او دلخور هستید، همیشه هم بد نمی باشد، حتی در شرایطی می تواند برای آگاه کردنن همسرتان از ناراحتی شما باشد اما این رفتار برای همه شرایط و مدتهای طولانی مناسب نیست.
برای تنبیه شدن طرف مقابل
« از این که بی توجه به حرف هایم باشد، احساس دلخوری و ناراحتی می کنم، اما چه کنم که کاری از دستم برنمی آید. اصلا حوصله کل کل ندارم. می دانم هر چقدر بگویم، باز کار خودش را خواهد کرد! خیلی وقت ها ترجیح می دهم قهر کنم تا شاید به خودش بیاید و این قدر مرا آزار ندهد. اگر چه این روش گاهی موثر است، اما من چاره ای جز این ندارم... »
آیا تا به حال با خود اندیشیده اید که چرا وقتی از همسرتان دلگیر و ناراحت می شوید، از او دوری می کنید یا نسبت به او بی توجه می شوید؟ به نظرتان قهر کردن و حرف نزدن، شیوه مناسبی برای حل مشکلات و تنبیه همسرتان است یا این که این روش بیش از پیش، بر رابطه تان آسیب می رساند؟
محل نگذاشتن، بی توجهی، ترشرویی، جواب سربالا دادن، نادیده گرفتن، لجبازی، کینه جویی و در نهایت، قطع ارتباط، ساده ترین روش مواجهه با مشکلات ارتباطی است و بی تردید معنایی جز فرار کردن ندارد؛ فراری که نشانه ترس، ناپختگی و ضعف شخصیتی است. بسیاری از زوجین به جای آن که دنبال راهکاری مفید برای حل مشکلاتشان باشند، سعی می کنند صورت مساله را به طور موقت یا برای همیشه پاک کنند، که این عین ناتوانی است و نداشتن مهارت در بیان مشکلات و ناراحتی را نشان می دهد.
خودخواه بودن
در برخی مواقع یکی از زوجین، به طور خودمحور سخن می گوید و سخنان خود را با توجه به نیازهای خویش و تصورات خود بیان می کند و به نظرات و نیازهای همسرش بی توجه است. همین موضوع موجب دلخوری و قهر می شود؛ زیرا نسبت به تصورات و نیازهای فرد دیگر بی توجه شده و با این خودمحوری موجب قهر و دلخوری همسرش می شود. زیرا در این شرایط میان نوع نگرش، تفاوت وجود دارد و احساس ناامیدی و یاس در شخص ایجاد می گردد.
ناتوانی در انتقال منظور
گاهی اوقات، زن و شوهرها نمی توانند منظور اصلی خود را به یکدیگر منتقل کنند ، به همین دلیل احساس ناکامی می کنند و تصور می شود که مورد بی توجهی همسر خود قرار گرفته اند، به همین دلیل دچار خشم و دلخوری می شوند و ارتباط خود را برای مدتی کوتاه قطع می کنند. البته عمق و مدت قهر و قطع ارتباط به اهمیت موضوع بستگی داردد و شاید میان چند ساعت تا چند روز متغیر باشد.
عزت نفس پایین
دلیل دیگر مربوط به بعد شخصیتی یا درون فردی است. ممکن است شخص، عزت نفس پایین یا آسیب دیده ای داشته باشد که در این صورت وقتی در شرایط یا در معرض اختلاف عقیده یا سلیقه با دیگران قرار می گیرد، راهی جز قهر کردن برایش باقی نمی ماند.در همین مواقع است که اصطلاحا مردم می گویند: «به فلانی زود برمی خوره» یا «نمی شه بهش گفت بالای چشمت ابروست». این کارشناس خانواده تاکید می کند: قهر کردن مانند ریختن زباله ها زیر فرش خانه است، مشکل با قهرکردن حل نمی شود زیرا افراد بعد از چند دقیقه، چند ساعت یا چند روز سعی می کنند دوباره با هم ارتباط برقرار کنند ولی مشکل به جای خود باقی است.
سلب مسئولیت از خود
گفتن همیشه همسرم مقصر اصلی دعواست، او را متهم ردیف اول می دانید و این کار موجب می شود تا همسرتان برای تنبیه شما، قهر را انتخاب کند . اما گاهی اوقات، قهر کردن ترفندی بیش نیست تا همسرتان از خود را از انجام مسئولیت ها رها سازد. بسیاری از همسران با توسل به این ترفند، با یک تیر دو نشان می زنند، به این معنا که هم سلب مسئولیت از خود می کنند و هم به همسرشان یادآوری می کنند که هیچ انتظاری از آنها نداشته باشد. این افراد برای حل مشکل خود ناچار به قهر هستند، زیرا در این شرایط کمتر مواخذه خواهند شد و برای مدت کوتاهی هم که شده، بی مسئولیتی های خود را توضیح نخواهند داد.
کنترل احساسات هیجانی
یکی از دلایلی که مردها، به قهر پناه می برند این است که مایل به حفاظت از خود در برابر طغیان احساسات می باشند. زمانی که قهر مردان آغاز می شود، ضربان قلب آنها 10 ضربه در دقیقه کمتر می شود و به نوعی احساس انفعالی رهایی دست پیدا می کنند، اما از سوی دیگر ضربان قلب خانمها افزایش پیدا می کند که نوعی تناقض به وجود می آورد. این واکنشهای متفاوت، نوعی عکس العمل برای راحت شدن هستند که موجب پیشگیری از جهت گیری های کاملا متفاوت در مقابل برخوردهای احساسی هر یک از آنها خواهد شد.
باج گرفتن از همسر
باج گرفتن از همسر کاملا رفتاری آگاهانه و از روی عمد است .یعنی فرد در تمام دوران رشد خود برای رسیدن به منظور دلخواه خود، به نوعی از دیگرن باج گیری عاطفی انجام داده است. کودکی که با بهانه گیری. خواسته خود را مطالبه می کند و یا با دست گذاشتن بر روی نقاط ضعف والدین، به اهدافش می رسد ، امکان دارد که در بزرگسالی نیز با این روش سعی در برآورده کردن نیازهای خود داشته باشد. به همین دلیل با قهر کردن با همسرش تصور می کند که به هدفش می رسد.
قضیه بالای چشمت ابروست
ابعاد شخصیتی و درونی فرد نیز به قهر کردن مرتبط است، زیرا امکان دارد که فرد دارای عزت نفس پائین یا اسیب دیده ای داشته باشد. به همین دلیل گر در شرایط یا در معرض اختلاف عقیده و یا سلیقه قرار بگیرد ، چاره ای به جز قهر کردن ندارد. به همین دلیل در این شرایط مردم می گویند، به فلانی نمی شه گفت "بالای چشمت ابروست "یا "به فلانی زود برمی خوره" .قهر کردن مانند این است که زباله های خانگی را در زیر فرش بریزید، اختلافات را نمی توان با قهر، برطرف نمود، به طور مثال افراد بعد از مدتی سعی می کنند با یکدیگر صحبت کنند اما در صورتی که برای حل مشکل اقدامی نکنند، این اختلافات به قوت خود باقی خواهند ماند.
قهر کردن به انتظار منت کشی
متاسفانه قهر کردن بیشتر توسط خانمها انجام می شود و تا زمانی که همسر پیش قدم نشود و عذرخواهی یا در اصطلاح منت کشی نکند، آنها به قهر خود ادامه می دهند. البته مردان بسیاری نیز وجود دارند که قهرهای طولانی مدتی با همسر خود داند. البته در موادی که حطای همسر از روی عمد و به دفعات تکرار می شود و راه حلهای ساده، چاره ای برای رفع اختلاف و ابراز ناراحتی نمی شود، استفاده از این راه کار تا حدودی مجاز می باشد، اما باید دانست که تکرار و طولانی شدن مدت قهر، برای زندگی مشترک بسیار آسیب زا است.
چه کسانی بیشتر قهر می کنند؟
افرادی که بیشتر قهر می کنند انتقاد ناپذیر بوده، اعتمادبه نفس پایینی دارند و به دلیل ترس و اضطرابی که دارند نمی توانند از خود دفاع کنند در نتیجه به قهر رو می آورند.این افراد برای جلوگیری از اضطراب و فرار، واکنش های کناره گیری را انتخاب می کنند.همچنین کودکانی که والدینشان از قهر برای تنبیه استفاده می کنند در بزرگسالی هم در مواجهه با مشکلات از این واکنش استفاده می کنند.
عوارض قهر
شخصی که با دیگران قهر می کند بیش از همه در معرض عواقب منفی قهر قرار می گیرد. هنگام قهر، فرد متحمل فشار روانی بیشتری می شود زیرا که می خواهد با حفظ خود شخص مقابل را تنبه یا تهدید کند. به همین دلیل انرژی مضاعفی را صرف می کند. قهر میان افراد فاصله عاطفی و شناختی ایجاد می کند، علاوه بر این قهرهای طولانی مدت، به تدریج میان افراد دلسردی ایجاد می کند، حتی اگر محیطی برای عشق ورزیدن وجود داشته باشد، به فضای زیستی محض تبدیل شده و زوج ها به جای داشتن روابط عاطفی و روانی، تنها برای حفظ و دوام زندگی ، به وظایف خود عمل می کنند.
چه رفتارهایی را می توان با قهر جایگزین کرد ؟
- زوج ها با فرا گرفتن مهارتهای ارتباط موثر، حتی در سخت ترین شرایط نیز به هم فرصت دهند. آنها باید بدانند که در زمان داشتن حس ناکامی، دچار خستگی، هیجان و خشم می شوند، به همین دلیل استدلال منطقی نخواهند داشت. بنابراین باید با دادن فرصت به یکدیگر ، با هم صحبت کنند. زوج ها باید با مشکل روبه رو شوند و راه حل مناسبی برای رفع کدورت و اختلاف خود پیدا کنند.
- زن و شوهرها باید بدانند که قهر تنها برای مدتی کوتاه و زمانی محدود موثر است و آنها را به اهداف خود می رساند ، اما با تکرار این رفتار ، سرانجام طرف مقابل دیگر همیتی به این موضوع نمی دهد و به نوعی دیگر باج نمی دهد.
- قهر، یک رفتار ناکارآمدی است که اگر در زمان کودکی، راه گشا و موثر بود، اما دیگر در شرایط فعلی، فایده ای ندارد. بنابراین باید به فکر راه حل مناسبی برای رفع مشکل بود.
- هنگام مشاجره، فردی که مسلط و قوی است به هر نحوی، عصبانیت و خشونت خود را ابراز خواهد کرد و شاید سریعتر از شخص مقابل ، از شر احساسات منفی رها شود ؛ اما شخص ضعیف تنها نظاره گر است، او با شنیدن پرخاش ها، تحمل حرف ها و کنایه ها، تنها نظاره گر ماجرا خواهد بود، زیرا توانایی انجام کاری ندارد و تنها راه چاره او قهر کردن می شود. برای جلوگیری از قهر و مشاجره های طولانی بهتر است بیشتر روی اعصاب و رفتار خود کنترل داشته باشید و قلب و ذهن خود را انباشته از هیجانات منفی نکنید. با صدایی ملایم تر بگو مگوهای خود را پیش ببرید تا ضمن شنیدن صحبت های طرف مقابل، فرصت دفاع به طرف مقابل بدهید تا خود را مظلوم ندانسته و بعد درصدد انتقام و تلافی و درنتیجه قهر برنیاید.
برخی مواقع ، موضوع اصلی نادیده گرفته می شود، اما باید توجه داشت که این مسئله روزی بروز کرده و عواقب خود را نشان خواهد داد. به همین دلیل زوجین نباید با قهر کرد ، مشکل را نادیده گرفته و نسبت به رفع آن بی توجه باشند. این افراد باید در زمانی مناسب با یکدیگر صحبت کنند و در صورتی که پس از چندبار صحبت، نتوانند مشکل خود را به طور کلی حل کنند باید به مشاوره مراجعه نمایند.
اگر بعد از دعوا قهر كرديد، چطور بايد آشتي كنيد؟
اگر به دلايل مشكلات كاري و يا هر چيز ديگري عصبي هستيد و حال تان خوب نيست، هرگز در اين شرايط درباره مشكلات تان صحبت و دعوا نكنيد. فقط زماني كه هردوتان در شرايط روحي و رواني مناسب هستيد، با هم صحبت كنيد و وقتی که قهر هستید اصولی آشتی کنید که در ادامه بیان شده است.
از او دلجويي كنيد
دلجويي كردن، فقط به معناي معذرت خواهي كردن نيست. همسرتان را در آغوش بگيريد، ببوسيد و او را نوازش كنيد يا براي شما و او چاي بريزيد و در كنار هم بنوشيد. گمان نكنيد با دلجويي كردن از او، ضعيف ديده مي شويد. اتفاقا شما هرچقدر كه بعد از دعوا براي ساختن دوباره رابطه تان تلاش كنيد، همانقدر قوي و دوست داشتني ديده خواهيد شد. به علاوه اگر شما مسئوليت اشتباه تان را بپذيريد و توانايي معذرت خواهي و جبران كردن را داشته باشيد، همسرتان نيز انگيزه بيشتري براي جبران و تكرار نكردن اشتباهاتش خواهد داشت. پس دلجويي كردن، قدم اول براي آشتي كردن است.
ريشه مشكلات را پيدا كنيد و آنها را رفع كنيد
قدم بعدي براي آشتي كردن و تكرار نشدن اشتباهات و دعواها، اين است كه بتوانيد ريشه مشكلات تان را پيدا كنيد. به عنوان مثال اگر شما اغلب اوقات به شوهرتان شك داريد، حتي اگر كار شك برانگيزي انجام نداده باشد، ممكن است يك يا چند تا از طرحواره هايتان نياز به درمان و تعديل داشته باشد. فكر كنيد كه مشكلات تان به احساسات، تفكرات و عقايد شما برمي گردد يا واقعا آن مشكل در رابطه تان وجود دارد.
طرحواره ها (تله هاي زندگي) الگوهايي از افكار، اعتقادات و احساساتي است كه از دوران كودكي به دليل ارضاء نشدن نيازهاي دوران كودكي و يا تجربيات تلخ، در شخص ايجاد مي شود و اگر درمان نشود، تا ابد ادامه خواهد داشت. فعال بودن طرحواره ها، بر روي جنبه هاي مختلف زندگي و ارتباطات اجتماعي شخص تاثير منفي مي گذارد.
مهارت خوب گوش دادن و برقراري ارتباط سازنده را ياد بگيريد
قدم بعدي اين است كه بتوانيد خوب و با دقت به حرف هاي شوهرتان گوش بدهيد، بتوانيد او را درك كنيد و با او ارتباط سازنده برقرار كنيد.
براي او نامه بنويسيد
اگر ابراز احساسات و صحبت كردن درباره مشكلات به صورت رو در رو برايتان سخت است، مي توانيد برايش نامه بنويسيد. در نامه، از احساسات و نگراني هايتان صحبت كنيد و در آخر، از خوبي هاي همسرتان بگوييد و ابراز احساسات كنيد.