احتمال دوقلوزایی چه زمانی بیشتر است؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از بیو طب، بعضی ها برای اینکه تنها یک بار درد بکشند و بعضی دیگر از ترس دوباره باردار نشدن، آرزو می کنند در اولین تجربه مادر شدن شان صاحب دو فرزند شوند. دوقلوزایی، این روزها به لطف پیشرفت های پزشکی بدون نیاز به ژن ها ممکن شده و زنانی که آرزوی داشتن دو فرزند همسال را دارند، با چند میلیون تومانی هزینه می توانند به این خواسته شان برسند. برخی ادعا می کنند حتی رنگ چشم فرزند آینده را هم می توانند تغییر دهند و گروهی دیگر با اطمینان از توانایی شان در تعیین جنسیت نوزاد حرف می زنند.

این موضوعات را با متخصصان زنان بیوطب در میان گذاشتیم. او ادعای پزشکان در این موارد را رد نمی کند اما معتقد است چنین دخالت هایی در فرآیند باردار شدن، آداب خودش را دارد و البته صددرصد هم نیست و فقط خداست که می داند در انتهای ماجرا چه اتفاقی می افتد. در ادامه این مطلب، بیوطب شما را با راه های تعیین جنسیت و حتی مشخص کردن تعداد فرزندانی که قرار است به دنیا بیاورید، آشنا می شوید.

دوقلو زایی چگونه اتفاق می افتد؟

دوقلویی معمولا به دو صورت اتفاق می افتد: تک تخمکی و دوتخمکی؛ در واقع دوسوم از موارد دوقلوزایی دوتخمکی هستند و یک سوم تک تخمکی. در دوقلویی تک تخمکی، جنین در مراحل ابتدایی به دو سلول همسان تقسیم می شود و دوقلوهای همسان به وجود می آیند. به عبارتی از یک تخمک دو جنین تشکیل می شود که از لحاظ ژنتیک و ظاهر بسیار به هم شبیه هستند. در دوقلویی دو تخمکی نیز دو تخمک با دو اسپرم لقاح حاصل می کنند و دو جنین تشکیل می دهند که می توانند مشابه یا غیرمشابه و دختر یا پسر باشند.

احتمال دوقلوزایی چه زمانی بیشتر است؟

ارث خانواده مادری

اگر دوقلوزایی در خانواده مادری شایع باشد احتمال اینکه دختر خانواده هم دوقلو باردار شود، افزایش می یابد بنابراین دوقلوزایی بیشتر از خانواده مادری به ارث می رسد و هرچه نسبت فردی که دوقلو به دنیا آورده با شما نزدیک تر باشد، احتمال وقوع آن بیشتر می شود؛ برای مثال اگر مادر، خواهر و خاله سابقه دوقلوزایی داشته باشند، احتمال دوقلوزایی در دختر خانواده بیشتر می شود تا اینکه برای مثال دخترخاله سابقه دوقلوزایی داشته باشد.

علاوه بر این احتمال دوقلوزایی در سنین بالا و سنین پایین بیشتر است که در سن بالا این موضوع بیشتر بر اثر داروهای تحریک تخمک گذاری اتفاق می افتد. همچنین ماه اول بعد از قطع قرص ضدبارداری احتمال دوقلوزایی زیاد است، مثل زمانی که تحریک تخمک گذاری انجام شده باشد اما نوع خوراکی های مصرفی و رژیم غذایی تاثیری بر دوقلوزایی نمی گذارد.

چهار قلو زایی

شایع ترین راه برای دوقلوزایی استفاده از داروهای کمک باروری مثل قرص کلومیفن سیترات و آمپول های HMG است. این داروها باعث تحریک تخمک گذاری می شوند بنابراین با مصرف آنها به جای اینکه در هر سیکل ماهانه فقط یک تخمک آزاد شود معمولا ۲ یا ۳ یا تعداد بیشتری تخمک آزاد می شود، به این ترتیب شانس دوقلوزایی و چند قلوزایی افزایش پیدا می کند. البته این داروها باید حتما با تجویز پزشک و با کنترل سونوگرافی مصرف شوند. معمولا در روز دوازدهم سیکل ماهانه سونوگرافی انجام می شود و اگر تعداد فولیکول ها بیشتر از یکی باشد احتمال دوقلوزایی وجود دارد.

در بارداری های IVF هم چون معمولا بیش از یک جنین در رحم قرار داده می شود به طور اتفاقی ممکن است دوقلوزایی رخ دهد. البته در این مورد هم چون از داروهای تحریک تخمک گذاری استفاده می شود، احتمال دوقلوزایی باز هم افزایش می یابد. از لحاظ هزینه هم باید گفت اگر برای دوقلوزایی فقط از قرص کلومیفن استفاده شود، هزینه زیادی برای بیمار رقم نمی خورد اما اگر از آمپول های HMG یا IVF استفاده شود، هزینه خیلی بالا می رود.

جنسیت نوزاد

جنسیت نوزاد توسط کروموزوم های جنسی تعیین می شود و بعد از تعیین شدنش راهی برای تغییر آن وجود ندارد. دو نوع کروموزوم جنسی در بدن وجود دارد: کروموزوم X و کروموزوم Y. کروموزوم تعیین کننده جنسیت برای خانم ها X و برای آقایان Y است. در واقع سلول جنسی زن (تخمک) دارای فرمول XX است و به فرزندش می تواند فقط یک کروموزوم X بدهد. اما سلول های جنسی مرد (اسپرم) دارای دو نوع کروموزوم جنسی Y و X است.

بنابراین بسته به اینکه کدام نوع اسپرم (حاوی X یا Y) با تخمکی که حاوی کروموزوم X است ترکیب شود، جنسیت جنین مشخص می شود. اگر اسپرم حاوی کروموزوم Y موفق به نفوذ در تخمک شود، جنین پسر خواهد بود و اگر اسپرم حاوی X به تخمک وارد شود، جنین دختر می شود. به عبارت دیگر اگر دو کروموزوم X باشند جنسیت مونث و اگر یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y باشد، جنسیت مذکر می شود بنابراین در اولین زمانی که لقاح انجام می شود و کروموزوم ها با هم ترکیب می شود، جنسیت مشخص می شود و دیگر نمی توان آن را تغییر داد.

روش های تعیین جنسیت جنین قبل از بارداری

برای تعیین جنسیت جنین قبل از بارداری روش های مختلفی وجود دارد که میزان جوابگویی هر کدام متفاوت است. در روش IVF، انتقال جنین دختر یا پسر خطای تعیین جنسیت را به طور کامل حذف می کند. در این روش همان کارهایی که برای زوج های نابارور انجام داده می شود، برای خانم هایی که ناباروری ندارند هم انجام می شود. به این ترتیب که تعدادی تخمک از خانم گرفته می شود و بعد در آزمایشگاه، اسپرم ها داخل تخمک ها تزریق می شوند و جنین تشکیل می شود. پس از آن یک سلول از جنین تشکیل شده با روش PGD مورد آزمایش قرار می گیرد تا مشخص شود جنین پسر است یا دختر. سپس با توجه به خواسته زوج مورد نظر تصمیم گیری می شود که جنین پسر داخل رحم مادر منتقل شود یا جنین دختر.

در این روش می توان با اطمینان صد درصد جنسیت جنین را تعیین کرد اما جواب دهی خود IVF ، صد درصد نیست. IVF یک روش آزمایشگاهی کمک باروری است که جواب دهی آن در زوج های نابارور ایرانی حدود ۴۰درصد است و کسانی که ناباروری ندارند چیزی حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از آن جواب مثبت می گیرند.

دوقلویی معمولا به دو صورت اتفاق می افتد: تک تخمکی و دوتخمکی

بارداری دوقلو پرخطر است

در دوقلوزایی متاسفانه خطر سقط، زایمان زودرس و ناهنجاری جنینی سه تا پنج برابر بارداری عادی است. همچنین احتمال پاره شدن کیسه آب دیابت و فشارخون هم در این بارداری ها بیشتر است بنابراین اگر قصد دوقلو باردار شدن دارید باید بدانید بسیاری از پزشکان به دلیل خطرات زیادی که به همراه دارد شما را از انجام آن منع می کنند.

هزینه IVF

انجام IVF برای تعیین جنسیت حدود ۳ میلیون تومان خرج دارد. روش PGD نیز چه برای تعیین جنسیت به کار رود یا تشخیص بیماری، نزدیک به ۶ تا ۷ میلیون تومان هزینه دارد که با داروهایش حداقل حدود ۱۰ میلیون تومان درمی آید زیرا گاهی اوقات لازم است سلول به خارج از کشور فرستاده شود یا بعضی لوازم خاص برای PCR از خارج وارد ایران شود و این مسائل باعث می شود هزینه بالاتر رود. البته در این روش ها احتمال اشتباه هم وجود دارد اما میزان آن بسیار ناچیز و زیر یک درصد است.

شاید برعکس نتیجه بگیرید

برای تعیین جنسیت روش های ساده تری هم وجود دارد که درصد اطمینان شان ۱۰۰ درصد نیست اما تا حدود ۸۰ درصد جواب مثبت می دهند. یکی از این روش ها تزریق اسپرم به داخل رحم است. در روش جداسازی و تزریق اسپرم داخل رحم میزان اعتماد به جنسیت تعیین شده، ۷۰ تا ۸۰ درصد است. در واقع اسپرم هایی که حاوی کروموزوم Y هستند حرکت شان سریع تر از اسپرم های حاوی کروموزومX است.

با روش های آزمایشگاهی می توان تا حدودی این اسپرم ها را از هم جدا کرد و برحسب علاقه زوج مورد نظر اسپرم های X (دختر) یا Y (پسر) تزریق می شوند. البته باید در نظر داشته باشید که در هر دوره احتمال رخداد بارداری حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد است؛ یعنی احتمال ایجاد جنسیت دلخواه با این روش ۷۰ تا ۸۰ درصد و احتمال بارداری ۳۰ تا ۳۵ درصد است.

روش های ساده برای تعیین جنسیت

از دیگر روش های ساده تر برای تعیین جنسیت می توان به انجام سونوگرافی برای تعیین روز تخمک گذاری اشاره کرد. در واقع پزشک براساس نتیجه سونوگرافی می تواند بگوید نزدیکی در چه روزهایی احتمال دختر شدن یا پسر شدن را بیشتر می کند. معمولا بعد از تخمک گذاری احتمال پسر شدن جنین بیشتر است و ۲ تا ۳ روز قبل از تخمک گذاری احتمال دختر شدن بیشتر است زیرا اسپرم های Yسرعت شان بیشتر است و زودتر از بین می روند اما اسپرم های X مقاومت شان بیشتر و حرکت شان کندتر است و برای مدت طولانی تری باقی می مانند.

رژیم و قرص فایده ای ندارد

قرص های ضدبارداری تاثیری روی جنسیت جنین نمی گذارند و درست یک ماه بعد از قطع آنها احتمال بارداری مانند قبل زیاد خواهد شد. بعضی ها هم معتقدند آقایان باید از چند ماه قبل روی بیضه های شان کیسه یخ بگذارند اما باید بدانید این موضوع تاثیری روی جنسیت بچه یا قدرت باروری نمی گذارد و تنها کافی است از بالا رفتن بیش از حد درجه حرارت در ناحیه بیضه جلوگیری کرد. گاهی اوقات هم گفته می شود برای پسردار شدن آقایان باید ازسه ماه قبل دیگر غذاهای کنسروی و سوسیس و کالباس مصرف نکنند که این موضوع نیز تاثیری بر جنسیت بچه نمی گذارد. با این حال اگر مصرف این خوراکی ها را کنار بگذارند مطمئنا به نفع شان خواهد بود! موضوع آخر اینکه جدول های زمان بندی شده برحسب روزها و ماه های سال برای نزدیکی و تعیین جنسیت، پایه علمی ندارد و نمی توان به آنها اعتماد کرد.

تعیین رنگ چشم هنوز ممکن نیست

پیش از بارداری چه تغییراتی را در ظاهر جنین می توان به وجود آورد و چه بیماری هایی را می توان پیش بینی کرد.

تعیین رنگ چشم، مو و … فرزند با استفاده از تغییرات ژنتیک هنوز عملی نیست و در حد تحقیقات است اما ژن بعضی بیماری ها شناخته شده و در بعضی موارد می توان وجود آنها را در جنین تشخیص داد. به این ترتیب می توان از وقوع بیماری های صعب العلاج و لاعلاج جلوگیری کرد.

در ایران هم با استفاده از روش (PGD Pregestational Diagnosis) یا تشخیص قبل از تولد و IVF می توان ناهنجاری های جنین را تشخیص داد. به این صورت که قبل از قرار دادن رویان در رحم مادر، یکی از سلول های آن را بیرون می کشیم و روی آن آزمایش ژنتیک انجام می دهیم. اگر آزمایش ژنتیک نشان دهد ژن بیماری مورد نظر در جنین وجود دارد آن را در رحم مادر قرار نمی دهیم و اگر ژن بیماری وجود نداشته باشد، کاشت در رحم انجام می شود. این روش معمولا برای کسانی به کار می رود که فرزند اول شان بیماری خاصی دارد یا اینکه بیماری شناخته شده ای در فامیل شان وجود دارد.

برای مثال اگر دخترعمو و پسرعمو با هم ازدواج کنند و بیماری شناخته شده ای در فامیل داشته باشند، ۲۵ درصد احتمال دارد فرزندشان هم به آن مبتلا شود در حالی که می توانند با انجام IVF PGD مطمئن شوند جنین به بیماری مبتلا نیست و کاشت را انجام دهند. البته همه این موارد باید با تشخیص و تجویز متخصص ژنتیک انجام شوند. پس حتما قبل از اینکه باردار شوید با متخصص زنان و ژنتیک مشورت کنید.