چشم پرندگان و ساختار اطراف آن با پستانداران متفاوت بوده و حس بینایی آنها بسیار توسعه یافته است. بنابراین کره چشم آنها به طور قابل ملاحظه ای بزرگتر از کره چشم پستانداران است. عنبیه هم بزرگ بوده و کل منطقه باز پلک چشم را پر کرده است .صلبیه یا بخش سفید چشم که خارج از عنبیه قرار دارد به طور طبیعی قابل رویت نیست. عنبیه دارای رنگدانه های زیادی است . برخی از گونه های طوطی سانان دارای عنبیه ای با رنگدانه قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز هستند بنابراین چشمانی قرمز رنگ دارند واین قرمزی تا زمانی که فقط محدود به عنبیه باشد طبیعی خواهد بود.
قرمزی چشم در پستانداران هنگامی رخ میدهد که عروق خونی در سطح چشم گشاد و پرخون شده و در صلبیه قابل رویت است . از آنجائیکه صلبیه در چشم پرندگان قابل رویت نیست این امر نمی تواند یکی از علل شایع قرمزی چشم پرندگان باشد . رنگ قرمز در چشم طوطی ها به علت التهاب ملتحمه (غشای مخاطی اطراف حدقه چشم یا پرده پوشاننده پلك)، غشای چشمک زن (پلک سوم یا پرده شفافی که روی کره چشم را میپوشاند) و یا پلک ها ظاهر می شود.
وقتی که غشای چشمک زن بسته می شود از نیمه بالای canthus میانی (بخش نزدیک به منقار)، به سمت پایینِ بخش خارجی چشم (canthus جانبی) حرکت می کند.اگر قرمزی چشم در غشای چشمک زن رخ دهد ، این قرمزی در canthus میانی ظاهر خواهد شد.
بیماری التهاب ملتحمه چشم طوطی
قرمزی و ورم ملتحمه می تواند در اطراف حدقه چشم ظاهر شود هرچند که معمولا این قرمزی در حاشیه پلک پایینی بیشتر قابل توجه است. در پرندگان خانگی زمانی که چشم بسته است ، پلک پایینی حرکت می کند. تورم و قرمزی پلک ها در پرندگان شایع است. در این حالت به نظر می رسد که پرنده درد می کشد و ممکن است چشم آسیب دیده را بسته نگه دارد.جمجمه پرندگان پر از حفره های هوا یا سینوس هایی است که وزن جمجمه را کاهش می دهند(یک سازگاری مورد نیاز برای پرواز کردن) . این سینوس ها با مجرای بینی در ارتباط هستند و به طور کامل در اطراف چشم گسترش یافته اند .به دلیل این ارتباط ، عفونت دستگاه تنفسی به سینوزیت و بافت های اطراف آن گسترش خواهد یافت. پرندگان مبتلا به سینوزیت به علت التهاب دیواره سینوس یا چرکی شدن سینوس ها ،اغلب دارای چشمانی متورم هستند . در واقع چشم ممکن است تحت فشار قرار گرفته و متورم شود.
علائم بیماری چشم التهاب ملتحمه در طوطی
- تورم اطراف چشم
- عطسه یا ترشحات بینی
- سستی و بی حالی
- خواب آلودگی بیش از حد ، پرهای ژولیده و پف کرده و قرار دادن سر زیر بال
- بی اشتهایی
- به سختی نفس کشیدن
علت قرمز شدن چشم با توجه به شدت این رنگ (کم رنگ یا پر رنگ بودن آن) و اینکه کدام بخش از چشم تحت تاثیر قرار گرفته ، متفاوت خواهد بود .هایفما به علت تروما یا عفونت داخل چشم ایجاد می شود.محرکهای محیطی و یا عوامل عفونی ممکن است باعث تورم ملتحمه و پلک ها شود.تورم ملتحمه همراه با تورم پلک ها و چشم های برآمده از عوامل ثانویه ی بیماری سینوسی و وجود تومور ها هستند.
عوامل احتمالی قرمز شدن چشم پرندگان
- عفونت های باکتریایی
- کلامیدیا
- عفونت های قارچی
- عفونت های ویروسی
- کمبود ویتامینA
- سوزش
- نئوپلازی( سرطان)
- اجسام خارجی
- تروم
- آلرژی
تشخیص بیماری التهاب ملتحمه چشم پرندگان
دامپزشک بسته به شدت علایم و زمانی که این مشکل ایجاد شده آزمایشهای تشخیصی خاصی را پیشنهاد می کند.قرمزی چشم مزمن (که چندماه یا بیشتر ادامه داشته باشد) یا عود کننده و یا قرمزی چشم همراه با علایم بیماری تنفسی ممکن است به آزمایش های تشخیصی وسیعی نیاز داشته باشد.دادن تاریخچه کاملی از شروع این مشکل در طوطی به دامپزشک، بسیار مفید خواهد بود .
خود را برای شرح دادن موارد زیر به دامپزشک آماده کنید:
- مشکل از چه زمانی آغاز شده است ؟
- آیا سایر علایم تنفسی مانند عطسه و ترشحات بینی وجود دارد ؟
- آیا این قرمزی فقط در یک چشم ظاهر شده ؟ یا در هر دو چشم ؟ یا ابتدا این قرمزی از یک چشم شروع شده و سپس پیشرفت کرده و در چشم دیگر نیز ظاهر شده است؟
- آیا طوطی سر خود را به شدت تکان می دهد یا بیش از حد خمیازه می کشد ؟ این رفتار را اغلب پرندگانی انجام می دهند که به عفونتهای سینوسی مبتلا هستند.
- شرایط چه تغییری کرده است ؟
- نوع رژیم غذایی طوطی شما چگونه است ؟ آیا با پلتها تغذیه می شود ؟
- آیا طوطی شما اجازه دارد که آزادانه پرواز کند ؟ آیا این احتمال وجود دارد که یک آسیب تروماتیک به چشم وارد شده باشد ؟
- آیا این مشکل طوطی شما با روشن کردن دستگاه های حرارتی خانه آغاز شده است ؟
- آیا در اتاق طوطی شما گرد و خاک وجود دارد و طوطی شما در معرض این گرد و غبار قرار گرفته است؟
- آیا طوطی در معرض اسپری و محرک های شیمیایی محیط قرار گرفته است ؟
- آیا به طور بالقوه در مجاورت پرندگان دیگر قرار گرفته است ؟ آیا او را همراه با طوطی هایی که گرد زیادی تولید می کنند ( کاکادو ، کاسکو و یا ککاتیل ) نگهداری می کنید؟
تست و آزمایشات تشخیص قرمز شدن چشم طوطی
معاینات و آزمایشات برای تشخیص التهاب ملتحمه چشم طوطی به روش های زیر:
- معاینه کامل فیزیکی
- معاینه کامل چشمی
- رنگ آمیزی قرنیه با فلورسئین: برای یافتن زخم های سطحی
- سنجش میزان تولید اشک با روش تست شیرمر: با قرار دادن نوار کاغذی خاص در داخل پلک تحتانی، میزان تولید اشک را در حالتهای مختلف اندازه گیری می کنند.
- اندازه گیری فشار چشم با استفاده از تونومتر: عفونت داخل چشم باعث کاهش فشار و گلوکوم باعث افزایش فشار چشم خواهد شد.
- معاینه پلک سوم: بی حس شدن چشم با استفاده از داروهای بی حس کننده موضعی اجازه میدهد که پلک برای یافتن اشیای خارجی برداشته شود.
- نمونه گیری از ملتحمه برای کشت میکروبی و قارچی یا سیتولوژی (سلول شناسی): برای مشاهده انواع سلول ها برای تشخیص عفونت و التهاب.
- نمونه برداری از choanal (سوراخی در سقف دهان): برای کشت میکروب
- نمونه برداری از سوراخ یا حفره بینی برای کشت باکتریایی یا سیتولوژی (سلول شناسی) نمونه ها مستقیما بعد از خارج کردن مواد خشک شده و یا شستشوی بینی با محلول نمکی (سالین) یا با خارج کردن برخی از سلول ها، به وسیله یک سوزن نازک از سوراخ بینی برداشته می شوند.
- آزمایش CBC یا شمارش کامل گویچه های خون در حجم معین: برای تشخیص عفونت، آلرژی یا التهاب و تجزیه و تحلیل پارامتر های بیوشیمیایی سرم خون . مقدار گلبولهای سفید خون در برخی از بیماری ها افزایش می یابد .
مشخصه بسیاری از بیماری های واگیردار مانند کلامیدیا و آسپرژیلوس افزایش گلبولهای سفید خون است. - آزمایش خون (سرولوژی) یا نمونه برداری از choanal: برای تشخیص کلامیدیا. این تست واکنش بدن به ارگانیسمهایی که موجب بیماری کلامیدیا می شود ( آنتی بادی ) و یا واکنش نسبت به حضور ارگانیسم های خودی (آنتی ژن) را بررسی می کند.
- پروتئین الکتروفورز: بررسی پروتئین های خاص منتشر شده در خون توسط بسیاری از بیماری های واگیردار و بررسی حضور یک پروتئین غیر نرمال در بدن و یا فقدان یک پروتئین طبیعی.
بررسی انواع پروتئین های افزایش یافته در هر گردش به دامپزشک در تشخیص این بیماری کمک خواهد کرد. - سرولوژی یا خون آب شناسی برای تشخیص آسپرژیلوس
- رادیوگرافی (اشعه ایکس) برای تشخیص عفونت های سینوسی و تخریب استخوان. دامپزشک برای ارزیابی کامل به تصاویر متفاوتی از سر نیاز دارد.در این حالت پرنده باید کاملا بی حرکت باشد بنابراین به بیهوشی عمومی نیاز خواهد بود.
- سی تی اسکن: جزئیات بیشتری از حدقه چشم ، سینوس ها و استخوانها در اختیار دامپزشک قرار می دهد. این تست در مناطق زیادی انجام نمی شود و بهتر است به یک دامپزشک متخصص مراجعه کنید.
- اندوسکوپی: مشاهده choanal (سوراخی در دهان به سمت حفره بینی)، گوش و کیسه های هوا به منظور جمع آوری نمونه برای بافت برداری یا کشت میکروب .
با مشاهده مستقیم این ساختارها دامپزشک می تواند شدت بیماری را تعیین کرده، نمونه های دقیق بیشتری جمع آوری و یا اجسام خارجی را خارج کند . این روش معمولا توسط یک دامپزشک متخصص انجام میشود.
درمان التهاب ملتحمه چشم طوطی سانان
برای قرمز شدن چشم عوامل بسیاری وجود دارد که جهت درمان مناسب ، باید شناسایی شوند.اگر بیماری هایی که می توانند باعث آسیب شدید چشم و سینوس ها شوند مانند آسپرژیلوس و عفونتهای باکتریایی و یا نئوپلازی (سرطان) دلیل قرمز شدن چشم باشند طوطی بایدکاملا بستری شده و تحت درمان درازمدت قرار بگیرد.از سوی دیگر طوطی های مبتلا به بیماری چشمی درصورتی که هیچ علایم دیگری نداشته باشند می توانند به طور سرپایی درمان شوند.
تا زمانی که تشخیص تکمیل شود ممکن است نیاز باشد که علایم ظاهر شده در طوطی درمان گردد مخصوصا اگر مشکل شدید باشد.درمانهای زیر در برخی از موارد( نه در همه موارد ) ممکن است برای پرندگانی که دچار قرمزی چشم شده اند قابل اجرا باشد .اجرای این موارد ممکن است باعث کاهش علایم و آرام تر شدن طوطی شود.خارج کردن هر گونه شی خارجی؛ از طریق شستشوی چشم و یا با استفاده از پنس (انبرک) باعث تسکین درد خواهد شد.درمان با آنتی بیوتیک یا ضد قارچ؛ به دو صورت سیستمیک (از طریق دهان یا تزریقی) و موضعی از طریق چکاندن مستقیم آنتی بیوتیک ها به داخل چشم انجام می شود .غالبا این درمان تا چند هفته و در صورت ابتلا به آسپرژیلوس تا ماه ها ادامه خواهد داشت.بسیاری از درمانها ممکن است به صورت تزریقی صورت گیرد.
پاک کردن حفره بینی و سینوس ها از چرک ها یا ترشحات خشک شده ؛ که معمولا با شستشوی بینی با محلول نمکی (سالین) انجام می شود.اگر مواد خشک شده وجود داشته باشد میتوان با استفاده از پنس (انبرک) آن را خارج کرد. این فرایند گاهی اوقات به بیهوشی عمومی نیاز خواهد داشت.
عمل جراحی برای خارج کردن تومور؛ تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. گاهی اوقات ممکن است تومور به طور کامل خارج شود و بهبودی کامل حاصل گردد که این امر احتمالا فقط در صورت کوچک بودن و خوش خیم بودن تومور اتفاق خواهد افتاد.برای درمان ممکن است نیاز باشد که چشم به طور کامل خارج شود.اکثر سرطانهای چشمی بدخیم و مهاجم هستند .این تومورها بسیار مخرب بوده و نمی توانند به طور کامل خارج شوند.خارج کردن جزئی (خارج کردن بخشی از تومور) به طور موقت طوطی را آرام می کند و بافت خارج شده تشخیص را راحت تر خواهد کرد (نمونه برداری).
- نکته 1: بیماری هایی که باعث آسیب شدید حدقه چشم و سینوس ها می شوند مانند نئوپلازی (سرطان) یا آسپرژیلوس (عفونت قارچی) با وجود تلاش برای درمان ممکن است کشنده باشد.
- نکته 2 : اگر طوطی دچار کم آبی شده باشد باید مورد آب درمانی قرار بگیرند که از طریق تزریق زیر پوستی و وریدی صورت می گیرد.
برای سوزش و خارش خفیف ملتحمه و جلوگیری از بروز مشکلات در آینده می توان محیط را با رعایت موارد زیر اصلاح کرد:
- خارج کردن محرکهای محیطی مانند گرد و غبار، دود سیگار و گرد طوطی.
- مرطوب کردن هوای محیطی که طوطی در آن نگهداری می شود.
- قرار دادن دستگاه تهویه هوا در محیط نگهداری طوطی الزامی است.
- فراهم کردن رژیم غذایی با کیفیت و غنی از ویتامین.
- اگر طوطی علایم شدید تری مانند سختی تنفس ، بی حالی و بی اشتهایی از خود نشان دهد، ممکن است نیاز باشد برای مراقبت 24 ساعته بستری شود.
نحوه مراقبت از التهاب ملتحمه چشم طوطی
اگر قرمزی چشم طوطی بدون ظاهر شدن سایر علایم ، افزایش یابد ؛ اقدامات زیر را انجام دهید :
- طوطی خود را به محیطی عاری از گرد و غبار منتقل کنید.
- طوطی خود را در اتاقی جداگانه و به دور از طوطی هایی نظیر ، ککاتیل ، کاکاتو و طوطی خاکستری نگه دارید
- در اطراف طوطی خود سیگار نکشید
- هوای محل نگهداری طوطی خود را با دستگاه تصفیه هوا ، تصفیه کنید.
- اگر طوطی شما از گونه های گرمسیری نظیر آمازون و ماکائو باشد باید رطوبت کافی در محیط ایجاد کنید.
- پس از مراجعه به دامپزشک ، تمامی دارو ها را طبق دستور دکتر مصرف کنید . حتی پس از رفع علایم نیز نباید مصرف داروها را قطع نکنید.
- اگر بهبودی حاصل نشد به دامپزشک خود گزارش دهید . درصورت وخیم تر شدن قرمزی چشم و ظاهر شدن علایم دیگر ، فورا به دامپزشک خود هشدار دهید.
آشنایی با انواع طوطی کاکادو
