امانوئل سویدنبرگ (به سوئدی: Emanuel Swedenborg) (زاده ۲۹ ژانویه ۱۶۸۸ - درگذشته ۲۹ مارس ۱۷۷۲)، عالم، مبتکر مسیحی و فیلسوف و دانشمند الهیات سوئدی بود که با برخورداری از ضریب هوشی ۲۰۵ دست نوشته حجیمی از کلام الهی از وی به یادگار مانده است. سویدنبرگ متولد استکهلم تا پنجاه و چهارسالگی ریاضی دان و مهندسی نام بردار بود. آن گاه اعلام داشت که دنیای واقعی را در رویاهائی چند مشاهده کرده است. اما سویدنبرگ انسان خیالبافی نبود. مردان بزرگی چون گوته، بالزاک و امرسون به امکان واقعی بودن رویاهای عارفانه او اذعان داشتند اندکی پس از مرگ او، هوادارانش بلافاصله جمعیت پیرو فلسفه سویدنبرگ را با هدف مطالعه در زمینه افکار وی راه اندازی کردند.
امانوئل سویدنبرگ فیلسوفی باهوش تر از انیشتین
در فرنولوژی طبق میزان جمجمه فرد، هوش وی تخمین زده می شود. در یكی از دسته بندی های مجله« آبزرور» باهوش ترین فلاسفه دنیا معرفی شده اند. بر این مبنای ضریب هوشی « انیشتین» 183 بوده، در حالی که ضریب هوشی امانوئل سویدنبرگ (Emanuel Swedenborg) فیلسوف و عالم سوئدی 205 تخمین زده شده است. 9 ماه بهمن مصادف است با سالروز تولد این فلیسوف، شخصی که در ایران کاملاً ناشناخته است. ضریب نوابغ بالای 120 است و بالطبع هر چه این عدد بیشتر باشد، فرد باهوش تر می شود. اندازه گیری ضریب هوشی آزمایش های ویژه ای دارد ولی برای آن هایی كه دست شان از جهان كوتاه است این روزها شیوه های خاصی مانند فرنولوژی اختراع شده است.
اسرار عالم ملکوت مهم ترین اثر فلسفی سویدنبرگ
امانوئل سویدنبرگ اندیشه های فلسفی خود را در بیش از ۵۰ جلد کتاب بیان داشت که مهمترین آن ها، کتاب اسرار عالم ملکوت یا رموز آسمانی است که آن را در هشت جلد به نگارش درآورد. اسرار عالم ملکوت نه تنها مهم ترین اثر سویدنبرگ است، بلکه یکی از بارزترین و جالب ترین جلوه های اندیشه عرفانی اروپای شمالی در سده هجدهم محسوب می شود. او در این کتاب عنوان می کند که تنها خدا زنده است و حضور او در انسان و مخلوقات دیگر است که به آن ها نمودی از زندگی می بخشد و در ما توهّمِ وجود اختلاف میان انواع موجودات که همه بهره ای از ذات واحد الهی اند، ایجاد می کند. تمام نوشته های این فیلسوف برجسته به زبان لاتین است و در این ارتباط می گوید که اگر چه برایم سخت است اما حرفم را فقط با این زبان می توانم بر زبان بیاورم.
اثر بهشت و جهنم سویدنبرگ
علاوه بر کتاب اسرار عالم ملکوت، از سویدنبرگ آثار ماندگار دیگری همچون «بهشت و جهنم» به یادگار مانده است در این کتاب وی از چندین و چند مصاحبت با فرشته سخن می گوید. وی در زمینه عشق در کتاب بهشت و جهنم خویش چنین نتیجه گیری می کند که عشق ۲ نماد متضاد دارد. عشق الهی و عشق شیطانی. وی می نویسد: عشق الهی به این گونه است که خود را به کل جهان آفرینش تحمیل می نماید. به تک تک اجزاء موجود در خلقت. اثر این عشق را در پدیده ای که به گونه ای آشکارتر از همه پدیده هاست و به روشنی می توان حس کرد، در عنصر مادر می توان دید. مهربان ترین عشقی که در آفرینش بی همتاست. مادری که از لحظه وضع حمل تصمیم می گیرد، وجودش را برای خوشبختی فرزندش با او تقسیم کند. به راستی اگر مادر به دنبال خوشبختی فرزندش نبود پس چه انگیزه ای برای حیات می تواند داشته باشد؟ این همان نفوذ عشقی است که پلیدی را به نیکی و زشتی را به زیبایی تبدیل می کند. یک پرنده که مدت ها عاشقانه بال هایش را روی جوجه هایش می گستراند و به آنها غذا می دهد، چه انگیزه ای دارد؟ حتی یک مار با چه انگیزه ای تمام حواسش را به بچه های کوچکش می دوزد؟ عشق خود را به طور گسترده بر کره خاکی ما می پاشاند و هر آنچه و هر آنکس که لایق و تشنه اش باشد، سهم خویش را از آن بر می گیرد. به زبانی دیگر می خواهم بگویم هر آن چیز و هر کس که به حقیقت ایمان دارد و به آیندگان خویش عشق می ورزد از این عشق کل و فراگیر بهره می گیرد. عشق خود را حتی در دوستی هم نشان می دهد. شخصی را که به او دست می دهی و به خانه ات دعوت می کنی و از بهترین موجودی در منزلت برایش سرو می کنی و تو از خوردن او لذت می بری، نمادی از همان عشق افشان بر زمین است که نصیبت شده است. این همان عشق الهی است که روح ها را به هم پیوند می دهد. همان عنصری است که به ادامه بقا و تکامل معنی و مفهوم می دهد. آن عشق الهی پاشیده بر کره خاکی خود را بر درختان و گیاهان هم تحمیل می کند. چگونه؟ با نور خورشید و گرما. به گونه ای این عشق گرم و نورانی از کانال هایی خود را به شکوفه می رساند. به گل ها و سپس میوه ها و به این گونه خورشید عشق خود را با طبیعت تقسیم می کند. این یک مراسله عاشقانه است. عشق، خود را بر مواد کانی هم تحمیل می کند و به گونه ای هیچ چیز را در زمین بی نصیب نمی گذارد. پس از توضیح عشق پاک الهی، حالا می رسیم به عشق شیطانی. مگر عشق شیطانی هم وجود دارد؟ آری! با نظم و جایگاهی درست در تقابل با عشق خدایی. عشق دیو صفتانه همان عشق به خود است. فقط (من). (من) در مرکز کائنات قرار دارد. اما این پدیده عشق نامیده نمی شود، بلکه نامش تنفر است. عشقی است که بیرون از دایره (من) خود دیگری را در بر نمی گیرد. فقط (من)! (من) ای که نمی خواهد هیچ چیزش را با خارج از خودش تقسیم کند. خیر، نیکی و همیاری زمانی تعریف و ارزش واقعی دارد که هدفش (من) باشد و لا غیر! در ژرفای این (من) حس قوی تسلط بر دیگران قرار دارد. همه را صاحب شوم. همه دور این هسته (من) بچرخند و مرا چون خدا پرستش کنند. برای همین است که جهنمیان به جای پرستش خداوند، از همدیگر بت ساخته و پرستش می کنند. فرقی ندارد، خدایشان بالاتر باشد یا پایین تر، کوچکتر باشد یا بزرگتر، بلکه به قدرت آن بستگی دارد. مهم اینست که درجه تنفر آن خدا بالاتر و سوزش خشمش بیشتر باشد. در آنجا هر کس که درجه تنفرش بیشتر است به دنبال او می دوند و او زیر دستان را چون برده های نکپت می نگرد، در غیر این صورت نامش جهنم نیست. آری جهنم تشکیل شده است از خدایان دزدی که سهم و دست مایه هر که را یکجا بلعیده و سرانجام با تبسمی مسخ آنها را از خود دور می کنند. اینست عشق بین دزدان. سرزمین حیوانات وحشی، مارهای سمی، گرگان، یوزپلنگان درنده، ببرها و سگان وحشی. سرزمین پرندگان شومی که در اطاقک های تاریک فردیت آنها در پروازند. فقط یک صدا در آنجا می شنوی و آن همان است که پیغمبران در کتب خویش، در وصف صدای شیطان آورده اند: " اجّی، مجّی، لاترجّی!
سویدنبرگ پیر و مرشد امانوئل کانت بود و همچنین استاد و الهام بخش دانشمندان و نویسندگانی چون بالزاک، ادوارد جیمز، آگوست استرینبرگ، ادوارد باتلر، هانری کربن، کارل کوستاو یونگ و ...بوده و در حال حاضر پیروان زیادی در آمریکا و اروپا دارد.
سویدنبرگ فیلسوفی با ضریب هوشی بی مانند
ضریب نوابغ بالای ۱۲۰ است و بالطبع هر چه این عدد بیشتر باشد، فرد باهوش تر می شود. اندازه گیری ضریب هوشی آزمایش های ویژه ای دارد اما برای اندیشمندان و نوابغی که درگذشته اند، شیوه های خاصی مانند فرنولوژی اختراع شده است. در فرنولوژی طبق میزان جمجمه فرد، هوش وی تخمین زده می شود. در یکی از دسته بندی های مجله آبزرور باهوش ترین فلاسفه دنیا معرفی شده اند. بر این مبنای ضریب هوشی «انیشتین» ۱۸۳ بوده، در حالی که ضریب هوشی امانوئل سویدنبرگ فیلسوف و عالم سوئدی ۲۰۵ تخمین زده شده است.
پایان زندگی سویدِنبرگ
سویدِنبرگ سرانجام در ۲۹ مارس ۱۷۷۲میلادی در ۸۴ سالگی دیده از جهان فرو بست، کمی بعد از مرگ وی، هوادارانش جمعیت پیرو فلسفه سویدنبرگ را با هدف مطالعه در زمینه افکار وی راه اندازی کردند.