استفاده از سنگ های قیمتی در جواهرسازی و ساخت اشیا تزیینی از دیر باز کاربرد فراوانی داشته و امروزه هم همین جریان ادامه دارد. انوع سنگ های قیمتی همچون: زمرد، سنگ برلیان، سنگ فیروزه، زمرد، عقیق، زبرجد از محبوب ترین کانی ها در جهان به شمار می آیند. جواهرات برلیان، زیبایی و ظرافت فوق العاده ای دارند. به لحاظ قیمت یک انگشتر مردانه با نگین برلیان بسیار با ارزش تر از انگشتر عقیق یا فیروزه است.برخلاف تصور عموم مردم، برلیان نام یک سنگ نیست بلکه فقط به یک نوع تراش گفته می شود که ممکن است هر سنگی مانند : الماس، یاقوت، اسپینل و ... با این مدل تراش داده شود. بهترین تعریف برای فرق نگین اتمی با برلیان این است که می توان گفت برلیان یک سنگ طبیعی است، اما نگین اتمی ساخته دست بشر است.سنگ های برلیان طی سال های طولانی، توسط زغال سنگ به وجود می آیند، اما نگین اتمی به دست انسان ها ساخته می شود. سنگ برلیان نور را بسیار خیره کننده بازتاب می کند در حالی که نگین اتمی دارای این ویژگی نیست. علاوه بر این برلیان در مقایسه با نگین های اتمی رنگی کدر و غیر شفاف دارد، اما نگین های اتمی شفاف بوده و طیف کامل رنگی منشور را با رنگ سفید پخش می کند.
آشنایی با برلیان Brilliant برای درک تفاوت الماس و برلیان
برلیان نوعی تراش است که برای سنگ الماس استفاده میشود. این نوع تراش فرزند تراشی است به نام تراش سوییسی که برای انواع و اقسام سنگهای مختلف در گذشته استفاده می شده است.در تراش برلیان امروزه سعی بر آن است که هر چه بیشتر از قبل جلوه های بصری سنگ الماس را به نمایش بگذراند و زوایا و نوع برش را به شکلی تنظیم کنند که نور وارده شده به سنگ الماس با صفحات بیشتری از سنگ برخورده کرده و در انتها به چشم ما برخورد کند. برای دست یافتن به این مساله دانشمندان موسسات بزرگ آمریکا و بلژیک همیشه برای بهتر کردن نوع تراش الماس ها تلاش می کنند و سال به سال استاندارهای جدیدی را برای اینکار ارائه می دهند.و در اصل تراشندگان الماس چه کسانی که به روش سنتی مباردت به تراش الماس میکنند و چه کسانی که با دستگاه های پیشرفته، بایستی پیرو این استاندارد باشند.
فرق الماس با برلیان چیست؟
برخلاف تصور عموم مردم برلیان نام یک سنگ نیست بلکه فقط به یک نوع تراش گفته می شود که ممکن است هر سنگی مانند الماس، یاقوت، اسپینل و ... با این مدل تراش داده شود. به بیان دیگر برلیان به یک نوع تراش گفته می شود که دارای مشخصه زیر می باشد.
وجوه یا سطح کوچک تراشیده شده بر سطح سنگ که به آن ها Facet گفته می شود دارای اشکالی همچون مثلث، لوزی و یا کایت شکل باشند.
1-Crown یا تاج که قسمت بالایی سنگ می باشد.
2-Pavilion یا در اصطلاح فارسی سندانچه که قسمت پایین سنگ را گویند.
3- حد فاصل بین Crown و Pavilion یا به بیانی دیگر صفحه جدا کننده این دو قسمت که به آن Girdle یا لبه فارسی می گویند.
قسمت های فوق هر کدام دارای بخش های جزئی تری به شرح زیر می باشند:
- Crown:
که از قسمت های زیر ساخته شده است:
Table Facet: یک Facet 8 ضلعی که در قسمت بالای تاج واقع شده است که معمولا بزرگترین Facet سنگ می باشد.
Star Facets: تعداد 8 Facet مثلثی شکل که یک ضلع هر مثلث محیط اطراف Table را تشکیل می دهد.
Bezel Facets: تعداد 8 Facet که به شکل Kite بوده و مابین Table و Girdle قرار دارند.
Upper Girdle Facets: تعداد 16 Facet که از لبه girdle به سمت Table امتداد پیدا کرده اند. نام دیگر آن Upper halves نیز می باشد.
مجموع Facet های موجود تاج یک تراش برلیان استاندارد 33 عدد می باشد.
- Pavilion:
که از قسمت های زیر تشکیل شده است:
Pavilion main facets: تعداد 8 facet که بشکل kite می باشند مابین girdle و culet.
Lower girdle facets: تعداد 16 facet که از لبه girdle به سمت culet امتداد پیدا کرده اند و نام دیگر آن lower halves است.
- Culet:
کوچکترین facet که در انتهای الماس قرار دارد جایی که محل تلاقی facet های Pavilion main است و هدف از ایجاد این facet محافظت انتهای الماس پیاده در مقابل ضربات و شکستگی احتمالی انتهای الماس می باشد.
مجموع facetهای موجود در pavilion یک تراش برلیان گرد استاندارد 25 عدد می باشد.
بنابراین مجموع کل facetهای یک تراش برلیان گرد استاندارد 58 عدد می باشد. البته لازم به ذکر است که در اکثر تراش های culet حذف شده و تعداد facetها 57 عدد می شود که در این صورت این نوع تراش را full Cut می نامند.
اگر چه اکثر سنگ های با تراش برلیان بشکل گرد هستند ولی این تراش با اشکال دیگر نیز دیده می شود. در این اشکال نیز ترتیب facetها به همین صورت است ولی از آنجایی که در این اشکال مانند شکل گرد تقارن کامل ندارند مطمئناً facetها نیز کاملاً یک دست و متقارن نخواهند بود ولی ممکن است تعداد آنها تغییر نکند.