همه چیز درباره آزمایش ادرار در بارداری

در اولین جلسات معاینۀ بارداری پزشک معمولاً درخواست انجام یک آزمایش ادرار کامل و کشت ادرار را خواهد داد. برخی پزشکان در هر جلسه معاینه یا هر سه ماه یک بار درخواست آزمایش ادرار می دهند و پزشکان دیگر تا زمانی که نشانه های هشداردهنده ای وجود نداشته باشد از شما آزمایش ادرار دیگری نمی گیرند. این موضوع که آیا در هر جلسه از معاینات بارداری، آزمایش ادرار لازم است یا خیر، بستگی به تشخیص پزشک دارد. در این مطلب می توانید با موارد و علل آزمایش ادرار در بارداری آشنا شوید.

آزمایش ادرار در دوران بارداری

آزمایش ادرار در دوران بارداری یکی از رایج ترین انواع آزمایشات برای بررسی وضعیت مادر و حفظ سلامت او است که توسط پزشک تجویز می شود. در آزمایشات ادرار به غلظت و محتوای آن توجه می شود تا ناراحتی هایی مانند عفونت های دستگاه ادراری، میزان قند، برخی بیماریهای کلیوی و کبد، فشار خون بالا و وجود پروتئین در خون تشخیص داده شود. از جمله مواردی که در آزمایش ادرار در دوران بارداری مورد توجه قرار می گیرد می توان به این موارد اشاره کرد: رنگ، میزان شفافیت، بو، وزن ادرار، میزان PH ، وجود خون ،پروتئین و باکتری. همواره به یاد داشته باشید ادرار بازتابی از آنچه که می نوشید است و بررسی آن می تواند سلامت و یا عدم سلامت درون بدن را به خوبی نشان دهد. بدن به صورت طبیعی با ادرار اقدام به دفع مواد زائد بدن می نماید.

آزمایش ادرار در دوران بارداری شامل موارد زیر میباشد:

1- دیابت

گلوکز (یا قند) در ادرار شما ممکن است نشان دهنده دیابت نوع 2 باشد یا حتی دیابت بارداری که با انجام آزمایشات غربالگری گلوکز بین هفته های24 و 28 بارداری انجام میشود.

به طور معمول، قند (گلوکز) در ادرار در دوران بارداری بسیار کم یا ناچیز است. اما وقتی میزان قند خون در بدن بسیار زیاد باشد، قند اضافی می تواند در ادرار موجود باشد. این حالت با عنوان دیابت حاملگی، نوعی دیابت که فقط در دوران بارداری بروز می کند، اطلاق می شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که هورمون های بارداری توانایی بدن در استفاده از انسولین را مختل می نمایند، این هورمون می تواند قند خون را به انرژی تبدیل کند.

پزشک زنان معمولاً در اوایل بارداری آزمایش خون برای تایید دیابت را درخواست می نماید البته این حالت در صورتی است که مادر باردار ریسک فاکتورهای دیگری مانند سابقه شخصی یا خانوادگی دیابت بارداری داشته باشد. اکثر پزشکان به طور مرتب غربالگری دیابت را به کمک آزمایش خون بین هفته های 24 و 28 انجام می دهند حتی اگر هیچ خطری برای دیابت بارداری وجود نداشته باشد. آزمایش غربالگری که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد، آزمایش گلوکز خوراکی یک ساعته است، که در آن خون یک ساعت پس از نوشیدن محلول قندی برای گلوکز مورد آزمایش قرار می گیرد.

هر ساله حدود 135000 مادر آمریکایی مبتلا به دیابت حاملگی تشخیص داده می شوند که بسیاری از آنها هیچ گونه علامتی نداشتند. اگر فرد به دیابت بارداری مبتلا باشد، اغلب از طریق رژیم غذایی، ورزش و کنترل روزانه قند خون قابل مدیریت خواهد بود. برخی از زنان انسولین را به عنوان بخشی از برنامه درمانی خود مصرف می کنند.

به یاد داشته باشید که بیشتر زنان مبتلا به دیابت، نوزادان سالمی به دنیا می آورند. اما بدون کنترل این شرایط، نوزادان مادران مبتلا به دیابت بارداری وزن بیشتری داشته که بعضی اوقات زایمان طبیعی را دشوار می سازد. حتی مهمتر از این، سطح کنترل نشده گلوکز در طول بارداری هم چنین می تواند منجر به افزایش خطر نقایص قلبی، کلیوی و ستون فقرات در نوزاد گردد.

حتی اگر نتایج آزمایش ادرار خوب باشد، بیشتر زنان باردار بین هفته 24 و 28 بارداری تحت انجام آزمایش خونی دیابت بارداری قرار خواهند گرفت. اما جای نگرانی نیست چرا که کمی افزایش قند به طور غیرمعمول به معنای ابتلا به دیابت نیست و مصرف نوشیدنی شیرین یا هم چنین وعده غذایی بزرگ در زمان نزدیک به خون گیری نیز می تواند باعث بالا دیده شدن آن در آزمایش گردد. در چنین مواردی پزشک آزمایشات دیگری را به منظور پیگیری و تایید دیابت بارداری درخواست خواهد کرد.

2- پره اکلامپسی

پروتئین موجود در ادرار شما گاهی اوقات نشانه ای از پره اکلامپسی یا فشار خون بالا ناشی از بارداری است.

پروتئین موجود در ادرار (پروتئینوری) می تواند عفونت ادراری (UTI)، عفونت کلیه یا بیماری مزمن کلیه را نشان دهد. هنگامی که پروتئینوری در اواخر بارداری ایجاد شود، می تواند نشانه اولیه پره اکلامپسی باشد، که یک بیماری مرتبط با بارداری است و می تواند باعث فشارخون بالا بعد از هفته 20 بارداری شود و خطر عوارض جدی برای مادر و نوزاد را افزایش دهد. پره اکلامپسی یک عارضه حدود 7 درصد از کل حاملگی ها است و زنان مبتلا به پره اکلامپسی معمولاً برای جلوگیری از بروز مشکلات در سلامتی و زایمان خود به درمان فوری نیاز دارند.

اگر مبتلا به پروتئینوری هستید و فشارخون شما در حد طبیعی است، پزشک شما ممکن است برای تعیین اینکه آیا عفونت باعث ایجاد پروتئینوری شده یا نه، درخواست آزمایش ادرار دهد. کشت ادرار هم چنین می تواند باکتری ها را شناسایی کرده و به پزشک امکان انتخاب آنتی بیوتیک مناسب با عفونت را می دهد. برای دریافت نتیجه حاصل از آزمایش کشت ادرار در بارداری ممکن است به 48 الی 72 ساعت زمان نیاز باشد. در همین حال، پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که برای شما درمان های آنتی بیوتیکی را آغاز نماید. (مطمئن باشید که چندین نوع آنتی بیوتیک برای مصرف در زنان باردار بی خطر محسوب می شوند.) هم چنین ممکن است پزشک درخواست آزمایش 24 ساعته ادرار در بارداری نماید که ادرار یک شبانه روز جمع آوری می گردد تا میزان پروتئین در ادرار تعیین گردد.

اگر شرایط پره اکلامپسی وجود داشته باشد، پزشک زن باردار و جنین آن را تحت کنترل خواهد داشت و ممکن است استراحت در رختخواب را برای کاهش فشارخون توصیه نماید. زمانی که پزشکان پره اکلامپسی را تشخیص دهند، اغلب برای زنده ماندن جنین، توصیه به انجام عمل جراحی سزارین خواهند داشت. مشکل این است که پزشکان مطمئن نیستند که آیا پروتئینوری باعث بروز پره اکلامپسی شده یا نه. در این موارد، آزمایش های بیشتری درخواست داده می شود و گاهی اوقات زنان باردار برای تحت نظر بودن تا تأیید تشخیص یا تا زمانی که جنین آن ها به دنیا بیاید باید در بیمارستان بستری شوند.

اگر مادر باردار و جنین در معرض خطر باشند، پزشک ممکن است القاء زایمان یا انجام سزارین را قبل از برنامه توصیه نمایند. زایمان تنها "درمانی" برای پره اکلامپسی است.

3- عفونت دستگاه ادراری (UTI):

سلول های قرمز یا سفید خون در ادرار ممکن است نشانه ای از عفونت ادراری باشد.

وجود باکتری در ادرار علامت بارز UTI یا عفونت های ادراری است. بیش از 8 درصد از زنان باردار مبتلا به عفونت ادراری می شوند، اما بسیاری از آنها علامتی ندارند. با این حال، یک عفونت بدون علامت هنوز هم می تواند در کلیه ها پخش شده و مشکلات مهمی را برای زن باردار یا جنین وی ایجاد کند. درمان سریع و صحیح UTI به ندرت منجر به عوارض بعدی می شود. اما در صورت عدم درمان، آنها می توانند به کلیه ها آسیب رسانده و خطر ابتلا به جنین کم وزن هنگام تولد یا نوزاد نارس را بالا می برند.

نوار تست ادرار قادر به تشخیص باکتری ها نمی باشد، اما می تواند آنزیمی را که نشانه عفونت ادراری است، تشخیص دهد. تست نواری ادرار هم چنین می تواند نیتریت ها را که توسط بعضی از باکتری ها ترشح می شود در ادرار تشخیص دهد.

اگر این آزمایش مثبت باشد، پزشکان معمولاً برای تفسیر آزمایش ادرار در بارداری یعنی تأیید وجود باکتری ها و اینکه کدام یک از آنتی بیوتیک ها به بهترین شکل عمل می کنند، توصیه به انجام کشت ادرار می کنند. زنان باردار مبتلا به این عفونت ها (حتی اگر علائم وجود باکتری در ادرار نداشته باشند) همیشه باید با آنتی بیوتیک درمان شوند. چندین نوع آنتی بیوتیک برای زنان باردار بی خطر محسوب می شود، اما حتما قبل از مصرف هر نوع آنتی بیوتیک با پزشک خود مشورت کنید.

در حقیقت، پزشکان معمولاً در ابتدای بارداری اقدام به کشت ادرار می کنند تا بتوانند هرگونه عفونت باکتریایی بدون علامت که بعداً باعث ایجاد عوارض می شود را، شناسایی و درمان کنند.

4- کتون ها:

وقتی چربی ها به جای قند برای کسب انرژی مورد تجزیه قرار گیرند، ماده حاصل از این تجزیه، فرآورده های اسیدی به نام کتون هستند. اگر به دیابت مبتلا باشید، مقادیر زیاد کتون در ادرار ممکن است وضعیت خطرناکی به نام کتواسیدوز را نشان دهد، که می تواند به کمای دیابت منجر شود.

اگر مقادیر بسیار بالایی از کتون در ادرار زن باردار یافت شود، پزشک عادات های غذایی افراد را مورد بررسی قرار خواهد داد. اگر پزشک تشخیص دهد که وجود کتون در ادرار یک زن باردار به دلیل عدم خوردن کافی مواد غذایی بوده باشد و بعد از خوردن از بین برود، بنابراین بستری شدن در بیمارستان ضروری نخواهد بود. اگر تهوع و استفراغ شدید در زن باردار باعث دریافت اندک مواد غذایی و انرژی گردد، ممکن است نیاز به دریافت مواد مغذی از طریق تزریق داخل وریدی داشته باشد. درمان کتواسیدوز، که می تواند یک وضعیت حاد باشد، معمولاً در بیمارستان انجام می گیرد.

5- خون:

خون در ادرار در بارداری می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. دلایل زیر ممکن است در زنان باردار و یا حتی افراد غیر باردار باعث بروز خون در ادرار شوند:

• سنگ مثانه یا کلیه
• گلومرولونفریت، التهاب سیستم فیلتراسیون کلیه ها
• سرطان مثانه یا کلیه
• آسیب کلیه مانند سقوط یا تصادف وسیله نقلیه
• اختلالات ارثی مانند سندرم آلپورت یا کم خونی سلول داسی

همیشه علت هماچوری یا خون در ادرار قابل شناسایی نیست.

6- لکوسیت یا WBC:

لکوسیت ها یا سلول های سفید خون که با عنوان WBC در آزمایش ادرار بارداری نیز شناخته می شوند تنها در زمان بروز عفونت هایی هم چون عفونت مجاری ادراری، عفونت دستگاه تناسلی، عفونت کلیه ها و سیستیت ممکن است دیده شوند.

پروتئین، قند، باکتری یا کتون موجود در ادرار می توانند برای زن باردار و جنین او مشکل ایجاد کنند، اما آزمایش سریع و درمان مناسب می تواند به جلوگیری از بروز هرگونه مشکل کمک کند. گفته می شود، اکثریت قریب به اتفاق زنان باردار می توانند نفس راحتی بکشند، چرا که بیشتر نتایج حاصل از آزمایشات ادرار در بارداری نشان می دهد که همه چیز خوب پیش می رود.

نمونه گیری در آزمایش ادرار بارداری

نخستین ادرار در صبح بهترین نمونه برای آزمایش ادرار بارداری است. برای این منظور نیاز به پرهیز غذایی خاصی نیست، اما باید به میزان مصرف آب نوشیدنی توجه داشته باشید و در این امر زیاده روی نکنید. با نوشیدن آب زیاد احتمال دارد تا نتایج آزمایش ادرار با خطا مواجه شود. در صورتی که داروی خاصی مانند آنتی بیوتیک مصرف می کنید حتما به پزشک و پرسنل آزمایشگاه اطلاع دهید. برای تهیه نمونه ادرار اجازه دهید تا ابتدا مقداری از آن تخلیه شود و سپس اقدام به جمع آوری آن در ظرف مخصوص نمایید. در واقع بهتر است نمونه ادرار از ابتدا و انتهای آن نباشد.

همه چیز درباره آزمایش غربالگری کوآد در بارداری