امروزه پارچه های مختلفی از جمله پارچه های پلی استر، پنبه ای، تریکو، پوپلین، ابریشمی، کرپ و… در بازار وجود دارد که هر کدام تاریخچه، ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. اکثر پارچه ها به دو دسته ی طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شوند. پارچه ی پلی استر از الیاف مصنوعی و توسط انسان ساخته شده است که به دلیل بادوام بودن و ارزان بودن، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با ما در این مقاله ازساعد نیوز همراه باشید تا به معرفی پارچه ی پلی استر، کاربرد، مزایا و معایب آن بپردازیم.
تاریخچه پارچه پلی استر
دو شیمیدان بریتانیایی در سال ۱۹۴۱ میلادی پس از آزمایشات و تحقیقات مختلف به نوعی الیاف مصنوعی دست پیدا کردند که پلی استر نامیده شد. پلی استر در اویل طرفدار چندانی نداشت اما در سال ۱۹۷۰ به صورت افزایشی این پارچه محبوب شد، طوریکه از آن به عنوان فیبر معجزه ای استفاده می کردند چرا که لباس هایی که از جنس پلی استر بود تا ۶۸ روز بدون اتو کردن صاف و قابل پوشش بود. از دیدگاه علمی پلی استر نام یک پلیمر مصنوعی است که معمولا با نام پلی اتلین ترفتلات(PET) می شناسند اما در زبان ساده و رایج به نام پلی استر که نوعی پلاستیک است، شناخته شده است.
پارچه ی پلی استر چیست؟
پارچه ی پلی استر (پلی اتیلن ترفتالات) یک ماده ی بافته شده ی مصنوعی است، که به دلیل بادوام بودن و تولید نسبتا ارزانش مشهور است. این الیاف در سال ۱۹۴۱ توسط شیمیدانان انگلیسی اختراع و توسط DuPont به ایالات متحده آورده شد. پلی استر به عنوان الیافی ارزان قیمت برای کت و شلوار و سایر لباس ها در دهه ی ۱۹۷۰ به شهرت رسید. امروزه، ترکیبات پلی استر از محبوب ترین پارچه های ساخته شده توسط بشر در جهان و در کل یکی از محبوب ترین پارچه های مصنوعی هستند.
پارچه ی پلی استر از چه ساخته شده است؟
پارچه پلی استر یک الیاف مصنوعی است، که از پلیمریزاسیون اتیلن گلیکول مشتق شده از نفت و اسید ترفتالیک خالص ساخته می شود و برای تولید آن، پلی اتیلن ترفتالات (PET) ذوب می شود. تولیدکنندگان PET مذاب را از طریق یک نخ ریس، تحت فشار قرار می دهند و الیاف نیمه بلوری را بوجود می آورند که با مواد شیمیایی خاصی ترکیب می شوند و پارچه ی پلی استر را تولید می کنند.
پارچه ی پلی استر چه جنسی دارد؟
با اینکه پارچه های طبیعی مانند پارچه های پنبه ای، پشمی و ابریشمی به دلیل بافت نرمشان معروف هستند، اما پارچه ی پلی استر چندان نرم نیست و جنسی زبر و خشن دارد. با این حال، می توان پارچه ی پلی استر را با الیاف طبیعی مانند پنبه ترکیب کرد و یک الیاف نرم را بوحود آورد.
مزایا و معایب پارچه پلی استر چیست؟
بیش از نیمی از لباس هایی که در سراسر جهان فروخته می شوند، حاوی پلی استر هستند. پلی استر در همه ی موارد از لباس ورزشی گرفته تا لباس های روزمره خودنمایی می کند، اما مانند همه ی مواد دارای نقاط قوت و ضعف است. در ادامه چند مورد از مزایا و معایب پلی استر را بررسی می کنیم.
بادوام بودن
الیاف پلی استر فوق العاده مستحکم هستند و مانند پنبه و سایر الیاف طبیعی به راحتی پاره، کشیده یا پرز نمی شوند. این قدرت به این معنی است که لباس های پلی استر به راحتی می توانند ساییدگی ناشی از شست وشوی ماشین را کنترل کنند و به مراقبت ویژه ای نیاز ندارند. همچنین، دوام پارچه ی پلی استر باعث محبوبیت ویژه ی آن در لباس های روزمره شده است.
چروک پذیری فوق العاده کم
اگر این پارچه را از نزدیک لمس کنید متوجه خاصیت ابریشمی و لغزنده آن خواهید شد. علاوه بر این این پارچه خالص به رنگ روشن است و این یک ویژگی بسیار خوب است چرا که به راحتی قابل شناسایی است و نسبت به سایر پارچه ها خاص است و در موقعیت هایی خاص می توان از آن استفاده کرد.در حالی که پارچه های پنبه ای و کتان بسیار سریع چروک می شوند و نیاز به اتو دارند، الیاف پلی استر در برابر چروک پذیری بسیار مقاوم هستند و همین مسئله باعث محبوبیت آن ها به جای لباس هایی که مدام نیاز به اتوکشی داشتند، در دهه ی ۱۹۷۰ شد.
ارزان بودن
پلی استر در بعضی از کاربردها ممکن است تنها جزء سازنده محصولات پوشاک باشد، اما مخلوط کردن پلی استر با پنبه و دیگر الیاف طبیعی بسیار متداول است. استفاده از پلی استر در پوشاک سبب کاهش هزینه ها می شود، اما راحتی پوشاک را نیز کاهش می دهد. وقتی پلی استر با پنبه مخلوط می گردد، خاصیت چروک شدن، دوام پذیری و چین خوردگی این الیاف طبیعی تولید شده به صورت گسترده بهبود پیدا می کند.هزینه ی تولید پلی استر کمتر از تولید پنبه و پشم است. الیاف پلی استر را می توان با هزینه ی کم در مقادیر بسیار زیاد تولید کرد. به همین دلیل هزینه ی کمتری نیز برای مصرف کننده به همراه دارد که بزرگ ترین مزیت پلی استر محسوب می شود.
مقاوم در برابر رطوبت
الیاف پلی استر ضد آب بوده و رطوبت را به خود جذب نمی کنند. به همین دلیل، به عنوان الیافی محبوب برای وسایل و پوشاک متناسب با طبیعت و فضای باز، مانند چادر یا لباس های صحرایی به کار می روند. همچنین با مقاومت پلی استر در برابر رطوبت، از ایجاد لکه بر روی پارچه جلوگیری می شود. با این حال این ویژگی، آن را به پارچه ای با تنفس کمتر تبدیل می کند. اگر هنگام پوشیدن لباسی از جنس پلی استر عرق کنید، پارچه رطوبت را از بین نمی برد، بنابراین احساس گرما و چسبندگی می کنید.
غیر قابل تجزیه بودن
بسیاری از الیاف طبیعی قابل تجزیه هستند، به این معنی که با گذشت زمان تجزیه می شوند و از ایجاد زباله جلوگیری می کنند. اما تأثیر الیاف پلی استر بر طبیعت کاملاً برعکس است. پلی استر به راحتی تجزیه نمی شود و باعث آلودگی کره ی زمین می شود.پارچه ای که امروزه آن را به عنوان پلی استر می شناسیم، نقش مهم فعلی خود را در اقتصاد معاصر در سال 1926 به عنوان تریلین (Terylene) آغاز کرد که اولین بار توسط والاس کاروترز (Wallace Carothers) در بریتانیا تولید گردد. دانشمندان بریتانیایی در طول سال های 1930 تا 1940 میلادی به توسعه شکل های بهتر پارچه اتیلن ادامه دادند و این تلاش ها سرانجام توجه سرمایه گذاران و نوآوران آمریکایی را به خود جلب کرد.
کاربرد های الیاف پلی استر
پلی استر در ساخت بسیاری از محصولات مصرفی مصنوعی که در زندگی روزمره ی ما استفاده می شود به کار می رود. از کاربرد آن در صنعت پوشاک، می توان به عنوان جایگزینی مناسب برای سایر الیاف طبیعی مانند پشم و ابریشم نیز نام برد. اساساً، هر چیز ساخته شده از پنبه را می توان با پلی استر نیز تهیه کرد. از پیراهن و شلوار روزمره گرفته تا لباس های شب پر زرق و برق؛ کاربردهای پارچه ی پلی استر بی پایان است. تولیدکنندگان از پارچه ی پلی استر برای تهیه ی کت و شلوار، جوراب، لباس زیر و تقریباً هر چیز دیگری که می توانید در اوقات رسمی یا غیر رسمی بپوشید، استفاده می کنند.
به طور خاص، استفاده از نوعی پلی استر به نام میکروفایبر، در دسته ی لوازم خانگی، حمام و آشپزخانه نیز برجسته شده است. مصرف کنندگان به دلیل نرمی و قابلیت جذب الیاف میکروفایبر در کاربردهایی مانند حوله های حمام، حوله های صورت و حوله های آشپزخانه ارزش زیادی قائل هستند. از پلی استر برای ساخت وسایل خانگی مانند پتو، موکت، روفرشی و پرده نیز استفاده می شود. پارچه ی پلی استر ممکن است به عنوان بالشتک برای صندلی ها، مبل ها مورد استفاده قرار گیرد و به دلیل مقاومت قابل توجه در برابر لکه، بسیاری از صاحبان حیوانات خانگی محصولات پلی استر را ترجیح می دهند.
پارچه ی پلی استر مناسب چه فصلی است؟
از آنجایی که در روز های گرم و مرطوب تابستان بدن ما تمایل زیادی به عرق کردن دارد، بهتر است از لباس هایی که رطوبت بدن را جذب می کنند و قابل تنفس هستند، استفاده کنید و از پوشیدن لباس هایی از جنس پلی استر خودداری کنید. زیرا این الیاف تمایل به دفع آب دارند و تعریق بدن را افزایش می دهند. در فصول سرد سال، استفاده از الیاف مصنوعی به دلیل عایق بودن و ضد آب بودن ترجیح داده می شوند. همچنین بهتر است درصد پلی استر در بیرونی ترین لایه ی لباس تان بیشتر باشد تا مستقیما با پوست شما تماس نداشته باشد و آن را تحریک نکند، اما سرما را از بین ببرد.
تفاوت پارچه ی پلی استر و نایلون
نایلون و پلی استر هر دو پارچه های مصنوعی هستند، اما تولید نایلون گران تر است و به همین دلیل قیمت بالاتری را برای مصرف کننده به همراه دارد. نایلون همچنین دارای دوام و مقاومت در برابر آب و هوا است، از این رو استفاده از آن در پوشاک بیشتر است. هر دو الیاف قابل اشتعال هستند. نایلون ذوب می شود و به سرعت می سوزد اما پلی استر دمای اشتعال بیشتری دارد، همزمان ذوب می شود و می سوزد. همچنین میزان جذب رطوبت نایلون از پلی استر کمتر است.
لیبل نحوه ی شست وشوی لباس را بررسی کنید
پلی استر به گونه ای طراحی شده است که قابلیت شست وشو و خشکشویی در ماشین لباسشویی را دارد. بهترین روش برای شست وشوی صحیح لباس های پلی استر، دنبال کردن دستورالعمل های موجود در برچسب مراقبت از کالا است. با پیروی از این دستورالعمل ها، ظاهر و زیبایی لباس های پلی استر خود را برای مدت زمان طولانی تری حفظ خواهید کرد.
از حرارت زیاد خودداری کنید
از آنجا که پلی استر یک الیاف مصنوعی است، گرمای زیاد می تواند باعث شکستن الیاف و آسیب رساندن به پارچه شود. در نتیجه، بهترین روش برای شست وشوی پلی استر استفاده از آب سرد یا ولرم است. اما باید بدانید که آب سرد باعث از بین رفتن لکه ها به خصوص لکه های روغنی نمی شود و بهتر است به دمای مشخص شده روی لیبل لباس دقت کنید. اطمینان حاصل کنید که لباس هایی با رنگ های مشابه را در ماشین قرار می دهید. انتخاب یک شوینده ی ملایم لباسشویی که فاقد مواد شیمیایی سخت باشد نیز به افزایش طول عمر لباس کمک می کند.
در دمای بالا خشک نکنید
همانند شست وشوی الیاف پلی استر، خشک کردن آن نیز در مای بالا مناسب نیست و به بافت پارچه آسیب می رساند. بهتر است لباس هایی که از پلی استر تشکیل شده اند را در در دمای پایین خشک کن با مدت زمان کم قرار دهید و یا در هوای آزاد خشک کنید. الیاف پلی استر هنگامی که در خشک کن قرار می گیرد، الکتریسیته ی ساکن ایجاد می کند زیرا به یکدیگر مالیده می شوند. با افزودن نرم کننده ی پارچه در چرخه شست وشو می توانید این اثر را کم کنید.