حکم موی مصنوعی و استفاده از کلاه گیس برای غسل و وضو چیست؟

سوال: جوانی هستم که به دلایلی همچون ریزش مو ناچارم از کلاه گیس استفاده کنم، حال برای وضوء (البته برای غسل آن را جدا می کنم) می بایست هر دفعه چسبی را که با آن کلاه گیس را بر روی سر خود نگه داشته ام برداشته و مسح نمایم. این کار باعث عسر و حرج شدید برای این جانب شده و نیازمند آن است که هر دفعه چسب جدید استفاده کنم که از لحاظ اقتصادی و مشکلات دیگری نمی توانم این کار را انجام دهم. حال با توجه به موارد مذکور می توانم بر روی کلاه گیس مسح نمایم.
پاسخ اجمالی
از آن جا که خواستار پاسخ فقهی در سؤال مذکور می باشید، لازم دانستیم از دفاتر مراجع در این خصوص استفتا نماییم که پاسخ آنان به شرح زیر است:

دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):

موى مصنوعى اگر به نحو کلاه گیس باشد، واجب است براى غسل آن را بردارد، ولى اگر موى مصنوعى بر پوست سرکاشته شده باشد و برداشتن آن از جلوى سر باعث عسر و حرجى شود که عادتاً قابل تحمل نیست، غسل با آن مجزى است.

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):

به مقداری که موجب عسر و حرج می شود می توانید بر روی آن مسح کنید.

پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به سؤال مذکور به این شرح است:

1. اگر موی کاشته شده، موی طبیعی و دارای رشد باشد و جزء بدن محسوب شود، حکم موی اصلی شخص را دارد.

2. اگر موی کاشته شده، الیاف مصنوعی یا طبیعی بدون رشد باشد، چون برداشتن آن میسور نیست، مسح روی آن جایز است، اگر امکان مسح انتهای آن که در تماس با پوست است وجود نداشته باشد، و الا باید انتهای آن را مسح کند. در غسل هم باید آب را به پوست برساند و بعید نیست چنین مویی در احرام موجب کفاره نشود، هرچند کفاره بنابر احتیاط واجب است و در هر حال ضرری برای صحت حج یا عمره ندارد.

3. اگر موی مصنوعی با چسب به پوست سر چسبیده باشد و کندن آن متعذر یا متعسر باشد و تمام جلوی سر (محل مسح) را پوشانده باشد مسح بر روی آن جایز است و برای غسل شستن آن مجزی است و بعید نیست در احرام موجب کفاره نشود، هرچند کفاره بنابر احتیاط واجب است و در هر حال ضرری برای صحت حج یا عمره ندارد.

4. اگر موی مصنوعی چسبیده برای وضو برداشتن آن عسر و حرج داشته باشد، ولی برای غسل یا احرام برداشتنش ممکن باشد، در وضو مسح بر آن در صورتی که تمام محل مسح را پوشانده باشد، مجزی است، ولی برای غسل و احرام باید آن را بردارد.

5. در نماز استفاده از موی مصنوعی اگر از اجزای حیوان غیر مأکول اللحم یا نجس نباشد، اشکالی ندارد.

کیفیت مسح سر با وجود کلاه گیس

پرسش :من به تازگی از خدمات ترمیم مو استفاده کرده ام بدین صورت که یک کلاه گیس که قسمت جلویی (بالایی) سر و مقدار کمی از پشت سرم را پوشش می دهد، با نوعی چسب جراحی به سرم چسبیده شده و ثابت می باشد و قابلیت استحمام نیز وجود دارد اما در هنگام وضو خیسی آب را روی سرم حس نمی کنم. با این توجه که قسمت های کناری سرم زیر پوشش نیست، تحت این شرایط چگونه باید مسح سر را انجام دهم؟

پاسخ :در فرض سوال، می توانید روی همان کلاه گیس در پیش سر مسح کنید. ( استقتائات حضرت آیت الله العظمی مكارم شيرازي )

اگر شخص در سر و يا ابروى خود مو ترميم كرده باشد، به گونه اى كه مانع رسيدن آب به بدن و يا صدق مسح سر گردد، تكليف چيست؟

آيات عظام امام، خامنه اى و نورى: اگر برداشتن آن باعث عسر و حرجى شود كه به طور معمول قابل تحمل نيست، مسح بر روى آن كفايت مى كند.

آيات عظام بهجت و تبريزى: بايد آن را براى وضو برطرف سازد و اگر ممكن نباشد، بايد وضوى جبيره اى بگيرد

آية اللّه  سيستانى: بنا بر احتياط واجب بايد آن را برطرف سازد و اگر ممكن نباشد، بايد تيمم كند.

آية اللّه  صافى: بايد آن را براى وضو برطرف سازد و اگر ممكن نباشد، افزون بر وضوى جبيره اى تيمم هم بكند.

آية اللّه  فاضل، مكارم و وحيد: بايد آن را براى وضو برطرف سازد و اگر ممكن نباشد، وضوى جبيره اى بگيرد و بنا بر احتياط تيمم هم بكند.

آيا مسح بر موى مصنوعى جايز است؟

اگر موى کاشته شده قابل برداشتن نبوده و يا ازاله آن مستلزم حرج و مشقّت باشد و با وجود موها، امکان مسح بر پوست سر نباشد، مسح روى همان موها کافى است. استفتائات جديد.

کسی که از موی مصنوعی استفاده می‏کند مسح سر را چگونه انجام دهد؟ و وظیفه او راجع به غسل چیست؟

ج: اگر موى کاشته شده، قابل برداشتن نبوده و يا ازاله آن مستلزم ضرر و مشقت باشد و با وجود موها قدرت بر رساندن رطوبت به پوست سر نباشد، مسح بر روى همين موها کافى است، و غسل نيز همين حکم را دارد. اجوبه الاستفتائات .

به وسیله كاشتن مو، موهای سر یا ابرو ترمیم می گردد. آیا وضو یا غسل با موی كاشته شده، اشكال دارد؟

بهجت: اگر به پوست سر چسبیده باشد، كاشتنِ مو بنابر احتیاط واجب اشكال دارد و در صورت كاشتن باید برطرف شود و اگر امكان ندارد، بنابر احتیاط واجب، جمع بین وضو یا غسل جبیره ای با تیمّم است.

خامنه ای: موی مصنوعی اگر به نحو كلاه گیس باشد، واجب است برای مسح، آن را بردارد؛ ولی اگر موی مصنوعی بر پوست سر كاشته شده باشد و برداشتن آن از جلوی سر باعث ضرر و مشقّتی شود كه عادتاً قابل تحمّل نیست و نیز با وجود موهای مصنوعی قدرت بر رساندن رطوبت به پوست سر نباشد، مسح بر روی همین موها كافی است و غسل نیز همین حكم را دارد.

سیستانی: اگر احتمال داده شود كه مانع رسیدن آب به بشره (پوست) است، باید برطرف شود.

صافی: اگر قابل برداشتن است، باید برداشته شود و اگر قابل برداشتن و برطرف كردن نیست، باید علاوه بر وضو یا غسل جبیره ای، تیمّم بدل از غسل و وضو نیز انجام دهد.

مكارم: هرگاه نتواند آب را به پوست سر برساند، بر همان موها مسح كند و بنابر احتیاط واجب تیمّم هم بنماید و اگر در ترمیم موی سر ضرورتی احساس كند، اگر امكان باز شدن فرق سر نیست، می تواند همان مو را مسح كند.

حکم شرعی روزه قضا چیست؟