اکوکاردیوگرافی قلب جنین یک روش آزمایشی برای ارزیابی قلب جنین است. این روش که جزء روش های غیر تهاجمی محسوب می شود در سه ماهه دوم بارداری قابل انجام است. در مواردی که وضعیت اضطراری باشد انجام آن در سه ماهه سوم بارداری نیز تجویز خواهد شد. به طور کلی روشی بی خطر و ایمن است و هیچ آسیبی به سلامت مادر و جنین وارد نمی کند.
اکوکاردیوگرافی قلب جنین همانند سونوگرافی یک ازمایش تصویری فراصوتی غیر تهاجمی است و توسط پزشک متخصص قلب اطفال انجام می شود. در این ازمایش برای تولید یک اکوکاردیوگرام یا یک تصویراز قلب جنین از امواج صوتی استفاده میکند. اکوکاردیوگرافی مشکلات و ناهنجاری های ساختاری عملکردی قلب جنین و اختلال ریتم قلب را مورد ارزیابی قرار میدهد.بهترین زمان برای انجام اکوکاردیوگرافی جنین هفته 18 الی 24 بارداری است . با توجه به محدودیت سقط قانونی در ایران توصیه می شود قبل از هفته 19 انجام شود تا در صورت وجود نقایص عمده قلبی بتوان از سقط قانونی جنین استفاده کرد.
البته بسیاری از مشکلات و نارسایی های قلبی با روش های موجود قابل درمان هستند اما در صورت مشاهده یک نارسایی پیچیده قلبی غیر قابل درمان مانند در همان مراحل اولیه ، با اجازه پزشک قانونی حاملگی ختم می یابد.
سونوگرافی شکمی: این رایج‌ترین نوع سونوگرافی برای ارزیابی قلب کودک است. روی شکم مادر را با ژل می‌پوشانند، سپس پروب اولتراسوند به آرامی روی شکم مادر قرار می‌گیرد و تصاویر گرفته می‌شوند. این روش دردناک نیست و به جنین آسیبی نمی‌رساند. بسته به ساختار قلب جنین، اکوی قلب به طور متوسط 45 تا 120 دقیقه طول می‌کشد.
سونوگرافی واژینال: این سونوگرافی معمولا در اوایل بارداری استفاده می‌شود. یک فرستنده اولتراسوند کوچک به واژن وارد شده و در پشت واژن قرار می‌گیرد. سپس تصاویری از قلب نوزاد گرفته می‌شود.
سونوگرافی معمول قبل از تولد، نقص احتمالی ساختاری قلب را کشف کرده است
سونوگرافی معمول قبل از تولد، آریتمی احتمالی را در کودک کشف کرده است
سابقه خانوادگی خواهر یا برادر یا پدر و مادر متولد شده با بیماریهای مادرزادی قلبی
یک ناهنجاری کروموزومی یا ژنتیکی در نوزاد کشف شده است (مانند ، تریزومی 13 ، 18 یا 21 ، که به آن سندرم داون نیز معروف است)
وجود مایعات اضافی موجود در اطراف اندام های جنین (قلب ، پوست ، کبد و ریه ها)
تشخیص ناهنجاری های اندام های متعدد مانند کلیه، استخوان ها یا مغز
انواع خاصی از حاملگی های دوقلو
ناهنجاری های ریه ، مانند فتق دیافراگمی مادرزادی و یا تومور ریه
اگر مادر داروهای خاصی مصرف کرده است که ممکن است باعث بیماریهای مادرزادی قلبی شود؛ مانند داروهای ضد تشنج، ضد افسردگی، آنتی بیوتیک، ضد التهاب (به عنوان مثال ایبوپروفن، ایندومتاسین) یا داروهای تجویز شده برای آکنه
اگر مادر در دوران بارداری از الکل یا مواد مخدر استفاده کرده باشد
در صورتی که مادر مبتلا به دیابت، لوپوس، سندرم شوگرن، فنیل کتون یوریا یا بیماری بافت همبند باشد
اگر مادر در دوران بارداری سرخچه داشته باشد
بر خلاف سونوگرافی‌های معمول، داشتن مثانه پر برای اکو قلب جنین لازم نیست. اما داشتن اطلاعات و مدارک کافی لازم است. باید بدانید که دلیل انجام این آزمایش چه بوده و متخصص زنان و زایمان چرا این آزمایش را برای شما تجویز کرده است. اگر دلیل آن مشکل قلبی خود شماست، کلیه مدارک پزشکی خود را به همراه داشته باشید. این آزمایش با توجه به شرایط جنین، ممکن است از 30 دقیقه تا 2 ساعت طول بکشد. به همین دلیل اگر فرزندان دیگری در منزل دارید، بهتر است آن‌ها را نزد کسی بسپارید تا خیالتان آسوده باشد.
پس از انجام اکوی قلب جنین، پزشک شرایط قلب جنین را برای مادر باردار توضیح می دهد. به طور کلی، نتایج طبیعی اکوی قلب جنین نشانه عدم وجود بیماری قلبی در جنین است. پزشک در صورت مشاهده ناهنجاری ریتمی و بیماری قلبی جنین، ممکن است بررسی های بیشتری از قبیل MRI برای جنین انجام دهد.
گاهی پزشک، مادر باردار را به متخصصین بیماری قلبی جنین ارجاع می دهد تا در صورت امکان جنین را پیش از تولد درمان نمایند. همچنین شاید لازم باشد که بیش از یک بار اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام شود.
لازم به ذکر است که با استفاده از اکو قلب جنین، نمی توان تمام بیماری های قلبی جنین را تشخیص داد. تشخیص برخی از انواع بیماری قلبی مانند وجود سوراخ در قلب، حتی با استفاده از تجهیزات پیشرفته نیز دشوار است.
این روش تشخیصی نیز همچون تمامی روش های دیگر با محدودیت هایی همراه است. مثل:
اکوکاردیوگرام قلب جنین تمامی مشکلات قلبی جنین را تشخیص نمی دهد.
در صورتی که در دریچه های قلب مشکلات ضعیفی وجود داشته باشد با اکوی قلب قابل شناسایی نیست.
وجود یک سوراخ در یک قلب با اکوی قلبی جنین قابل مشاهده نیست.
ممکن است که نتیجه را نتوان تفسیر کرد و نیاز باشد که زنان دوباره تحت اکوی قلبی جنین قرار گیرند.
به طور کلی مزایای اکوی قلب جنین نیز بیشتر از معایب آن است. به همین دلیل توصیه می شود که در صورتی که برایتان این روش آزمایشی تجویز شده است در اسرع وقت نسبت به انجام آن اقدام کنید.
