ارز مسافرتی به عنوان کمک هزینه برای سفر های خارج از کشور در نظر گرفته شده که سقف پرداخت آن معادل 500 یورو است. قیمت ارز مسافرتی با توجه به نوسانات بازار ارز مشخص می شود و همواره با نرخ ارز در بازار آزاد تفاوت دارد.با توجه به تفاوت قیمت ارز مسافرتی و ارز آزاد و شرایط خاص مربوط به دریافت ارز مسافرتی، نیاز است تا مسافران متقاضی دریافت آن از جزئیات پرداخت این ارز آگاه بوده و برای کاهش هزینه های سفر خود به درستی اقدام به دریافت ارز مسافرتی نمایند.
همانطور که از نام ارز مسافرتی مشخص است، ارزی است که توسط بانک مرکزی به مسافران خارج از کشور تعلق گرفته و قیمت آن کمتر از نرخ ارز بازار آزاد است. اعطای این ارز به مسافران در کاهش هزینه های سفر شان کمک می کند و همچنین سیاست های اتخاذ شده در زمینه پرداخت ارز مسافرتی موجب می شود تا دست دلالان از این بازار کوتاه شده و نوسانات کمتری داشته باشد.
ارز مسافرتی که تنها یک بار در طول سال به افراد تعلق می گیرد تنها به میزان مشخصی پرداخت می‌شود. میزان ارز مسافرتی برای سفر به کشور های بدون نیاز به ویزا تا سقف 300 یورو و برای سفر به کشور های نیازمند اخذ ویزا 500 یورو تعیین شده است. عرضه ارز مسافرتی در صرافی ها متوقف شده و دریافت آن فقط پس از عبور از باجه کنترل گذرنامه امکان پذیر است. تعیین میزان مشخص برای پرداخت ارز مسافرتی به افراد و همچنین ایجاد قانون پرداخت یک بار در طول سال موجب می شود تا زمینه سوداگری در این بازار برچیده شده و امکان دلالی و سوء استفاده از میان برود. قابل توجه است که مسافران می توانند در مبادی خروج، معادل دلاری ارز مسافرتی مشخص شده را دریافت کنند.
قیمت ارز مسافرتی همواره از قیمت ارز در بازار آزاد پایین تر است. در واقع ارز مسافرتی به عنوان کمک هزینه ای است که به مسافران خارج از کشور تعلق می گیرد تا اندکی هزینه های خود را کاهش دهند. بنابراین شرایط دریافت و قیمت این ارز برای مسافران اهمیت زیادی دارد.
باید این نکته را مدنظر قرار داد که قیمت ارز مسافرتی با نوسانات قیمت بازار آزاد ارز مشخص می شود. اما در خصوص قیمت ارز مسافرتی می‌توان روزانه از ساعت 9:30 الی 12:30 از شعب بانک ها استعلام گرفت. فرم درخواست ارز مسافرتی نیز از ساعت 9:30 در بانک ها قابل تکمیل بوده و لازم به ذکر است که مسافران حداقل 7 روز قبل از سفر باید نسبت به درخواست ارز اقدام نمایند.
دو بانک عامل ملی و ملت جهت خدمت رسانی به متقاضیان دریافت ارز مسافرتی معرفی شده اند. مسافران می توانند با مراجعه به شعب ارزی این دو بانک پس از استعلام قیمت ارز مسافرتی، فرم درخواست را تکمیل کرده و معادل ریالی ارز خواسته شده را پرداخت کنند و در نهایت حواله ارزی برای دریافت ارز مسافرتی در مبادی خروج را تحویل بگیرند.
شرایط درخواست ارز دولتی اینترنتی یا همان ارز مسافرتی به این ترتیب است که در مرحله اول شخص باید برای سفر خود به خارج از کشور بلیط تهیه کرده باشد و با ارائه بلیط سفر خود درخواست ارز مسافرتی بدهد. ضمن اینکه ارز مسافرتی فقط یک بار در سال قابل ارائه به افراد بوده و اشخاصی که قصد مسافرت به چندین کشور خارجی را دارند فقط برای یکی از سفر های خود ارز مسافرتی دریافت خواهند کرد.
جهت سهولت و تسریع دسترسی به ارز دولتی اینترنتی یا ارز مسافرتی، سامانه ای تحت عنوان سامانه بازار متشکل ارزی به آدرس my.ice.ir شکل گرفته که مسافران متقاضی دریافت ارز مسافرتی می توانند پس از ثبت نام و احراز هویت در این سامانه با ارائه مدارک مورد نیاز مانند بلیط سفر خود، به میزان تعیین شده و مجاز درخواست ارز مسافرتی بدهند.
پیش تر پس از ثبت نام در سامانه ذکر شده، یک صرافی و تاریخ و ساعت مراجعه برای دریافت ارز مسافرتی توسط متقاضی مشخص می شد اما طبق آخرین اطلاعیه بانک مرکزی، از این پس پرداخت ارز مسافرتی از طریق مراجعه به شعب بانک ملی یا ملت و دریافت رسید با ارائه مدارک مورد نیاز بوده که پس از عبور از مبادی خروج با تحویل رسید مربوطه، ارز مسافرتی پرداخت خواهد شد.
برای جلوگیری از سوء استفاده و سوداگری در بازار ارز مسافرتی توسط دلالان، سیاست هایی در خصوص پرداخت این ارز اتخاذ شده. از جمله این سیاست ها می توان به ارائه مدارک لازم مانند بلیط سفر اشاره کرد.
مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی عبارتند از:
اصل و کپی گذرنامه متقاضی دریافت ارز با حداقل 6 ماه اعتبار
اصل و کپی بلیط مسافرت با تایید آژانس مسافرتی
اصل و کپی کارت ملی متقاضی
رسید واریز مبلغ عوارض خروج از کشور
افتتاح حساب ارزی توسط متقاضی و تکمیل فرم درخواست ارز مسافرتی
درخواست ارز مسافرتی و ارائه مدارک لازم به شعب بانک حداقل 7 روز پیش از سفر باید صورت بگیرد و دریافت ارز فقط توسط شخص مسافر و با حضور در مبادی خروج امکان پذیر است. لازم به ذکر است که برای دریافت ارز مسافرتی به قصد سفر زیارتی، نیازمند ثبت نام مسافر در سایت سازمان حج و زیارت است.
برای مسافرانی که قصد خروج از کشور را دارند، خرید پول ملی کشور مقصد یکی از الزامات است اما به دلیل نرخ تورم بالا در ایران و کاهش ارزش ریال در مقابل ارز های خارجی، خرید ارز هزینه سنگینی را سبب خواهد شد. دولت سهمیه ای را به منظور کمک به گردشگری در نظر گرفت که تحت عنوان ارز مسافرتی و فقط یک بار در سال به افراد پرداخت می شود.
سامانه ای به عنوان سامانه بازار متشکل ارزی طراحی شد تا ثبت نام و درخواست ارز مسافرتی از این طریق صورت گیرد. آدرس اینترنتی سامانه ثبت نام ارز مسافرتی 1402، my.ice.ir است. لازم به ذکر است که علاوه بر سامانه فوق امکان مراجعه به شعب بانک های ملی و ملت برای ثبت درخواست ارز مسافرتی نیز وجود دارد.
به هر صورت باید توجه داشت که پرداخت ارز مسافرتی در حال خروج از کشور انجام شده و از این طریق جلو دلالانی که با کارت ملی افراد اقدام به خرید ارز مسافرتی و فروش آن در بازار آزاد می کردند، گرفته می شود. لزوم داشتن حساب ارزی در کنار ثبت نام در سامانه ارز مسافرتی و یا تکمیل فرم درخواست نیز برای مسافران مطرح است.
هر ساله در ایام اربعین تعداد زیادی از افراد قصد عزیمت به کشور عراق برای شرکت در مراسم اربعین را دارند . همین امر و البته تعداد بالای مسافرین در این ایام مسئولین را بر آن داشت تا برای رفاه حال مسافرین و بهره بردن از برکات این سفر معنوی تدابیری را بیاندیشند. مسلما یکی از دغدغه های مسافرین در هنگام خروج از کشور برای مقاصد گوناگون از جمله سفر اربعین، تامین ارز مورد نیاز است .
به همین خاطر با توجه به نزدیک شدن به ایام محرم و اربعین، بانک مرکزی با تشکیل کارگروهی برای بررسی این موضوع و طی جلسات متعدد، مقرر کرد، دستور تخصیص ارز اربعین به سرعت در دستور کار نظام بانکی کشور قرار گیرد.
