کاربردهای زمان گذشته
1 – فعالیت تمام شده در گذشته
Im letzten Jahr machte ich Urlaub in Deutschland. (سال قبل من برای تعطیلات به آلمان رفتم.)
Mit dem Fahrrad fuhr ich von Hamburg bis Dresden. (من با دوچرخه از هامبورگ به درسدن رکاب زدم.)
2 – واقعیت ها و شرایط در گذشته
Die Strecke war fantastisch und ich hatte tolles Wetter (مسیر عالی بود و هوا برای من فوق العاده بود.)
جایگزینی گذشته ساده و حال کامل
در صحبت کردن روزمره مردم آلمان خیلی کمتر از زمان گذشته ساده استفاده می شود و عموما برای اشاره به گذشته از زمان حال ساده استفاده می شود. البته در جملاتی که با افعال sein یا haben ساخته می شوند همچنان از زمان گذشته به جای حال کامل استفاده می شود.
ساختار زمان گذشته ساده
شخص | افعال ضعیف | افعال قوی | ||
اول شخص مفرد (ich) | -te | ich lernte | – | ich sah |
دوم شخص مفرد (du) | -test | du lerntest | -st | du sahst |
سوم شخص مفرد (er/sie/es/man) | -te | er lernte | – | er sah |
اول شخص جمع (wir) | -ten | wir lernten | -en | wir sahen |
دوم شخص جمع (ihr) | -tet | ihr lerntet | -t | ihr saht |
سوم شخص جمع و حالت محترمانه (sie/Sie) | -ten | sie lernten | -en | sie sahen |
از آنجا که افعال sein و haben بی قائده هستند آنها را به صورت جداگانه بررسی می کنیم.
شخص | sein | haben |
اول شخص مفرد (ich) | ich war | ich hatte |
دوم شخص مفرد (du) | du warst | du hattest |
سوم شخص مفرد (er/sie/es/man) | er war | er hatte |
اول شخص جمع (wir) | wir waren | wir hatten |
دوم شخص جمع (ihr) | ihr wart | ihr hattet |
سوم شخص جمع و حالت محترمانه (sie/Sie) | sie waren | sie hatten |
فعل گذشته در کل به این معنی است که جمله ی ما قبل از زمان حال انجام پذیرفته است. بطور مثال جمله ی: "من دیروز به مدرسه رفتم." یک جمله است که در زمان گذشته انجام شده است.
صرف فعل گذشته ی ساده در زبان آلمانی یا همان präteritum دو حالت با قاعده و بی قاعده را شامل می شود. با قاعده و یا بی قاعده بودن افعال و شکل صرف شدن آنها در حالت گذشته ی ساده را می توان از طریق لغت نامه ها فهمید.
-
دسته ی اوّل- صرف افعال با قاعده در گذشته ساده
فرمول ساخت این افعال در زبان آلمانی به این صورت است:
ریشه فعل + حرف t
منظور از ریشه ی فعل، مصدر فعل، بدون نشانه ی مصدری یعنی en است. یعنی حروف en را از انتهای مصدر فعل بر می داریم تا ریشه ی فعل بدست بیاید.
برای ساختن فعل گذشته ی ساده بعد از اضافه کردن حرف t به انتهای ریشه ی فعل فقط کافیه که فعل را به صورت معمول صرف کنیم. به جدول زیر برای فعل lernen دقت کنید:
صرف فعل lernen درگذشته ی ساده
Personalpronomen | Verb in Präteritum | فعل در گذشته ی ساده | ضمیر فاعلی |
ich | lernte | یاد گرفتم | من |
du | lerntest | یاد گرفتی | تو |
er | lernte | یاد گرفت | او مذکر |
sie | lernte | یاد گرفت | او مونث |
es | lernte | یاد گرفت | آن |
wir | lernten | یاد گرفتیم | ما |
ihr | lerntet | یاد گرفتید | شماها |
sie | lernten | یاد گرفتند | آنها |
Sie | lernten | یاد گرفتید | شما محترمانه |
نکته ها:
*در صرف افعال präteritum در زبان آلمانی همیشه حالت صرف شده ی اوّل شخص مفرد و سوم شخص مفرد کاملاً شبیه هم است.
*در صرف افعال präteritum در زبان آلمانی همیشه حالت صرف شده ی اوّل شخص جمع و سوم شخص جمع کاملاً شبیه هم است.
*در افعال präteritum هم به مانند افعال امری اگر ریشه ی فعل به یکی از حروف t,d,m,n ختم شود، قبل از هر کار یک حرف e به انتهای آن اضافه می کنیم تا تلفظ کردن فعل سخت و یا غیر ممکن نباشد. بطور مثال:
arbeiten
Damals arbeitete ich in Berlin.
آن وقت ها من در برلین کار می کردم.
-
دسته ی دوم- صرف افعال بی قاعده در گذشته ساده
برای صرف افعال بی قاعده در زبان آلمانی باید به این مسئله توجه داشته باشید که این افعال برای صرف شدن در این حالت نسبت به شکل اوّلیه ی خودشون کاملاً تغییر شکل می دن و شما باید شکل و فرم اونا در حالت گذشته ی ساده رو از لغت نامه ببینید و حفظ کنید. در جدول زیر چند تا از پرکاربرد ترن افعال بی قاعده را براتون مثال زدیم:
افعال مهم و بی قاعده در گذشته ی ساده
infinitiv مصدر فعل | präteritum گذشته ی ساده | ich, er, sie, es | du | wir, sie, Sie | ihr |
sein بودن | waren | war | warst | waren | wart |
haben داشتن | hatten | hatte | hattest | hatten | hattet |
werden شدن | wurden | wurde | wurdest | wurden | wurdet |
wissen دانستن | wussten | wusste | wusstest | wussten | wusstet |
denken فکر کردن | dachten | dachte | dachtest | dachten | dachtet |
gehen رفتن | gingen | ging | gingst | gingen | gingt |
fahren راندن | fuhren | fuhr | fuhrst | fuhren | fuhrt |
bringen آوردن | brachten | bracht | brachtest | brachten | brachtet |
lassen گذاشتن | ließen | ließ | ließt | ließen | ließt |
دقت کنید همونطور که بالا در نکته ها گفته شد، در این افعال اوّل شخص ها و سوم شخص ها همیشه شبیه به هم می باشند!
افعال وجهی یا همون modalverben هم در حالت گذشته ی ساده به صورت جدول زیر صرف می شوند.
گذشته ی ساده برای افعال وجهی Modalverben
Modalverben | Präteritum | ich, er, sie, es | du | wir, sie, Sie | ihr |
können | konnten | konnte | konntest | konnten | konntet |
dürfen | durften | durfte | durftest | durften | durftet |
mögen | mochten | mochte | mochtest | mochten | mochtet |
wollen | wollten | wollte | wolltest | wollten | wolltet |
sollen | sollten | sollte | solltest | sollten | solltet |
müssen | mussten | musste | musstest | mussten | musstet |
نکته ها:
*افعال وجهی در صورتی که در حالت مصدری اوملاوت داشته باشند، در هنگام استفاده در گذشته ی ساده اوملاوت خود را از دست می دهند.
*برای استفاده از گذشته ی ساده برای فعل möchten از گذشته ی ساده ی فعل wollen استفاده می کنیم.
چند تا مثال
من دیروز برای امتحان یاد گرفتم.
Gestern lernte ich für meine Prüfung.
هفته ی پیش من به مدرسه نرفتم.
Letzte Woche ging ich nicht zur Schule.
چرا شما ها برای او ساعت های طولانی منتظر ماندید؟
Warum wartetet ihr stundenlang auf ihn?
خیلی از دانش آموزان می خواستند در این آب و هوای خوب هیچ تکلیف خانه ای انجام ندهند.
Viele Schuler wollten bei dem schönen Wetter keine Hausaufgaben machen.
استثناها
1 – در بیشتر افعال قوی، بن فعل تغییر می کند.
gehen – ging
bringen – brachte
2 – اگر یک فعل قوی به یکی از حروف s/ß/z ختم شود یا s پسوند را حذف می کنیم یا پیش از آن یک e اضافه می کنیم.
lesen – las – du last/du lasest
3 – اگر بن فعل به t یا d ختم شود برای پسوندهایی که با t یا st شروع می شوند یک e بین بن و پسوند اضافه می کنیم.
landen – ich landete, du landetest, er landete, wir landeten
bitten – ich bat, du batest, …, ihr batet
4 – اگر بن فعل به ie ختم شود در اول شخص و سوم شخص مفرد و جمع جمع e از پسوند حذف می شود.
schreien – ich schrie, wir/sie schrien (نه: schriee, schrieen)