شهر باستانی دارابگرد
«دارابگرد»، نام یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران باستان است که در فاصله‌ی ۶ کیلومتری از شهرستان داراب قرار گرفته است. این شهرستان که در گذشته به نام‌های دیگری همچون داراگرد شهرت داشته است، به نظر می‌رسد که اولین پایتخت حکومت ساسانیان بوده است و باستان‌شناسان قدمتی برابر با حکومت هخامنشیان را بر این شهر تخمین زده‌اند.
جالب است بدانید که دیوار مخروطی شکل بزرگی به ارتفاع بالغ بر ۱۰ متر که با مصالحی همچون رس، سنگ و ملاط آهک ساخته شده است، در اطراف این شهر تاریخی قرار دارد که پیشینه‌ی آن نزدیک به ۲۶۰۰ سال است. البته ارتفاع امروزی این دیوار باستانی به دلیل گذشت زمان به ۷ متر کاهش یافته است. از دیگر نکات مهم در مورد این شهر باستانی، واگذاری این شهر به امام حسن مجتبی (ع) است که در عهدنامه‌ی صلح بین ایشان و معاویه به آن اشاره شده است که نشات گرفته از اهمیت آن در طول تاریخ است.
آتشکده‌ی آذرجو داراب
در فاصله‌ی ۱۰ کیلومتری از شهرستان داراب، بنایی کهن و به سبک چهار تاقی با گنبد قرار دارد که به «آتشکده‌ی آذرجو» شهرت یافته است. متاسفانه بر اثر گذر زمان، بخش زیادی از عمارت تاریخی تخریب شده و گنبد آن نیز ریخته است. «مروج‌الذهب مسعودی» روایت کرده است که این آتشکده به فرمان «اشو زرتشت» احداث شده است. گفته می‌شود که «زرتشت» به «یستاف شاه»، فرمان یافتن «آتش مقدس جمشید» را صادر کرده است. وی پس از یافتن این آتش مقدس در «خوارزم»، آن را به «دارابگرد» منتقل کرده و آتشکدهای برای نگهداری آن، ایجاد کرد. پس از آن شهر «دارابگرد» نیز احداث و در اوایل قرن چهارم هجری قمری این آتشکده به نام «آتشکده‌ی آذرجو» شهرت یافت. بنای آتشکده به صور چهارتاقی و با معماری به سبک ساختمانهای دوران ساسانی با پلانی مربعی شکل، ساخته شده است. متاسفانه بی‌مهری‌های فراوانی به این اثر باستانی وارد و امروزه به اثری ویران تبدیل شده است.
روستای گردشگری لایزنگان داراب
«لایزنگان» نام یکی از روستاهای زیبای «استان فارس» است که می‌توان آن را سرزمین گلهای محمدی نامید. این روستای سردسیر کوهستانی که به «ماسوله‌ی فارس شهرت» دارد، امروزه به یکی از مناطق گردشگری و توریستی استان فارس تبدیل شده که مردم آن به مهمان‌نوازی شهره هستند. باغ‌های زیبا با درختان سر به فلک کشیده‌ی این شهرستان، زیبایی خیره‌کننده‌ای را به طبیعت بکر و ناب این منطقه از کشور بخشیده است که تماشای آن، لذتی شگرف را به گردشگران و مسافران خواهد بخشید.
مجموعه تاریخی نارنجستان داراب
مجوعه‌ای تاریخی در دهستان «فورگ» از توابع شهرستان داراب وجود دارد که به «قلعه‌ی نارنجستان» یا «نارنج قلعه» شهرت یافته است. اثری که متشکل از بقایای یک قلعه‌ی تاریخی، تپه‌ای باستانی متعلق به حکومت ساسانیان و آثاری باقیمانده از ساختمان مسجدی کهن و شبستان‌دار است. امروزه تنها بخشی از ساختمان قلعه و دروازه‌ی ورودی آن برجای مانده است.
مسجد جامع داراب
از دیگر بناهای تاریخی در شهرستان داراب، مسجد جامع این شهر است که یکی از شاهکارهای معماری در نوع ساخت محسوب می‌شود. این اثر تاریخی متعلق به قرن ۱۰ هجری قمری و در زمان سلطنت شاه طهماسب اول است.
متفاوت بودن تزئینات به کار رفته در مناره‌های مسجد جامع داراب، در نوع خود منحصربهفرد است
معماری انجام شده در مسجد جامع داراب به سبک معماری ساختمانهای دوران حکومت سلجوقیان است که دارای ۴ مناره‌ی کوتاه به شکل ۱۱ ضلعی است که در چهار گوشه‌ی مسجد قرار دارد. تفاوت تزئینات انجام شده در این مناره‌ها از نکات جالب در مورد این اثر تاریخی است که در نوع خود منحصربهفرد است.
تنگه رغز
شاید بی دلیل نباشد که از تنگه رغز به عنوان عروسی در میان سایر تنگه های ایران نام برد. وجود آبشارهای زیبا و حوضچه های کوچک و بزرگ آبی در مسیر این تنگه بسیار تماشایی است. به ویژه برای فصول گرم سال، دره نوردی و پیاده روی در مسیر این تنگه، تفریح بسیار دلچسبی است.
البته لازم است این نکته را یادآوری کنیم که شاید مسیر عبور این تنگه برای افرادی که با اصول اولیه دره نوردی و یا طبیعت گردی آشنایی ندارند، مناسب نباشد. همچنین رفتن به این تنگه برای کسانی که آشنایی با منطقه ندارد و بدون راهنما اقدام به این کار می کنند، ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد. طول این تنگه 4 کیلومتر است و در مسیر آن، حدوداً 64 آبشار قرار دارند. تعداد حوضچه های طبیعی که در مسیر تنگه ایجاد شده اند، به بالای 100 عدد می رسد.
تنگه رغز در 25 کیلومتری مسیر جاده داراب به سمت فسا قرار دارد. البته این تنگه درست در کنار جاده نیست، بلکه باید مسیری را با ماشین و مسیری را با پای پیاده طی کنید تا به آغاز تنگه برسید. مسیر پیاده روی ذکر شده کوهستانی است و در حدود یک ساعت و نیم زمان لازم دارد تا از این مسیر ناهموار عبور کنید و به آغاز زیبایی تنگه برسید. پس در انتخاب همسفر خود دقت کنید.
در طول این مسیر چشمان شما زیبایی های بصری زیادی را تجربه می کنند. پوشش گیاهی منطقه، زلالی آب و حتی پرندگانی که در لابه لای صخره ها لانه گزیده اند. در کنار تماشای این همه زیبایی، آرامش شنیدن صدای جاری شدن آب را نیز اضافه کنید.
نقش شاپور داراب
در دامنه‌ی کوه «پهنا» در چهارکیلومتری شهرستان داراب، یکی دیگر از آثار تاریخی ارزشمند ایران کهن وجود دارد که به «نقش شاپور» نام گرفته است. این نقش‌برجسته متعلق به دوران حکومت ساسانیان است که پیروزی شاپور اول بر امپراطوران روم را به تصویر کشیده است. ابعاد این میراث ایران کهن به صورت مستطیلی به طول تقریبی ۹ متر و عرض ۵ متر است که تصویر شاپور را به صورت سوار بر اسب، تمام رخ و در مرکز نقش‌برجسته کنده‌کاری کرده و در مقابل آن سه تن از امپراطوران روم مشاهده می‌شوند.
آتشکده خاموش آذرخش
از دیگر آتشکده‌های خاموش در ایران، آتشکدهای است در ۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان داراب و در دامنه‌ی کوه که به صورت صلیب و به مساحت ۴۲۰ متر مربع ساخته شده است. بنایی که به صورت یکپارچه و تماما از کوه تراشیده شده و اثری شگفت‌انگیز از هنر دست انسان را به‌وجود آورده است. «مسجد سنگ» یا «مسجد سنگی» از دیگر نام‌های شناخته شده‌ی این اثر کهن است که به نظر می‌رسد که به عنوان نیایشگاه مهرپرستان آریایی احداث، پس از گذشت زمان در دوران حکومت ساسانیان به آتشکده تبدیل و در اواخر قرن ۷ هجری قمری به مسجد تغییر کاربری داده است.
منطقه شکار ممنوع چاه نفت داراب
منطقه‌ای زیبا، سرسبز، برخوردار از طبیعتی بکر و ناب در ۱۳۵ کیلومتری شهرستان داراب قرار دارد که به «منطقه‌ی شکار ممنوع چاه نفت داراب» شناخته می‌شود. این منطقه‌ی طبیعی پوشیده از تنوع جالبی از گیاهان بنه، بادام وحشی، درمنه، شقایق وحسی، ارس، قیچ، تنگرس و نیز محل زندگی حیواناتی همچون بز، قوچ، میش، پلنگ، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، کبک، تیهو، دراج و ... است.
آبشار فدامی داراب
یکی از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان داراب، پدیده‌ای طبیعی به نام «آبشار فدامی» است که در شهر «فدامی»، در منطقه‌ی «فورک» یا «فرگ» قرار گرفته است.
ترکیب چهار نوع آب شیرین، شور، سرد و گرم با یکدیگر، از ویژگی‌های آبشار فدامی داراب است
از نکات جالب و منحصربهفرد این آبشار زیبا، حضور چهار نوع آب گرم، سرد، شیرین و شور است که در فاصله‌ی ۲۰ متری از آن، پس از ترکیب با یکدیگر، استخری طبیعی با منظره‌ای چشم‌نواز و زیبا را بوجود می‌آورد. تفرجگاهی دوست‌داشتنی که به یکی از تفریحگاه‌های شهرستان داراب تبدیل شده و دارای ارتفاعی بالغ بر ۱۵ متر است.
آسیاب سنگی داراب
آسیاب سنگی داراب، یکی دیگر از آثار تاریخی شهرستان داراب است که در بخش شمالی آتشکده‌ی آذرخش این شهرستان (مسجد سنگی) قرار دارد. این آسیاب سنگی متشکل از دو استوانه‌ی سنگی بزرگ است که در بالای کوه قرار گرفته و آب مورد نیاز آسیاب را تامین می‌کند. معماری این سازه‌ی سنگی متعلق به دوران حکومت ساسانیان است و می‌توان آن را یکی از کم‌نظیرترین انواع آسیاب در تاریخ ایران معرفی کرد. طبق کتیبه‌ای که در بخش غربی ورودی آسیاب وجود دارد به خط کوفی که متعلق به اتابکان است، از تعمیر و بازسازی آن در دوران اتابکان و قاجاریه و نیز استفاده‌ی مجدد آن در دوران ناصرالدین شاه حکایت می‌کند.
دره آکواريوم کاسه رو
دره آکواريوم (کاسه رود) ( Aquarium canyon) در دره اي به نام دره آکواريوم جريان دارد که در مسير اين دره آبشارهاي متعدد و حوضچه هاي آب فراواني ايجاد کرده است. ورودي اين دره درست در زير پل معروف فورگ در مسير داراب به حاجي آباد قرار دارد.دره آکواریوم در موقعیت جغرافیایی N2824 E5513 در استان فارس و در ۹ کیلومتری شمال روستای فورگ واقع است.دره آکواریوم در ارتفاع ۱۳۳۰ متری از سطح دریا واقع شده است.
كاسه رود در فاصله ۸۰ کیلومتری جنوب شرقی داراب، در دل کوههای سر به فلک کشیده و چشمه هاي جاری قرار دارد که با گذشتن از بستر چهار کیلومتری مسیرش به زیباترین پل هوایی کشور می رسد و مجموعه ای کم نظیر پدیدار می شود.
در انتهای دره کاسه بزرگی قرار دارد که آب زلالی در آن جمع شده است. لازم به ذکر است آب این حوضچه از بالا نمی آید و تمامی آب حوضچه از چشمه های زیر زمینی تامین می شود.
چشمه گلابی
چشمه گلابي در ۱۷ کيلومتري جاده قديم داراب به شيراز در منطقه فسا رود قرار دارد. آب چشمه گلابی از تشکيلات آهکي شمال دشت داراب که کوه نمک در وسط آن قرار دارد، سر چشمه مي گيرد.
در ۴ کيلومتري چشمه گلابي چشمه شور قرار دارد. اين دو چشمه به همراه شماري از چشمه هاي ديگر تامين کننده آب شهر داراب هستند. علت نامگذاري چشمه به چشمه گلابي شکل خاص آن است که شبيه ميوه گلابي است. چشمه گلابی از مکانهای گردشگری قابل توجه استان فارس می باشد که علاقمندان زیادی را به خود جلب می نماید. چشمه گلابی برای مردم داراب از اهمیت خاصی برخوردارست، چرا که یکی از منابع اصلی تامین آب شهر داراب می باشد.
با توجه به آب و هوای گرمسیری داراب خصوصا در فصل تابستان، سپری کردن اوقاتی در این مکان زیبای طبیعی خالی از لطف نبوده و خاطرات خوشی را برای علاقمندان رقم خواهد زد.
اقامتگاه بوم گردی بابا حسین کوهستان
این اقامتگاه بوم گردی در بخش رستاق روستای لایزنگان علیا _مزرعه چمن_اقامتگاه بابا حسین کوهستان قرار دارد.روستای لایزنگان زیر مجموعه دهستان رستاق از توابع بخش رستاق شهرستان داراب میباشد. این روستا در فاصله ۷۵ کیلومتری شهر داراب و ۳۵ کیلومتری رستاق (مرکز بخش) قرار دارد. روستای لایزنگان از نظر مختصات جغرافیایی در ۵۴ درجه و ۵۵ دقیقه طول شرقی و ۲۸ درجه و ۴۰ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. این روستا از سمت شمال به بنه کلاغی و وزیره، از سمت شرق به روستای بکر، از سمت غرب به روستای نوایگان و از سمت جنوب به بادامه و شهرک ولیعصر لایزنگان محدود می شود.
روستای لایزنگان از روستاهای قدیمی و بزرگ منطقه داراب می باشد، در مورد قدمت روستای اطلاعات موثقی و مکتوبی موجود نمی باشد، ولی با توجه به اظهارات اهالی روستا و وجود حمام قدیمی و قلعه قدیمی روستا به نام قلعه معصوم خان می توان گفت که قدمت روستای لایزنگان در مکان فعلی بیش از ۲۰۰ سال می باشد. البته وجود تعدادی خرابه و ساختمانهای متروکه در اطراف روستا نشان از جابجایی چند باره روستا می دهد که می توان گفت قدمت روستای لایزنگان بیش از ۵۰۰ سال بوده و چندین بار تغییر مکان داده است.
